جو بایدن عضو حزب دموکرات، سیاستمداری با تجربه گسترده در فعالیت های دولت: از 1972 تا 2009 ، سناتور ، از 2009 تا 2017 - معاون رئیس جمهور در دولت باراک اوباما بود.
ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس در این خصوص چنین می نویسد: بایدن پس از مراسم تحلیف در 20 ژانویه 2021 چگونه ریاست جمهوری خود را آغاز می کند؟ ظاهراً ، با تجدید نظر در میراث سیاسی سلف. ترامپ مشکلات زیادی برای خود ایالات متحده و برای همه جهان ایجاد کرده است.
اگرچه جو بایدن در ایالات متحده با چالش های زیادی روبرو خواهد شد، اما سیاست خارجی ، همانطور که وی قبلاً نیز اعلام کرده است، یکی از اولویت های وی خواهد بود.
بایدن میراث دشواری را در خاورمیانه به ارث برد. اینها افغانستان ، عراق ، سوریه ، کردها و ترکیه هستند. اما این گفته به ویژه در مورد اسرائیل و ایران بیشتر صدق می کند. دو کشور نسبت به پیروزی جو بایدن بطور متفاوت برخورد کردند. در اسرائیل، از شکست دونالد ترامپ ، که در طول چهار سال کارهای زیادی برای بیت المقدس انجام داده است ، با نگرانی استقبال شد. به یاد بیاوریم که در دوران باراک اوباما رئیس جمهور دموکرات (2016-2008) ، روابط اسرائیل و آمریکا بدترین شرایط را پشت سر گذاشتند.
به گفته خانم تووا لازاروف، معاون سردبیر روزنامه جروزالم پست ، وقتی جو بایدن در 20 ژانویه وارد کاخ سفید شود، سیاست های ایالات متحده در خاورمیانه ، به ویژه در رابطه با درگیری های اسرائیل و فلسطین و ایران ، دستخوش تغییرات چشمگیری خواهد شد. خانم لازاروف 10 تغییراتی را که می تواند در نتیجه پیروزی بایدن رخ دهد مشخص کرد: 1 - بایدن به هرگونه احتمال تحقق طرح "صلح برای سعادت" ترامپ ، معروف به معامله قرن پایان خواهد داد. 2 - بایدن هرگونه احتمال الحاق کرانه باختری توسط اسرائیل را از بین خواهد برد. 3 - مسئولیت حل اختلاف با فلسطینی ها فقط بر عهده اسرائیل خواهد بود. 4 - بایدن به موضع دیرینه آمریکا مبنی بر غیرقانونی بودن فعالیت های شهرک سازی اسرائیل در خارج از مرزهای 1967 در کرانه باختری و بیت المقدس شرقی باز خواهد گشت. دولت ترامپ حقوق تاریخی و مذهبی اسرائیل را در این سرزمین به رسمیت شناخته است. 5 - سفارت ایالات متحده در بیت المقدس باقی خواهد ماند ، زیرا بایدن یکی از امضا کنندگان سندی در باره سفارت ایالات متحده در سال 1995 است که بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و تصریح کرد که سفارت ایالات متحده باید از تل آویو به بیت المقدس منتقل شود. 6 - احیای تشکیلات خودگردان فلسطین رخ خواهد داد. 7 - مذاکرات فلسطین و اسرائیل از سر گرفته خواهد شد. 8 - بایدن برای پیشرفت روابط اسرائیل با بحرین، امارات متحده عربی و سودان تلاش خواهد کرد، زیرا از توافق نامه های عادی سازی این روابط حمایت می کند. 9 - ایالات متحده به حمایت از اسرائیل در سازمان ملل ادامه خواهد داد. 10 - توافق نامه برجام معروف به معامله هسته ای مورخه سال 2015 با ایران احیا خواهد شد. به سیاست اوباما در مورد ایران بازگشت خواهد شد.
به گفته شیمریت میر، ستون نویس Ynetnews ، طرفداران ترامپ در خاورمیانه بعلاوه اسرائیل شامل امارات متحده عربی ، عربستان سعودی و مصر هستند. در حالی که این کشورها به اندازه اسرائیل مشتاق دولت ترامپ نیستند ، اما انتظار داشتند موقعیت ژئوپلیتیکی آنها در دوره ترامپ همچنان تقویت شود. قطر و اردن بی طرف هستند. آنها روابط خوبی با دولت ترامپ برقرار کردند، اما برنامه ترامپ در مورد خاورمیانه را نپذیرفتند و بدین ترتیب آزادی مانور با واشنگتن پس از انتخابات را تأمین کردند.
به گفته خانم میر ، تشکیلات خودگردان فلسطین و ایران با بی صبری منتظر رفتن ترامپ بودند. جای تعجب نیست که محمود عباس از اولین کسانی بود که پیروزی بایدن را تبریک گفت.
روابط کاخ سفید با ایران پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم های مالی و اقتصادی علیه ایران به بیشترین تنش رسیده است. در سال 2019 - 2020 واشنگتن و تهران در آستانه جنگ بودند. بنابراین، مشکل ایران یکی از اصلی ترین مشکلات در لیست کارهای بین المللی فوری است که نیاز به راه حلی اساسی دارد.
تنش بین ایالات متحده و ایران از زمان تاسیس جمهوری اسلامی وجود داشته است. با این وجود، علی رغم همه اختلافات ایدئولوژیک، سیاستمداران دو کشور موفق به جلوگیری از برخوردهای خطرناک هنگام تمرکز بر حل مشکلات اساسی، مانند مشکل اتم ایران شدند. در قرن بیست و یکم ، این مشکل نه تنها برای ایالات متحده ، بلکه برای تمام جهان به یک نگرانی تبدیل شده است. حسن روحانی ، رئیس جمهور ایران و باراک اوباما ، رئیس جمهور آمریکا ، با مشارکت روسیه ، انگلیس ، فرانسه ، چین و آلمان با مسئولیت زیادی به حل مسئله هسته ای ایران پرداختند. در نتیجه ، در ژوئیه 2015 ، گروه 1 + 5 و ایران توافق هسته ای - برجام را تصویب کردند. برجام همچنین بنیادی برای برقراری روابط مثبت ایران و آمریکا را فراهم آورده است.
با این حال ، در ماه مه 2018 ، پرزیدنت ترامپ ایالات متحده را از برجام خارج کرد و تحریم های ضد ایرانی را بازگرداند و متعاقباً آنها را تقویت کرد و سیاست "حداکثر فشار" علیه ایران را اعلام نمود.
جو بایدن سیاست ترامپ در مورد ایران را یک فاجعه خواند. بایدن در بیانیه ژانویه 2020 به دنبال ترور سردار سلیمانی نوشت: بذر انواع خطرات توسط دونالد ترامپ در 8 مه 2018 ، روزی که او برخلاف توصیه مشاوران ارشد امنیت ملی خود، توافق هسته ای ایران را پاره کرد ، کاشت. روزی که به نزدیکترین متحدین اروپایی ما پشت کرد و تصمیم گرفت که خنثی کردن هرگونه پیشرفت حاصل شده توسط دولت اوباما-بایدن برای او مهمتر از ساختن جهانی بهتر و امن تر است.
وقتی با ایران قرارداد بستیم ، همه راه های ایران برای دستیابی به سلاح های هسته ای را مسدود کردیم. بازرسان بین المللی از آژانس بین المللی انرژی هسته ای مانند سرویس های ویژه ما بارها انجام تعهدات ایران را تأیید کرده اند. یکی از جدی ترین تهدیدهای ثبات منطقه ای و امنیت جهانی از دستور کار حذف شده بود.
و وقتی توافق ایران حاصل و عملی شد، ما این چرخه خطرناک معامله به مثل ایرانی را نداشتیم ... اما همانطور که آنها می گویند ، یک روش هوشمندانه برای مقابله با آنها وجود دارد ، و راه ترامپ وجود دارد ...
تنها راه برون رفت از بحران ایرانی - دیپلماسی روشن ، سازگار ، مبتنی بر استراتژی است ، نه راه حل های یکباره یا برتری قهری.
اما دولت جو بایدن در بازسازی آنچه ترامپ تخریب کرده است با چالش های چشمگیری روبرو خواهد شد.
اول، خود توافق هسته ای. همانطور که می دانیم برجام و قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد ، که آن را به طور قانونی درج کرده است، خواستار اجرای دقیق تمام مفاد سند از سوی ایران و لغو کلیه تحریم های ضدایرانی توسط مخالفان ایران شدند. علاوه بر این، مدت زمان برنامه برای مفاد مختلف از 5 تا 20 سال متفاوت بود. از سال 2018 ، ایالات متحده نه تنها تحریم های قبلی را بازسازی کرده، بلکه آنها را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. علاوه بر این ، امروز ترامپ در حال آماده سازی تحریم های جدیدی علیه ایران است که هر هفته تا 20 ژانویه اعمال می شود. هدف این است که برای دولت جدید در احیای برجام و ایجاد گفتگو با تهران از هر لحاظ ممکن دشوار باشد.
ایران به نوبه خود، از ماه مه 2019 ، از اجرای تعهدات خود در مورد برجام امتناع می ورزید و اکنون در توسعه برنامه هسته ای خود پیشرفت چشمگیری داشته است. همانطور که جو بایدن متذکر شد ، "نکته اصلی این است که ایران امروز بیش از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ به بمب هسته ای نزدیکتر است.
دومین مانع مهم "سیاست ایرانی" بایدن را باید در ایران جستجو کرد. ترامپ اعتماد تهران به ایالات متحده را متزلزل کرده و بازگرداندن گفتگوی سازنده بسیار دشوار خواهد بود.
علاوه بر این ، تیم رئیس جمهور حسن روحانی که با درخشش توافق هسته ای را به پایان رساند، در حال رفتن است. در 18 ژوئن 2021 ، انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار می شود. شانس هر یک از طرفداران اصلاحات لیبرال روحانی برای اشغال پست ریاست جمهوری نزدیک به صفر است. همچنین بعید است طی 5 ماه بین مراسم تحلیف جو بایدن و انتخابات ریاست جمهوری در ایران ، ارتباطات مثبتی بین واشنگتن و تهران برقرار شود.
هیچ تردیدی وجود ندارد که پس از تحلیف رئیس جمهور جدید ایران ، همه شاخه های دولت تحت کنترل رادیکال ها ، محافظه کاران ، یعنی ضد غربی ها ، ضد آمریکایی ها باشند. البته آنها برای لغو یا تخفیف تحریم ها مجبور به برقراری تماس با آمریکایی ها می شوند. اقتصاد ایران در شرایط بحرانی به سر می برد و این امر می تواند موجی از اعتراضات اجتماعی در کشور را برانگیزد. همانطور که اخیراً آقای کاظم جلالی ، سفیر ایران در روسیه ، با استناد به رئیس جمهور حسن روحانی گفت، در نتیجه خروج آمریکا از برجام ، ایران بیش از 200 میلیارد دلار ضرر کرد. این مبلغ هر روز در حال رشد است و در نتیجه ممکن است چندین برابر شود.
رهبران ایران با خیالی آسوده و امید از پیروزی بایدن استقبال کردند. حتی می توان گفت پیروزی بایدن و اظهارات وی در مورد ایران فرصتی برای چانه زنی به تهران داد. آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب و دیگر رهبران کشور شرایطی را برای رئیس جمهور منتخب آمریکا تعیین کردند: اول ، ایالات متحده باید به اشتباهات خود اعتراف کند ، دوم ، توبه به مردم ایران کند، سوم ، بازگشت به برجام ، چهارم ، لغو کلیه تحریم ها ، پنجم ، جبران خسارت اقتصادی ، ششم ، رعایت تمام تعهدات خود ، از جمله توافق هسته ای. به احتمال زیاد ، این شرایط زمینه ساز دشوارترین بحث ها خواهد شد.
به نوبه خود ، با توجه به گفته های بایدن ، می توان قضاوت کرد که وی آماده بحث است. درست است که مشخص نیست رئیس جمهور ایالات متحده حداقل 200 میلیارد دلار به ایران را چگونه غرامت می دهد اما امیدواریم بحث و گفتگوهایی در این باره وجود داشته باشد.
علاوه بر این ، دولت بایدن در هفته های نخست کار خود برای نشان دادن حسن نیت نسبت به تهران ، از جمله لغو ممنوعیت سفر و صدور مجوز برای تسهیل دسترسی به داروهای مورد نیاز برای مبارزه با بیماری همه گیر برخی اقدامات را انجام می دهد.
سومین مانع اساسی در مسیر آمریكا و ایران به سمت یكدیگر ممكن است موقعیت در سنا و مجلس نمایندگان كنگره آمریكا باشد. بر اساس داده های اولیه، دموکرات ها مجلس نمایندگان را کنترل خواهند کرد، در حالی که جمهوری خواهان موفق شده اند کنترل سنا را حفظ کنند. بنابراین ، جمهوری خواهان می توانند لوایح بایدن را در سنا مسدود کنند. بنابراین ، دولت دموکرات باید همکاری خود را با جمهوری خواهان در کنگره توسعه دهد. این برای اجرای سیاست بایدن در مورد ایران مهم است.
می توان گفت که پیروزی جو بایدن فرصت هایی را برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا فراهم کرد. بدون شک این امر بر کل اوضاع سیاسی خاورمیانه و جهان تأثیر خواهد گذاشت. همچنین یک درخواست دلگرم کننده، خواست متقابل بایدن و رهبری ایران برای حفظ برجام است.
درست است ، حتی اگر تحولات مثبتی در وقایع رخ دهد، ادعای عملی شدن آرزوهای رئیس جمهور جدید آمریکا و رهبران ایران زودرس خواهد بود. اما بیایید خوش بین باشیم - علیرغم همه چیز، امروز زمینه های خوش بینی وجود دارد.
