یکی از مشکلات دیگر که سالها است ما در ایران دچار آن هستیم محصور کردن رسیدن به ریاست قوه مجریه در میان تعداد محدودی از افراد می باشد که برخی سوابقشان خیلی برای مردم درخشان نیست.
در همه جای جهان شرایط خاصی برای کاندیدا شدن افراد وجود دارد و منطقی هم هست که ایران هم باید چنین شرایطی را داشته باشد، اما سوالی که برای بسیاری در ایران امروزه مطرح می باشد شرایطی است که برای کاندیداتوری افراد در نظر گرفته می شود و هنوز بسیار گنگ و مورد بحث و جدل می باشد.
به عنوان مثال محصور کردن کاندیداتوری برای ریاست جمهوری در بین افرادی که سابقه مدیریت دولتی داشته باشند خود یک نکته است.
نکته ای که بنده هر چه گشتم در هیچ جای دیگر جهان نیافتم.
البته بنده باور دارم که بد نیست ما از دیگران الگو بگیریم اما خوب باید بر اساس شرایط مورد نیاز کشور خودمان تدبیر بیاندیشیم.
ولی خوب مثلا اگر هدف این است که فردی بخواهد مدیریت اجرایی کشور را عهده دار شود که مشکلات مردم را حل و فصل کند، شاید بهتر بود که مثلا می گفتند فرد باید سابقه مدیریت موفق داشته باشد، نه فقط سابقه مدیریتی.
بسیاری افراد هستند که چنین شرایطی را دارند، یعنی سابقه مدیریتی لازم را دارند اما در هر پستی که بودند نا موفق بودند، آیا به نظر می آید مثلا رسیدن یکی از اینها به سمت رئیس قوه مجریه کشور می تواند گره ای از مشکلات مردم را حل کند؟
حال اگر چنین باشد شاید بحث این پیش آید که تشخیص موفق یا ناموفق بودن سابقه مدیریتی فرد بر عهده چه کسانی و بر چه اساسی باشد.
چون این مساله نیز یک مساله غیر قابل سنجش می باشد.
بستگی به زاویه دیدی دارد که افراد به آن نگاه می کنند.
به عنوان مثال بگویم اگر شما بحث راه اندازی مسکن مهر توسط دکتر احمدی نژاد را بخواهید بررسی کنید ممکن است که از دید برخی که مثلا در دولت آقای روحانی هستند و یا دیدگاه مخالف با آقای احمدی نژاد را دارند یک کار اشتباه مدیریتی به حساب آید و بهانه های مختلف برای این نظر خود هم می توانند مطرح کنند، اما قطعا اگر از زاویه مردمی که با این طرح امروزه خانه دار شده اند نگاه کنید، احتمالا همه از این طرح حمایت کنند و آقای احمدی نژاد را دعا کنند که آنها را خانه دار کرده.
یا مثلا ماجرای یارانه دادن به مردم.
طرحی که تا به همین لحظه هیچ کدام از کاندیداهای ریاست جمهوری و یا مدیران دولتی که مخالف آن می باشند جسارت مطرح کردن قطع کردن آن را ندارند.
البته شاید بد نباشد به این نکته اشاره کرد که علیرغم همه مخالفت ها با طرح هایی مانند مسکن مهر و یا توزیع یارانه ها و یا ... هیچ کس تا به این لحظه که حدود هشت سال از پایان دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد می گذرد، طرح جایگزینی ارائه نداده.
همین الان هم اگر مثلا در همین باره از مردم رای گیری کنید قطعا رای بالا به حامیان این طرح های مدیریتی تعلق خواهد داشت.
آقای احمدی نژاد هم از همان ابتدای سر کار آمدن مدعی بود که به دنبال طرح های مردمی است و خیلی به فکر آنچه دارندگان به قول وی کاغذپاره (تحصیلات آکادمیک) می گویند نیست.
در انتخابات ریاست جمهوری ایران فرقی بین رای یک استاد دانشگاه در بهترین دانشگاه های تهران و یک فردی که شاید اصلا سواد نداشته باشد ندارد.
رای رای است.
مهم هم برای مردم آن است که کاری می کند روی زندگی آنها تاثیر داشته باشد.
البته بد نیست اشاره کنم مثلا در برخی کشورها که بسیار هم مدعی دمکراسی هستند چنین نیست و رای این یکی با آن یکی فرق دارد و حتی مثلا در آمریکا برخی از حقوق اجتماعی خود در رای دادن محروم می باشند، ولی نمی خواهم فعلا وارد این بحث شوم.
خوب همانگونه که گفتم زاویه دید نسبت به ماجراها فرق می کند، و نمی دانم تا زمان انتشار این مقاله نام کاندیداها توسط شورای نگهبان اعلام خواهد شد یا نه اما اگر بر اساس همان بحث دیدگاه مردم نگاه کنیم قطعا بسیاری از آنها به سوابق مدیریتی کاندیداهای انتخاباتی فعلی نگاه می کنند و بررسی می کنند که کدام در رسیدن اوضاع مملکت به آنچه که هست شریک بوده اند.
به هر حال برخی از کاندیداها در دوره هایی پست هایی در اختیار داشته اند که می توانستند روی تغییر شرایط فعلی موثر باشند اما یا طرحی برای حل مشکل نداشتند یا نتوانستند کاری کنند و مردم سوال می کنند که چطور می توانند به اینها اطمینان کنند که در دوره بعد بتوانند کاری انجام دهند؟
شاید بد نباشد مثلا بحث مدیر و مدبر بودن را مقداری بازتر کرد و فضا را برای افرادی که در حوزه های دیگر غیر دولتی تجربه موفق دارند باز کرد، شاید آنها راهکاری برای حل مشکلات مملکت که امروزه بیشتر اقتصادی و بعد سیاسی است پیدا کنند.
به هر حال مثلا فردی که سالها تاجری موفق در بازار آزاد بوده قطعا از فردی که سالها با پول دولت کار می کرده و یا فردی که سالها در دانشگاه فقط تئوری تدریس می کرده، تجربه بیشتری از نظر عملی دارد.
من به عنوان مثال بگویم، امروزه موسسین بزرگترین بنگاه های اقتصادی فنی تخصصی جهان مانند مثلا مایکروسافت، اپل ، گوگل، فیس بوک و... هیچ کدام پس از پایان تحصیلات آکادمیک این موسسات که درآمد و گردش مالی هر کدام آنها از درآمد صدها کشور جهان بیشتر است، راه اندازی نکردند.
چرا دور برویم، همین بازار تهران را نگاه کنید، یک آمار بسیار راحت می توانید به دست آورید، چند نفر از بزرگترین تاجرهای بازار ایران مدارک تحصیلی عالیه دارند؟
بنده سالها در هیات مدیره های صنفی آموزشگاهی و ریاست آنها فعالیت داشتم و یکی از بزرگترین مشکلاتی که ما با آن همیشه مواجه بودیم این بود که مثلا در زمینه آموزش های فنی و حرفه ای برای مدیران آموزشگاه ها مهم تر این بود که چه فردی تجربه کافی برای آموزش یک مطلب را دارد و نه چه فردی تحصیلات مرتبط را دارد، چون آموزش های فنی و حرفه ای با آموزش های آکادمیک فرق می کند اما چون ساختار دولتی مربوطه بسته عمل می کرد هیچ وقت نتوانستیم این مساله را جا بیاندازیم.
امروزه مشاهده می کنیم در سطح مدیریت اجرایی کشوری نیز با همین مساله مواجه هستیم، مردم امروزه فردی را در راس قوه مجریه می خواهند که مدیریت و تدبیر لازم برای حل مشکلات آنها را داشته باشد و برایشان نه تحصیلات آکادمیک آن فرد مهم است و نه سابقه مدیریت دولتی اش.
منظور اینکه مردم به مساله مدیر و مدبر بودن فرد از منظر دیگری نگاه می کنند، هر منظری که باشد نه تحصیلات دانشگاهی فرد برایشان مهم است و نه سابقه کار مدیریتی او در دولت.
البته به یک نکته اشاره کنم و اینکه مثلا در برخی کشورها ساختار حاکمیتی محصور به یک حزب خاص است و خوب فرد باید از کانال آن حزب ورود کند و مثلا سابقه فعالیت در آن حزب را داشته باشد، اما ما که در ایران چنین چیزی نداریم.
کار شورای نگهبان هم واقعا سخت است چون به هر حال مجبور می باشد بخش هایی از قانون اساسی که قابل تفسیر دقیق نیست را خود تفسیر کند و کاندیداهای ریاست جمهوری را بر اساس آن فیلتر کند و در نهایت وقتی که کاندیداهای منتخب نا موفق عمل کنند همه به شورای نگهبان حمله کنند که اینها افرادی بودند که از فیلتر شما گذشتند.
به هر صورت به نظر می رسد بد نیست که مجلس محترم شورای اسلامی با همکاری شورای نگهبان به فکر آن باشند تا راهکاری برای حل این معظل پیدا کنند و بحث گزینش کاندیداهای ریاست جمهوری را مقداری وسیع تر کنند ویا شاید اگر نیاز باشد برای تامین خواسته خود بخش هایی از قانون اساسی را تفسیر و به رای مردم بگذارند تا اگر مردم موافق بودند آن را تغییر دهند.
یا شاید بهتر باشد به جای اینکه شورای محترم نگهبان بار همه این مسئولیت را به گردن بگیرد برای یک بار هم که شده دایره تایید صلاحیت ها را وسیع تر کند و اجازه دهد مردم خود تصمیم بگیرند که می خواهند چه کار کنند، به هر حال در نهایت انتخاب آنها است.
در پایان باید بگویم با شرایط موجود مملکت قطعا کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شدن شجاعت بسیار زیادی می خواهد چون قطعا هر کس رئیس جمهوری شود با مشکلات عدیده ای مواجه است که امکان حل آن بسیار بسیار دشوار می باشد و به همین دلیل هم من شخصا باور دارم آنانکه کسی را در این شرایط تشویق به کاندیدا شدن کرده اند به قول معروف یک پوست خربوزه جلوی پایش انداخته اند تا وی هم به دیگر روسای قوه مجریه ایران بپیوندد.
