اسپوتنیک - آمریکا، چین و روسیه به تازگی اعلام کردند در صورت بر سر کار آمدن حکومتی با کمک نیرو های نظامی در افغانستان آنرا به رسمیت نخواهند شناخت این در حالی است که بسیاری بر این باورند آمریکا پیش از خروج خود از افغانستان با طالبان به توافق رسیده و نقش پشت پرده مهمی را ایفا می کند.
آقای دکتر محمدجواد جمالی نوبندگانی نایب رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران و عضو دوره دهم مجلس شورای اسلامی در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
سناریو های متعددی برای تسلط سریع طالبان بر شهر های مهم افغانستان وجود دارد اولین دلیل خستگی و درماندگی مردم، حضور بیگانگان به مدت قریب به بیست سال مانند حضور آمریکایی ها و ناتو در افغانستان است، آمریکایی ها در کنار ادعایی که می کنند مبنی بر مبارزه با تروریسم جنایتهای بسیاری را نیز در این کشور انجام دادند و مردم اساساً روی این موضوعات حساس بودند و طبیعی است که به گروه هایی که با این نیروهای خارجی مخالف هستند روی بیاورند.
دلیل دوم این است که در دولت فعلی افغانستان متاسفانه مردم اراده ای مبنی بر دولتی با حاکمیت قوی و مقتدر مشاهده نمی کند مردم افغانستان دولت آقای اشرف غنی را دولتی ضعیف می دانند و به همین خاطر به دنبال پناهگاهی مطمئن تر و مقتدر تر هستند، پیش از این که آمریکایی ها از افغانستان خارج شوند، طالبان در منطقه هایی که حضور داشت نشان داده بود که در زمینه هایی مانند امنیت و حفاظت از جان و ناموس مردم مطمئن تر از دولت عمل می کند و به همین خاطر این موضوع در کل افغانستان پیچیده و دلیل دیگر این موضوع است.
نکته بعدی این است که بسیاری از افرادی که از طرف دولت مرکزی به عنوان والی ایالت های افغانستان معرفی شدند افراد ناکارآمدی بودند یا بعضاً نفوذی طالبان هستند نمونه آن را نیز در غزنین مشاهده کردیم که آقای لقمانی چگونه عمل کرد، این والی ها و طالبان هماهنگ هستند و به راحتی شهرها را به دست طالبان می‌سپارند بنابراین نفوذی در بدنه دولت فعلی افغانستان وجود دارد.
موضوع بعدی این است که تمام آموزش هایی که آمریکایی ها و ناتو ادعا میکنند به نیروهای افغان دادند خیلی متناسب با جغرافیای افغانستان، فرهنگ افغانستان و مسائلی که امروز دارد نیست و نمی تواند جوابگو باشد طالبان نیز می‌داند و شناخت کافی دارد، برخوردی که اکنون طالبان نسبت به خلبان های افغان دارد آنها را از نظر روحی زمین‌گیر کرده و علیرغم تمام آموزش های خلبانان نیروی هوایی، حملات موثری از طرف نیروی هوایی افغانستان ندیدیم.
مسئله بعدی اختلافات اجتماعی، زبانی و فرهنگی است طالبان سوار بر این موج ها هم توانسته موفقیت هایی داشته باشد.
از مهم‌ترین دلایل دیگر وضعیت کنونی افغانستان این است که کمتر کشوری مانند افغانستان این حجم از بازیگران بین‌المللی را در عرصه خود دارد آمریکایی ها، ناتو، عربستان، امارات، قطر، هند، چین، پاکستان و ایران تماماً به نوعی تاثیر گذار هستند، به نظر می‌رسد که افغانستان اکنون مورد نظر بسیاری از کشور هایی است که منافع خود را در آن جستجو میکنند و بسیاری از آنها اساسا همسایه افغانستان هم نیستند بنابر این افغانستان قربانی مطامع دولت های فرا منطقه ای است.
موضوع دیگری که باعث شده مردم در برابر طالبان مقاومت نکنند یا با آن همکاری کنند موضع گیری های سیاسی، اجتماعی و مذهبی جدیدی است که طالبان اتخاذ کرده یا حداقل در اعلام خود بیان می کند که به مذاهب دیگر احترام می‌گذارد و طالبان ۲۰ سال پیش نیست، البته که خلاف این گفته ها بسیار دیده شده.
به طور کلی من بر این باورم که آمریکایی ها کاملا با برنامه از افغانستان خارج شدند و با طالبان هماهنگ هستند و علی رغم اختلافات ظاهری در کنفرانس های قبلی به نتایجی رسیده اند که ما نتایج آنرا سال های آینده مشاهده خواهیم کرد.
نایب رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران همچنین اظهار داشت:
تمام این تحولات در افغانستان با تغییر دولت در جمهوری اسلامی ایران نیز همراه شده البته جمهوری اسلامی ایران کاملاً بر نقش آمریکایی ها در کنفرانس دوحه از دوره های قبلی اشراف پیدا کرده و با اطلاع دولت افغانستان تماس های ما با طالبان برقرار شده بود می‌توان به طور کلی گفت هرگاه کشور همسایه ناامن شود قطعاً اثرات نامطلوب خود را در همسایگان من جمله جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت و در این موضوع شکی نیست.
حتی اگر یک حاکمیت تکفیری و طالبانی در افغانستان مسلط شود ممکن است بر نیرو های تندرویی که به عنوان مهاجر در ایران هستند هم تاثیر منفی بگذارد و از نظر امنیتی برای ایران مشکل ساز باشد.
بالاخره هرگاه یک تغییر حاکمیت با همسایه مهمی که با ما روابط فرهنگی، اقتصادی، تجاری، سیاسی و زبانی دارد صورت می گیرد موجب نگرانی خواهد شد.
بر اساس پیش بینی من طالبان بر کابل مسلط خواهند شد و امیدواریم آنها آلت دست آمریکا، سعودی و امارات قرار نگیرند و بتوانند هم برای افغانستان صلح و آرامش به وجود بیاورند و هم زحمتی برای سایر کشور ها ایجاد نکنند، وجود طالبان نه تنها برای ایران بلکه برای کشورهای آسیای میانه، پاکستان و تاجیکستان نیز نگران کننده است.
آقای دکتر محمدجواد جمالی نوبندگانی اقدامات لازم برای کنترل اتباع مهاجر افغان در مرز های ایران را سنگین توصیف کرد و افزود:
هنگامی که یک درگیری وسیع در کشوری مانند افغانستان که به دریا راه ندارد رخ می دهد طبیعی است که سیل مهاجران به کشور های همسایه سرازیر خواهد شد حتی افغانهایی که می‌خواهند به اروپا یا دیگر کشور ها مهاجرت کنند از گذرگاه جمهوری اسلامی ایران استفاده می کنند از این رو ادعای این که می توان کنترل کامل بر این موضوع داشت درست نیست اکنون چند میلیون نفر مهاجر افغان در ایران هستند که قطعاً در پی این ناآرامی ها به این افراد افزوده خواهد شد گزارش های سازمان ملل نیز مبنی بر همین موضوع است.
به نظر می رسد بخشی از گروه های تروریستی بخواهند از این جریان سوء استفاده کنند بنابراین نیرو های امنیتی ایران با وجود اشراف خوبی که دارند کار سنگینی پیش رویشان است.
نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی ایران ضمن تاکید بر این نکته که آمریکایی ها اعتراف کردند طالبان را با همکاری دولت وقت پاکستان، عربستان و امارات به وجود آوردند بیان کرد:
آمریکایی ها نفوذ زیادی روی گروه های تکفیری و تروریستی دارند آنها را به وجود می‌آورند و علیه کشورهای غیر همسو با خود از آنها استفاده می کنند و هم برای حضور خود به بهانه مبارزه با تروریسم در کشور ها از گروه‌های تکفیری استفاده می کنند.
احتمال دارد به دلیل اینکه افغانستان در جایی واقع شده که هم با حوزه نفوذ روسیه، جمهوری اسلامی ایران و هم با چین همسایگی دارد هم با توجه به فشار هایی که ناامنی در افغانستان می‌تواند بر هند وارد کند بنابراین نگاه ویژه آمریکایی ها به افغانستان را نمی‌توان نادیده گرفت.
این که در آینده آمریکایی ها، سعودی ها و اماراتی ها بخواهند شعبه هایی از داعش را وارد افغانستان کنند تا همچنان این کشور ناامن باشد و طالبان نیز تحت فشار قرار بگیرد و حالتی رقابتی میان این دو گروه ایجاد شود بعید نیست.
