با تکامل تکنولوژی حمل و نقل،هرچه بیشتر از پهپادها برای حمل و نقل کالا استفاده میشود. استفاده از پهپاد برای جابجایی سریع کالا درون شهری می تواند به کاهش ترافیک و استفاده از خودرو و بهبود وضعیت آلودگی هوا و محیط زیست کمک بکند.
تا اکنون در بیش از 20 کشور جهان از جمله آمریکا، چین، استرالیا، سوئد، آلمان، کانادا، ایسلند، سنگاپور،امارات، بلژیک و غیره استفاده از کوادکوپتر یا پهپاد به عنوان پیک هوایی مورد استفاده قرار گرفته است.
شرکت های بزرگ تکنولوژی در حال سرمایه گذاری بر روی استفاده از پهپاد یا هلی شات برای حمل نقل هستند. کمپانی dji به عنوان برترین شرکت در زمینه پهپاد حرفه ای و کوادکوپترهای صنعتی به شمار می آید که میتواند تا چند کیلو کالا را درکمترین زمان درون شهرها جابجا کنند و به جای پست یا پیک موتوری مورد استفاده قرار گیرند.
گوگل، آمازون از شرکت های پیشرو در این زمینه هستند که تلاش می کنند تا پهپاد را به سیستم حمل و نقل هوایی خود اضافه کنند. شرکت وینگ اویِشن (Wing Aviation) که متعلق به شرکت آلفابت، شرکت مادر گوگل است، استفاده از پهپاد بهعنوان پیک هوایی را آغاز کرده است.
طرح آزمایشی دیگر شرکت وینگ در استرالیا اجرا میشود که بیشتر سفارشهای آنلاین مواد خوراکی و داروهای سرماخوردگی را شامل میشود. جالب اینکه قهوه هم یکی از اقلام سفارشی پرطرفدار است و تا داغ است به دست مشتری میرسد. تحویل سفارش به وسیله پهپاد در هلسینکی، پایتخت فنلاند، نیز بهصورت آزمایشی اجرا شده است.
محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران نیز دانش فنی جدید وزارتخانه خود را در توییتر معرفی کرد که با کمک آن میلیون ها نفر از ساکنان ایران می توانند بستههای پستی خود را حتی در نقاط دورافتاده براحتی دریافت کنند.در ایران خدمات پستی«پست پلاس» راهاندازی می شود که با کمک پهپاد بستههای پستی را به مقصد می رساند.
اسپوتنیک در این خصوص با محمد درویش مدیرکل مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست به گفتگو نشست.
پرسش: تا چه اندازه این دانش فنی می تواند به حل و فصل مسئله آلودگی هوا در ایران کمک کند؟
پاسخ: بخشی از آلودگی هوا نه فقط در ایران، بلکه در کل جهان برمی گردد به هواپیماها و الان نهضت هایی هم راه افتاده بخصوص در کشورهای اسکاندیناوی که تلاش می کنند تشویق کنند از هواپیماها کمتر استفاده کنند، زیر برای مسیرهای دور از هواپیماها برای ارسال بسته های پستی استفاده می شد که خوب این اقدام در صورتی که گسترش پیدا بکند می تواند تأثیر قابل ملاحظه ای نیز بر مصرف سوخت هواپیما که سوخت گرانی هم هست داشته باشد و در آلودگی آسمان ایران نیز تأثیر بگذارد و این آلودگی را کاهش بدهد.
پرسش: هزینه این نوع پست بیش از پست معمولی نخواهد بود؟
پاسخ: هنوز در مورد هزینه های آن ارزشی اعلام نشده است.
پرسش: این موضوع چه تأثیری بر کارمندان پست و سرویس پستی پیک خواهد گذاشت؟ و اینکه آیا استفاده از پهپاد باعث بیکار شدن آنها نخواهد شد؟
پاسخ: هرچقدر تکنولوژی پیشرفت بکند، کار یدی کمتر می شود. طبیعی است که این اتفاق رخ خواهد داد. در تمام حوزه ها یک همچین اتفاقی می افتد، الان دنیا دنبال آن هست که تکنولوژی پیشرفته را گسترش بدهد.
طبیعت تکنولوزی این است که ما هرچقدر از تکنولوژی بیشتر استفاده بکنیم کار یدی کمتر بشود. پس بنابراین طبیعی است که ممکن است تعداد حضوری کارمندان وقتی پست به سمت دیجیتالی شدن برود کاهش پیدا بکند. اما نکته آن است که الان در همه دنیا این اتفاق دارد می افتد. ساعت کاری دارد کم می شود و دولت ها دارند تلاش می کنند که به کیفیت زندگی کمک بکنند و کارمندان خود را تشویق بکنند که آخر هفته ها به مسافرت بروند، بیشتر وقت خود را با خانواده بگذرانند و مطالعه بکنند. پس بنابراین ما میتوانیم در واقع از این چالش، یک فرصت بسازیم. الان در کلان شهرها به جای یک روز در هفته، دو روز در هفته تعطیلی اعلام شده است و به این ترتیب می توانند سبب بشوند تا ترددهای غیرضروری در شهرها کاهش پیدا بکند و این مشکل حل بشود. لازم نیست که اصلا کارمندان بیکار بشوند، فقط کافیست که ساعت کار آنها کم بشود.
پرسش:به نظر شما چطور می توان مسأله آلودگی هوا را بشکلی حل کرد که به هیچ کس آسیبی نرسد؟
پاسخ:مشکل آلودگی هوا در ایران، همانطور که آمارهای سازمان محیط زیست ارائه کرده دال بر این است که بیش از 70 درصد آن به خاطر تردد وسایل نقلیه است. ما 44 درصد ترددهایمان دستکم با خودروهای تکسرنشین است. دلیل این مسأله این است که متأسفانه کیفیت سرویس های حمل ونقل عمومی ما ضعیف است و مردم گزینه دیگری اغلب ندارند، جز استفاده از خودروی شخصی خود.
اگر ما میخواهیم مشکل ترافیک و آلودگی هوا یکبار و برای همیشه حل بشود، باید تلاش بکنیم ناوگان حمل ونقل عمومی ما ارتقاء پیدا بکند، متروی ما ارتقاء پیدا بکند. یکی از مزیت های بزرگ شهرهایی مثل مسکو کیفیت مترویی است که در این شهر وجود دارد و مردم داوطلبانه سوار مترو می شوند، به جای آنکه سوار خودروهای خودشان بشوند.
در تهران، در اصفهان، در شیراز و مشهد و تبریز هم باید چنین تمهیداتی بوجود بیاید. اگر ما بتوانیم استفاده از خودروهای شخصی را در ترددهای درون شهری کاهش بدهیم به طرز معناداری میزان آلودگی هوا و ترافیک را کاهش خواهیم داد.
پرسش: آیا گرمایش اقلیم و وضعیت جغرافیایی ایران را می توان یکی از عوامل مهم آلودگی هوا در ایران دانست؟
پاسخ:بخشی از آلودگی هوا برمیگردد به ذرات کوچکتر از دو نیم میکرون که این ذرات ناشی از چشمه های تولید گردوخاک است. تالاب هایی که خشک شدهاند و افزایش خشکی سرزمین باعث میشود تا میزان این ذرات در هوا بیشتر بشود که مستقیما برمیگردد به فرایند تغییر اقلیم و خشکسالی هایی که کشور ما با آنها درگیر است. بنابراین، حتما تغییر اقلیم در افزایش بار آلودگی هوا موثر است و اگر که زابل یا اهواز همیشه یکی از آلودهترین شهرهای جهان هستند نه بخاطر اکسید کربن و یا گازهای سمی است، بلکه بیشتر بخاطر همین ذرات کوچکتر از دو ونیم میکرون مشهور به ریزگردهاست که ناشی از خشکسالی و بیابانزایی و تغییرات اقلیم است.
آلودگیها متفاوت هستند، آلودگی صوتی، نوری و هوایی سه مورد از مهمترین محرکهای محیطزیستی هستند که بهآسانی میتوانند سلامت انسان را تحتالشعاع قرار دهند. به عنوان مثال، طبق آمار موجود، آلودگی هوا سالانه تا 70 هزار نفر را دچار مرگ زودرس میکند. در سال 2016 در بریتانیا 40 هزار نفر بهدلیل آلودگی هوا جان خود را از دست دادند.
آلودگی هوا، آلودگی صوتی و آلودگی نوری از مولفههای مهم اجتماعی هستند. در مورد آلودگی صوتی گفته میشود که اگر از 65 دسیبل بیشتر شود میتواند به کندذهنی کودکان و ناراحتیهای گوارشی منجر بشود. اگر فرکانس نور از اندازهای بیشتر باشد آرامش مختل میشود.
ایران از نظر آلودگی هوا دارای رتبه هشتم آلودهترن هواست. میزان آلودگی در ایران به طور متوسط 124 PM10 ug/m3 است که بدلیل عواملی مانند خودروها، کارخانجات و گرد و غبار ناشی از خشکسالی در عراق و داخل کشور بروز میکند.
اسپوتنیک در این خصوص با هوشیار رستمی کارشناس مستقل در رشته اقتصاد به گفتگو نشست.
پرسش: آیا استفاده از پهپادها برای حمل ونقل کالا می تواند از شدت آلودگی هوا بکاهد؟
پاسخ: موضوع پهپادها که در شرکت پست بکار گرفته شده است، معمولا کارهای نمادین است که می تواند جامعه و سازمان های دولتی را نسبت به مسائلی مانند استفاده کمتر از انرژی و استفاده بیشتر از تکنولوژی و چیزهایی شبیه آن ترغیب بکند. اما بخودی خود اینها تأثیر بخصوصی نخواهند گذاشت که مثلا شرکت آمازون خیلی از کارهایش را به وسیله پهپادها انجام می دهد و ما هم همین کار را بکنیم، خیلی برای ما تأثیرگذار نیست. و خیلی موضوع عجیب و غریبی هم نیست و بیشتر بحث این است که وقتی ما از پهپادها استفاده میکنیم برای نقاط خاصی و آنها مشکلات ویژهای دارند، چه جوری هدایت میشوند و چه جوری به مقصد میرسند. و چه جوری باید بسته را به دست گیرنده رساند و چیزهایی شبیه به آن. این بخودی خود یک موضوع خیلی مهمی نیست ولی می تواند یک آلارم باشد برای جامعه و دستگاه دولتی ما، وقتی که اتلاف بسیار زیادی در حوزه انرژی ادارات دولتی می شود، مثلا برق ما بخش عمده ای بالای 30 درصد گفته می شود که اتلاف انرژی می کند. قاعدتا با این قدم ها ما انتظار تغییر بزرگی نداریم. ولی میتواند یک فرهنگ و مبنایی جدید را وارد جامعه بکند که بله، راههای جدیدی هم وجود دارند که میشود از طریق آنها کارها را با هزینه کمتر و زمان سریعتر و با انرژی کمتر انجام داد.
پرسش:استقبال از این ایده از سوی مقامات دولتی و ایرانی ها چطور خواهد بود؟
پاسخ: من بعید میدانم خیلی قابل کاربرد باشد در نقاط مختلف و حکمرانی در ایران یک نوع حکمرانی سنتی است و شما نمی توانید در این زنجیره سنتی، یک حلقه آن را دربیاورید و بگویید این حلقه را مدرن بکنند. من بعید میدانم که استقبال ویژه ای باشد، ولی می تواند قلاب هایی بین برخی مسئولین و دستگاهها که در مواجه با این موضوع هستند ایجاد بکند تا آنها به فکر راه های بهتر و به صرفهتر برای انجام کارهای خودشان باشند. ولی نه اینکه همه چیز پهپادی و یا تکنولوژیک بشود، من بعید میدانم چنین اتفاقی بیفتد.
پرسش: نظرتان در باره پیک های پهپادی چیست؟
پاسخ: خبری در باره پیک های پستی خواندم که شرکت پست میخواهد از خودروها و موتورسیکلتهای برقی استفاده بکند. در اینصورت موتورسیکلت ها ترافیک کمتری ایجاد می کنند و تک سرنشین بودن آنها خیلی مهم است و در واقع باعث کاهش حجم ترافیک میشود و آن حجم و فضا را از شهر نمی گیرد. اما ازطرفی موتورسیکلتها بشدت آلاینده هستند و موتورهای فرسوده و ناکارآمدی دارند و حتی جدیدهای آنها نیز ناکارآمد است و موتور فرسوده نیز زیاد داریم. ولی وقتی اینها برقی بشوند، کمک خواهند کرد. یک بخش عمده اقتصاد ایران در دست آنهاست و دارند این اقتصاد را جلو می برند. ما نمی توانیم همه اینها را حذف بکنیم و بگوییم پهپاد یا چیزهایی شبیه به آن همه این کارها را انجام بدهد ولی قاعدتا اگر بسمت برقی شدن و انرژی های نو و پاک برود، در آنموقع میتوانیم اثر آن راهم در ترافیک و هم روی آلندگی ببینیم که قاعدتا اثر مثبتی هم روی کل اقتصاد خواهد داشت.