آقای سعید یاری، سفیر محترم ایران در بلاروس در مصاحبه اختصاصی با اسپوتنیک گفت که سیاست منطقه ای جمهوری اسلامی حفظ ثبات و امنیت است و به سوالات موضوعات داغ در مورد اینکه اسرائیل، ایالات متحده و متحدانش در این زمینه چه نقشی دارند، انتظارات تهران در ارتباط با انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده ، مبارزه با ویروس کرونا و حل و فصل درگیری در قره باغ پاسخ مفصلی را داد.
اسپوتنیک: در حال حاضر رسانه های جمعی در حال بحث در مورد ترور محسن فخری زاده فیزیکدان ایرانی هستند. تحقیقات درباره این جنایت چطور پیش می رود و آیا تهران در چارچوب سازمان های بین المللی اقداماتی را انجام خواهد داد؟
بله، اکنون اقدام تروریستی علیه محسن فخری زاده مهمترین مسئله در تمام رسانه های جهان است. وی دانشمند ایرانی، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع جمهوری اسلامی و یک مقام رسمی ایران بود. این دانشمند به طور فعال در تحقیقات مختلف برای تولید کیت تشخیص ویروس کرونا و واکسن آن مشارکت داشته است. ترور محسن فخری زاده یک اقدام تروریستی بشمار می آید و نقض آشکار کلیه موازین حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل است.
در این اقدام ما ردپا و نشانه هایی از اقدامات اسرائیل را مشاهده می کنیم. تمام مسئولیت و عواقب این اقدام تروریستی بر عهده اسرائیل و متحدان آن است. این اقدام مصداق بارز تروریسم دولتی می باشد.
همه کشورهای مستقل این عمل تروریستی را محکوم کرده اند. اسرائیل و ایالات متحده با این کار قصد داشتند که ایران را تحریک کنند. آنها تلاش می کنند تا تنش بیشتری در منطقه خاورمیانه ایجاد کنند. البته ، ما دوراندیشانه و قاطعانه عمل خواهیم کرد. همه نهاد های مربوطه در ایران این اقدام را پیگیری می کنند. ما این حق را برای خود محفوظ می دانیم که در زمان و مکان مناسب به این عمل پاسخ دهیم. اما در حال حاضر جمهوری اسلامی دلیلی برای واکنش احساسی به این وضعیت نمی بیند.
امروز من با برخی مقامات بلاروس اعم از شخصیت های مذهبی ، علمی و سیاسی تلفنی صحبت کردم. آنها نیز اقدام تروریستی اسرائیل را محکوم کردند. این طبیعی است که کشورهای دوست در چنین شرایطی از یکدیگر حمایت می کنند و در کنار یکدیگر هستند. آندری ساوینیخ نماینده پارلمان و رئیس کمیسیون امور بین الملل مجلس بلاروس امروز، ترور دانشمند ایرانی را محکوم و ضمن اعلام تسلیت، با ملت ایران ابراز همدردی کرد.
اسپوتنیک: معاون اول رئیس جمهور ایران اسحاق جهانگیری گفته بود که ایران آماده مشارکت در بازسازی مناطق جنگ زده قره باغ است. منظور حمایت از مناطق منتقل شده به آذربایجان می باشد یا در مورد منطقه قره باغ که به رسمیت شناخته نشده است؟
آذربایجان و ارمنستان هر دو همسایه ما هستند و ما روابط دوستانه ای با هر دو کشور داریم. حسن همجواری در روابط بین کشورهای ما برقرار است. سیاست منطقه ای جمهوری اسلامی حفظ ثبات و امنیت است و در این راستا از هیچ اقدامی فروگذار نخواهیم کرد.
ایران نقش بسیار سازنده ای در منطقه قفقاز داشته است و ما برای بازگرداندن ثبات و امنیت به منطقه از تمام ظرفیت ها و توانایی های خود استفاده کردیه ایم و برای بازسازی مناطق تخریب شده آمادگی داریم. سیاست اصولی ما کمک به هر دو کشور همسایه است.
اسپوتنیک: اخیرا تحریم تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی لغو شد. آیا ممکن است طرف ایرانی به محصولات مجموعه نظامی-صنعتی بلاروس علاقه نشان دهد؟
براساس قطعنامه 2231 سازمان ملل متحد ، تحریم تسلیحاتی علیه ایران برداشته شد. این امر در چارچوب "توافق برجام" و دیپلماسی چند جانبه ایران امکان پذیر شد. پس از رفع این تحریم ها ، فرصت های بیشتری برای همکاری ایران با کشورهای دوست وجود دارد. البته ، این فرصت ها تنها در بخش تسلیحاتی و همکاری های دفاعی نبوده و ما آماده همکاری با جمهوری بلاروس به عنوان یک کشور دوست در همه زمینه ها هستیم.
اسپوتنیک: ایران مانند همه کشورهای جهان، همه گیری ویروس کرونا را تجربه کرده است. در حال حاضر وضعیت اپیدمیولوژیک در کشور چگونه است و آیا تهران قصد دارد واکسن روسی را خریداری کند؟
شرایط ایران با سایر کشورها متفاوت است. زیرا ما تحت شدیدترین تحریم های ایالات متحده قرار داریم. آنها حتی در تهیه داروها و تجهیزات پزشکی برای ما مانع ایجاد می کنند.
این اقدامات ایالات متحده می تواند به عنوان یک جنایت علیه بشریت شناخته شود. ما اقداماتی این چنینی از جانب آنها را محکوم می کنیم. زیرا این اقدامات با تمام هنجارهای پذیرفته شده بین المللی مغایرت دارد. ایران در حال حاضر از طریق کانال های مختلف به دنبال تهیه واکسن ویروس کرونا است.
البته دانشمندان ما در حال تحقیقات برای تولید واکسن نیز هستند. سازمان پژوهش و نوآوری که مدیر آن به شهادت رسید، پژوهش های گسترده ای برای تولید کیت تشخیص و واکسن کرونا انجام داده است. ما از تمام ظرفیت های خود برای تامین ایمنی مردم خود استفاده خواهیم کرد. ستاد مبارزه با ویروس کرونا در ایران به صورت همه جانبه به این موضوع پرداخته است.
در حال حاضر و در مقایسه با ماه قبل ، وضعیت ویروس کرونا تا حدی کنترل شده است. حدود 600 دانشجوی ایرانی در اینجا تحصیل می کنند و ما نگران سلامتی آنها نیز هستیم. به همین دلیل همیشه موضوع کرونا در بلاروس را زیر نظر داریم. بطور مرتب با مقامات مختلف عالی رتبه بلاروس در ارتباط هستیم تا از وضعیت سلامتی دانشجویان ایرانی مطلع شویم.
تاکید می کنم که ما نگران سلامتی مردم دوست بلاروس نیز هستیم. ما امیدواریم که با تلاش مقامات مربوطه ، همه چیز در بلاروس نیز تحت کنترل قرار بگیرد.
اسپوتنیک: در ایالات متحده انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسید و در ژانویه آقای بایدن در کاخ سفید جایگزین خواهد شد. آیا تهران با توجه به روی کار آمدن جو بایدن دموکرات ، انتظار دارد که روابط با واشنگتن گرمتر شود؟
ما انتظار داریم دموکرات ها اشتباه های ترامپ را اصلاح کنند. امیدواریم که آمریکایی ها به انجام تعهدات بین المللی خود بازگردند. ترامپ از برجام یک طرفه خارج شد. وی سیاست تخریبی را نه تنها در باره برجام، بلکه در رابطه با تمامی معاهدات بین المللی دنبال کرد.
لبته ما هرگز اقدامات جنایتکارانه آمریکایی ها علیه مردم ایران را فراموش نخواهیم کرد. فشار آنها در قالب شدیدترین تحریم ها علیه ایران همچنان ادامه دارد. ما معتقدیم که نمی توان به آمریکایی ها اعتماد کرد. اگر آنها به تعهدات بین المللی خود برگردند ، ما این مسئله را مثبت ارزیابی خواهیم کرد. امیدواریم که چنین باشد. به احتمال زیاد ، دموکرات ها عاقلانه تر از ترامپ عمل خواهند کرد. ما امیدواریم که این مسئله نه تنها در رابطه با ایران ، بلکه در رابطه با بلاروس نیز باشد.
بازگشت به برجام و اجرای کلیه تعهدات بین المللی یک سیاست منطقی است. ایالات متحده باید به تعهدات بین المللی احترام بگذارد.
اسپوتنیک: تهران احتمال حضور نیروهای ترکیه در منطقه را چگونه ارزیابی می کند؟ و آیا ایران قصد دارد به دنبال خروج شبه نظامیان سوریه از منطقه باشد؟
موضع اصولی ما حفظ ثبات و امنیت در منطقه است. ما نمی توانیم بپذیریم که در منطقه ما گروهک های تروریستی وجود داشته باشد. ما از مبارزه همه جانبه با تروریسم در همه جای دنیا حمایت می کنیم.
اسپوتنیک: بلاروس اکنون در شرایط بحران سیاسی به سر می برد. کشور ما مورد تحریم است. از جمله اخباری در مورد قطع احتمالی سیستم SWIFT منتشر شده است. ایران دو سال پیش این مشکل را پشت سر گذاشت. آیا مقامات بلاروس برای به حداقل رساندن پیامدهای تحریم، در این زمینه از ایران مشورت و رایزنی خواسته اند؟
پیش از همه، امیدواریم که بلاروس هر چه سریعتر از این وضعیت خارج شود. ما تحریم های یک جانبه را نشانه ای از سیاست های شکست خورده برخی کشورها می دانیم و هرگونه تحریم های یک جانبه علیه کشورهای مستقل را محکوم می کنیم. ما چهل سال است که تحت فشار و تحریم های ایالات متحده هستیم.
ایران پس از چنین تحریم هایی قویتر شده است. ما همیشه در کنار دوستان خود ، از جمله بلاروس خواهیم بود و آماده ارائه کمک به دوستان بلاروسی خود هستیم. دوستان باید در دوران سختی در کنار یکدیگر باشند.
اسپوتنیک: امسال بسیاری از کشورها با مشکلاتی در بازار انرژی روبرو شده اند. بلاروس به دلیل مشکلات مربوط به کمبود مواد اولیه روسیه در وضعیت دشواری قرار گرفت. در بازه ای از زمان ، پالایشگاه های ما نفت را از منابع جایگزین دریافت می کردند. آیا در مورد گزینه های احتمالی همکاری در این زمینه بحث شده است؟
ما هیچ پیشنهاد یا درخواست رسمی در این زمینه دریافت نکرده ایم. اگر دریافت کنیم ، قطعاً آنها را با نظر مثبت بررسی خواهیم کرد. مسئله خرید و فروش نفت یک موضوع کاملا تجاری است. ایران یکی از فروشندگان نفت به شمار می آید. بلاروس هم البته گام های دور اندیشانه ای را برای تامین مواد اولیه خود انجام داده است. اخیراً شاهد بودیم که اولین واحد نیروگاه هسته ای بلاروس شروع به کار کرد. احتمالاً پس از آن، نیاز بلاروس به منابع انرژی در بلند مدت کاهش می یابد.
اسپوتنیک: شما اشاره کردید که با دانشجویان ایرانی در ارتباط هستید. از وضعیت پارسا دانشجوی ایرانی، یکی از اولین افرادی که بیماری ویروس کرونای او تشخیص داده شد ، خبری دارید؟
تاکنون هیچ دانشجوی ایرانی دیگری در بلاروس به ویروس کرونا مبتلا نشده است. ما با دقت این موضوع را دنبال می کنیم و همیشه با دانشجویان در ارتباط هستیم. پارسا با سفارت ما در تماس است. حال او خوب است و فکر کنم با یک دختر بلاروسی هم ازدواج کرده است.
یک ماه پیش، من در دانشگاه دولتی پزشکی بلاروس با دانشجویان ملاقات کردم ، جایی که حدود 400 دانشجوی ایرانی در آنجا تحصیل می کنند. در فصل تابستان ، پنج پرواز چارتر برای آنها هماهنگ کردیم تا آنها به ایران بروند و سپس برای ادامه تحصیل به بلاروس بازگردند.
ارتباطات ما با وزارت بهداشت ، ریاست دانشگاه دولتی پزشکی بلاروس در جهت حفظ سلامتی دانشجویان ایرانی و ارتقا سطح آموزشی آنها است.
من به دانشجویان ایرانی که به من مراجعه کردند و در مورد کمک به درمان بیماران کرونا سوال کردند، توصیه کردم که تا حد امکان در درمان این بیماران کمک و همکاری کنند. زیرا این یک مسئله بشردوستانه است. ما مردم بلاروس را دوستان خود می دانیم و مانند بقیه نگرانیم که شما با چنین مشکلی روبرو شدید.
اسپوتنیک: آیا ملاقات هایی در سطح بالا یا تبادل هیات های دولتی در آینده نزدیک برنامه ریزی شده است؟
توافق شده بود که نشست مشترک کنسولی بین وزارتخانه های خارجه در تاریخ 29 اکتبر سال جاری برگزار شود. اما به دلیل همه گیری کرونا ، مجبور شدیم برگزاری آن را به تعویق بیاندازیم. امیدواریم این نشست در سه ماهه اول سال 2021 برگزار شود. همچنین برگزاری پانزدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی برای ابتدای سال آینده میلادی برنامه ریزی شده است. البته اجرای همه این برنامه ها به وضعیت همه گیری کرونا بستگی دارد.
در حوزه سیاسی در سطح پارلمان ها ، درحال برنامه ریزی برای سفر گروه دوستی بین ایران و بلاروس به مینسک هستیم.
طی سه ماه گذشته ، با وجود شیوع ویروس کرونا ، من دیدارهایی با وزرای صنایع، انرژی و کشاورزی بلاروس داشتم. اخیراً استوارنامه خود را به الكساندر لوكاشنكو تقدیم کردم.
ما در تلاش هستیم تا حد ممکن روابط بین دو کشور را توسعه دهیم. کشورهای ما اراده کافی برای این امر دارند. فقط باید منتظر بهبود وضعیت ویروس کرونا باشیم تا بتوانیم فعال تر رو به جلو حرکت کنیم.
