عملیات حفاری نخستین چاه فاز ۱۱ پارس جنوبی آغاز شد. رضا دهقان، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت که قرارداد اولیه این طرح سال ۹۶ با کنسرسیوم شرکت‌های توتال فرانسه، شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی‌آی)، و پتروپارس ایران امضا شده بود که متأسفانه به دلایل خارج از کنترل شرکت ملی نفت ایران، شرکای خارجی کار را ادامه ندادند و مدیریت کار به پتروپارس سپرده شد.
وزارت نفت ایران اعلام کرده بود که تولید روزانه گاز طبیعی میدان گازی مشترک پارس جنوبی از ۲۸۵ میلیون مترمکعب در سال ۹۲ به رقم کنونی بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است و ایران از قطر پیشی گرفته است. معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد اکنون ۱۵ میلیون دلار در این طرح هزینه شده است و تا پایان سال ۷۰ میلیون دلار دیگر نیز تأمین می‌شود.
اسپوتنیک در باره تصمیم چین برای بازگشت به حفاری چاه فاز 11 پارس جنوبی و تأثیر ریاست جمهوری بایدن و چشم اندازهای آینده در این خصوص با هدایت خادمی، نماینده دور دهم مجلس شورای اسلامی، مدیر عامل شرکت حفاری نفت و گاز به گفتگو نشت.
اسپوتنیک: چرا حالا چین تصمیم به بازگشت به حفاری میدان بزرگ گاز در خلیج فارس گرفته است؟
خادمی: ما با چینی ها در خصوص موضوعات فنی ارتباط خیلی خوبی در عرض این چند ده سال گذشته داشتیم و چندین دستگاه، شاید بیش از 50 دستگاه حفاری خشکی و دریایی از چین خریدیم. زمانی که من خودم هم در جریان حفاری شمال بودم خریداری کردیم.
ما ارتباط فنی با چین داشتیم، خرید از چین داشتیم. چینی ها در پروژه های ایران هم در جنوب و هم در خشکی بودند، هرچند در پروژه های جنوب بیشتر بودند. در پروژه های خشکی مانند مسجد سلیمان و رامین و دیگر معادن کار می کردند، در این بحث که اولین بار چینی ها وارد خلیج فارس شدند، بحث فاز 11 فارس جنوبی بود که چینی ها مشارکتی آمدند. به نظرمن، چینی‌ها به خاطر موضوعات تحریم ایران را ترک نکردند. وقتی برجام بود، بعضی از مسئولان خودمان شتاب زده بودند و فکر می کردند که الان آمریکایی ها و اروپایی ها پشت دیوار هستند و دارند تجهیزات و دستگاه های خود را می آورند و بعضی ها می گفتند تکنولوژی‌های برتر. اینها تحریکاتی انجام دادند و از اینرو چینی‌ها مقداری گله‌مند شدند. می‌توان گفت ما کاری کردیم که آنها رفتند. چینی ها دلخور بودند که رفتند.
البته ما همیشه ارتباط با چین داشتیم و به نظر من، ظرف این مدت، چین زیاد به تحریم ها گوش نکرد ولی اگر جایی با ما کار نکرد، بالاخره از خودمان نگران بود. در بدترین شرایط تحریمی، ما خودمان دستگاه حفاری سنگین با وزن 19 هزار تن خریدیم، به پاناما رفتیم، شرکت زدیم و به نام آنجا کردیم و بعد وارد اینجا شد.
اسپوتنیک: آیا این امر با ریاست جمهوری بایدن و احیای برجام ارتباط دارد؟
خادمی: به نظر من نمی تواند چنین ارتباطی داشته باشد. یعنی ارتباط ما با چین بهتر خواهد شد و ممکن است آن سوءتفاهمی که از ما داشت برطرف بشود. چین یک مقدار از ما گله داشت که ما سالها با شما کار کردیم ولی شما هر موقع احتیاجتان برطرف شد و فکر کردید که راهها باز شدند، خودتان را عقب می کشید، شاید چون یک مقداری زمان از آن گذشته دیگر آنچنان حاد نباشد.
بهر حال به نظر من، در بدترین شرایط، ما با چین کار کردیم. مهمترین چیزی که به کشور در حال تحریم داده نمی شود و می توانند آن را به کشور تحت تحریم ندهند، دستگاه حفاری دریایی است که ما آن را آوردیم، ابزار حفاری درون چاهی را آوردیم. خودشان آمدند و با هم فاینانس کردند. بهرحال نمی گویم که هیچ مشکلی در ارتباط ما وجود ندارد، بهرحال چین هم فکر می کند که ترامپ رفته و حتما امکان بهتر شدن ارتباط وجود دارد. اما این نکته نمی تواند دلیل اصلی باشد.
اسپوتنیک: ایران به چه سطح تقریبی استخراج گاز با کمک چین خواهد رسید؟
خادمی: ما خودمان مدیر پروژه فاز 8 و 9 پارس جنوبی بودیم و همه کارها را خودمان انجام دادیم. پروژه های 17 و 18 را خودمان انجام دادیم و 12 را خودمان انجام دادیم و 11 یک کار راحتی بود که خودمان می توانستیم انجام بدهیم، منتها بعضی دوستان خیلی گنده اش کردند که شاید تجهیزاتی که برای 20 سال آینده نیاز بود بعد از تولید و اگر فشار چاه افت بکند نیاز به کمپرسور هست، گفتند که همین الان ما اینها را می خواهیم.
سازندگان کمپرسور توتال نبود و شرکت های نفتی نیستند. سازندگان کمپرسورها و وسایل درون چاهی، شرکت های غیرنفتی هستند. از همان جایی که توتال می رود و می خرد، ما هم می خریم و می آوریم. و ما ظرف مدت پس از انقلاب تا کنون در بخش دریایی و خشکی از این نظر خریدهایی انجام دادیم.
ما نیاز به ابزار داریم، اما نیاز به خدمت نیروی انسانی نداریم ولی به دستگاه نیاز داریم که مهمترین بخش آن، دستگاه های حفاری است. الان دستگاه های حفاری در خلیج فارس بیکارند و دستگاههای مدرن 3 هزار اسب بخاری و با سه پمپ داریم. اینها را آماده داریم، اطلاعات فنی و مخازن را داریم. اطلاعات حفاری را داریم. ما جزء بهترین متخصصان حفاری دنیا هستیم. نیاز فقط به ابزار است که ما هم داریم آن ها را می خریم. 40 سال است که ما داریم براحتی این ابزار را می خریم و اینطور نیست که کسی مانع شده باشد. اینطور نیست که با کمبودی در این زمنیه روبرو شده باشیم. بهرحال در بعضی از سازه ها اگر وقتی می خواستیم پروژه های خودمان را سریعتر انجام بدهیم شرکت های خارجی می آمدند. وقتی من در یک شرکت حفاری می کردم، دستگاه حفاری ما را به شرکت ایتالیایی اجاره دادیم که در فاز 4 و 5 پارس جنوبی کار کردیم. و وقتی توتال در کیش کار کرد، مدیریت کرد و بعد تحویل داد و رفت. شاید برای فاز 11 تأمین منابع مالی باشد که در آنموقع قرار بود فاینانس بکنند که آن بخش با سرمایه گذاری مرتبط است.
اسپوتنیک: فایده این همکاری با ایران چه خواهد بود و بازگشت چین به خلیج فارس چه چشم اندازی را خواهد گشود؟
خادمی: ما زمانی در خلیج فارس و پارس جنوبی تا میزانی از قطر همسایه خودمان عقب بودیم، بعدا تلاش کردیم ، حفاری کردیم و پروژه های خود را انجام دادیم و حالا میزان برداشت ما یک چیزی هم بیشتر از قطر است. ما گاز زیادی داریم و همانطور که بعضی از کشورهای دنیا هم دارند، ما هم مخازن زیادی داریم. اینها را هم باید تولید کنیم و هم صحیح استفاده بشود. حالا ما داریم تولید می کنیم ولی در روستاها و منازل و کارخانه ها داریم استفاده می کنیم.
به نظر من دنیای آینده انرژی گاز است، چون گاز بالاخره یک انرژی پاک هست.در دنیا ارزش گاز خیلی بیشتر از نفت خواهد بود بهرحال ما توی این زمینه ها باید هم رشد کنیم و هم توسعه بدهیم و بازاریابی بکنیم. منتها ما درست بازاریابی نکردیم. ما متأسفانه بازار خودمان را در دنیا از دست دادیم.
اسپوتنیک: آیا نیروی انسانی چین در این قرارداد شرکت دارد؟
خادمی: چینی ها هر جا رفتند بیشتر نیروهای خودشان را می برند. اما اگر چین دستگاه حفاری از خودش نیاورد و دستگاه ایرانی اجاره کند که در اینصورت دستگاه ایرانی و نیروهایش نیز ایرانی است ولی اگر دستگاه از خودش بیاورد، حتما نیروهای خودش را هم خواهد آورد، چون نیرو انسانی چین ارزان تر است. ما توافقی در مورد دستگاه داخلی و نیروی انسانی داریم، اما زیاد روی آن پافشاری نکردیم. چینی ها معمولا نیروهای خودشان را می آورند. اما در همه بخش ها نمی توانند نیروهای خود را بیاورند و بعضی خدمات را به ایرانی ها می دهند ولی شاید برایش صرف نکند. اما آن چیزی که به صرف چین باشد از آن استفاده خواهد کرد.
در شرایطی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران در راستای اعمال استراتژی فشار حداکثری به بیشترین میزان خود رسیده‌است و منجر به بحران اقتصادی در ایران شده‌است، توافق بلندمدت با چین راه نجاتی برای ایران در برابر تحریم فزاینده اقتصادی به‌شمار می‌رود و می‌تواند منجر به ناکامی سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به منظور تسلیم ایران باشد. چنانکه سخنگوی دولت ایران در حمایت از این توافق اعلام کرده بود:«سیاست‌های آمریکا برای انزوای ایران و قطع روابط بین‌المللی ما شکست خورده‌است».
حفاری ۱۲ حلقه چاه توصیفی - توسعه‌ای این فاز در دو مرحله در برنامه است.
در مرحله نخست با حفاری و تکمیل پنج حلقه چاه توصیفی - توسعه‌ای و نصب سکوی SPD11B، تولید اولیه از این طرح به مقدار ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز در روز (معادل ۱۴ میلیون مترمکعب) محقق می‌شود، سپس با انجام عملیات حفاری و تکمیل هفت حلقه چاه توسعه‌ای دیگر، هم‌زمان با تولید اولیه، مجموع برداشت از این سکو به روزانه یک میلیارد فوت‌مکعب (معادل ۲۸ میلیون مترمکعب) گاز غنی افزایش می‌یابد.
در اطلاعیه شرکت نفت و گاز پارس در باره اهداف آمده بود: توليد 2 ميليارد گاز غني جهت انتقال به پالايشگاههاي 6 الي 8و 12بمنظور جبران ظرفيت پالايشي فازهاي مذكور
تاسيسات دريايي: دو سكوي دريايي توليد گازهر يك با ظرفيت يك ميليارد فوت مكعب در روز در فاصله 105 كيلومتري از ساحل
احداث دو رشته خط لوله 32 اينچي دريائي به منظور انتقال گاز به پالايشگاههاي خشكي فاز هاي 6-8 و 12 و22 حلقه چاه توليدي بر روي سكوهاي فوق
برابر آخرين تصميم شركت ملي نفت ايران گاز توليدي هر دو سكوي فوق به پالايشگاههاي خشكي فازهاي 6 تا 8 و فاز 12 پارس جنوبي منتقل خواهد شد و در حال حاضر اين فاز در مرحله تهيه اسناد مناقصه و انتخاب پيمانكار مي باشد.
پيمانكاران طرح: طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبي در تاريخ 12 تير 96 به كنسرسيومي متشكل از شركت‌هاي توتال فرانسه، سي‌ان‌پي‌سي چين و پتروپارس ايران واگذار شده بود.
