تقریبا همه ناظران متفق القول هستند که اکثر اتفاقاتی که در منطقه پیش می آید مستمسک برخی کشورهای خارجی می شود تا در امور داخلی کشورها دخالت کنند و کشورهای منطقه را به سمت و سوی بی ثباتی و بحران ببرند، اما سوالی که مطرح می باشد این است که آیا هیات حاکمه این کشورها بی تقصیر می باشند؟
یعنی اگر احیانا شرایط اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مردم مورد رضایت آنها باشد، آیا باز هم مردم به خیابان ها می آیند و زمینه دخالت دشمنان فراهم می گردد؟
نمی توان انکار کرد که دلیل اصلی ورود مردم به خیابان ها در کشورهای منطقه از مصر و لیبی و سودان و تونس گرفته تا لبنان و سوریه و عراق و ... مشکلاتی بوده وهست که این مردم با آن مواجه شده اند و در نهایت به جایی رسیدند که کاسه صبرشان لبریز شده و به خیابان ها ریخته اند و بالطبع دشمنان این ملت ها و کشورها فرصت را مغتنم شمرده اند تا از این شرایط سوء استفاده کنند و در امور این کشورها دخالت کنند.
حتی می توان گفت در صورتی که مردم از شرایط اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی خود رضایت داشته باشند حتی اگر هم دشمنان خودشان را بکشند به هیچ وجه نخواهند توانست در امور داخلی کشورها دخالت کنند و با استفاده از رسانه های اجتماعی مردم را تحریک کنند.
البته نمی توان انکار کرد که در برخی موارد کشورهایی مثل ایالات متحده تلاش می کنند برای تاثیر گذاشتن روی کشورهای دیگر خودشان زمینه هایی را جهت ایجاد شرایط هموار تحرک های اجتماعی را فراهم کنند.
به عنوان مثال تلاش می کنند با اعمال فشارها و تحریم های اقتصادی بر علیه کشورهای دیگر، به عنوان مثال ایران، شرایطی را ایجاد کنند تا مردم از نظر اقتصادی دچار نارضایتی شوند و به خیابان ها بریزند.
در برخی کشورها این کار آنها جواب داده و این روش جدید نیست.
مشاهده می کنیم مثلا همین فشارهای اقتصادی ایالات متحده بر علیه شوروی سابق منجر به فروپاشی آن شد و پشت سر آن بسیاری دیگر از کشورهای اوروپای شرقی هم از منظومه بلوک شرق خارج شدند.
بماند که مردم این کشورها تصور می کردند در صورت خروج از بلوک شرق و پیوستن به بلوک غرب شرایط زندگی شان تغییر خواهد کرد اما امروزه متوجه شده اند که شرایط زندگی شان نه فقط تفاوتی نداشته بلکه بسیار بد تر هم شده.
همچنین باید توجه داشت که ایالات متحده و متحدین اش از ابزار جنگ رسانه ای برای فشار آوردن بر دشمنان خود نیز استفاده می کنند.
به عنوان مثال مشاهده می کنیم فساد و مشکلات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در بسیاری کشورها وجود دارد اما رسانه های غربی به کشورهایی که سیستم حکومتی آنها همراه با آمریکا است نمی پردازند ولی وقتی به کشورهایی می رسند که سیستم حکومتی آنها با آمریکا در تضاد است این ماجراها را دو چندان بزرگ می کنند.
می توان گفت بهترین راه برای مقابله با چنین شرایطی این است که سیستم حاکمه کشورها بهانه را از دست دشمن بگیرد و نباید تصور کرد که مردم دشمن حکومت هستند بلکه باید با این دید به مردم نگاه کرد که ولی نعمت و حاکمان اصلی کشور هستند و آنها هستند که باید تصمیم بگیرند چه سیاست هایی را برای حکومت خود می خواهند.
هیچ اشکالی ندارد اگر سیستم حاکمه در کشوری بیاید و بگوید ما چند سالی و یا حتی چند دهه یک سیستم حکومتی ای را اجرا کردیم و نا موفق بوده و یا اینکه مردم رضایت نداشتند و حالا بیاییم و این سیستم و یا ساختار ، کل و یا بخشی از آن را با توجه به خواسته های مردم تغییر دهیم.
امروزه ما با دو جریان اعتراضات تقریبا مشابه هم در منطقه مواجه می باشیم.
یکی در لبنان و دیگری در عراق.
تشابه شعارها و تشابه شرایط تقسیم سیستم حکومت در این دو کشور تقریبا یک ریشه دارد.
در بسیاری از موارد هم تفاوت هایی وجود دارد.
در لبنان یک الیگارشی حاکم وجود دارد که تا مدت ها از هر آنچه این کشور از کمک ها و حمایت ها و در آمدها برخوردار بود تغذیه می شد و حال که منابع مالی کم شده وی ا از بین رفته با مشکل مواجه شده و در عراق یک سیستم حاکم وجود دارد که قدرت در میان احزاب و گروه ها و جناح های مختلف پخش شده و با توجه به اینکه کشور درآمد های سرشار نفتی دارد ولی چون تعداد سهم خواهان زیاد است با هم درگیر می باشند و چیزی به مردم نمی رسد.
در لبنان مشاهده می کنیم که حکومت تلاش می کند با سیاست با تظاهرات مردم برخورد کند.
ارتش خود را جزو مردم و فقط حامی نظم و امنیت می داند و به همین دلیل مشاهده می کنیم که هیچ برخورد قابل توجهی میان ارتش و نیروهای مسلح و تظاهر کنندگان به وجود نمی آید و حتی تصاویر زیادی از همراهی نیروهای مسلح لبنان با مردم مشاهده می کنیم که این احساس را به مردم می دهد که نیروهای مسلح کشورشان از آنها جدا نیستند و در شادی و غم با هم شریک هستند.
آنهایی که با شرایط لبنان آشنا هستند بخوبی می دانند که اگر دستور فرماندهی برای ارتش و نیروهای مسلح لبنان صادر شود ظرف چند ساعت می توانند کل تظاهرات را جمع کنند، ولی خوب فرمانده ارتش لبنان چون خود را کاندیدای محتمل ریاست جمهوری آتی می داند نمی خواهد با مردم چنین برخوردی را داشته باشد.
البته باید اینجا توجه داشت که مردم لبنان یک جنگ داخلی هفده ساله را از سر گذرانده اند و حتی خاطرات آن کافی است که آنها را وادار کند خواسته های خود را به صورت مسالمت آمیز بخواهند و از کشاندن ماجرا به جنگ و درگیری پرهیز کنند.
در مقابل مشاهده می کنیم که در عراق باز هم درگیری به این دلیل است که برخی گروه ها خواهان سهم خواهی بیشتر در حکومت و درآمد ها می باشند و به همین دلیل کار را به اینجا رسانده اند و ارتش و نیروهای مسلح هم با مردم برخورد می کنند و صدها نفر کشته و هزاران نفر مجروح می شوند.
البته نمی توان رفتار تظاهرات کنندگان را نیز نادیده گرفت و مشخص است که برخی از تظاهر کنندگان به دنبال آن هستند که در عراق جنگ جدیدی به پا شود و اینبار جنگی درون شیعیان که اکثریت مطلق جمیعت این کشور را تشکیل می دهند.
حتی برخی باور دارد که مزدورانی از گروه های دیگر به میان مردم عراق نفوذ می کنند و به سمت نیروهای امنیتی حمله ور می شوند تا آنها وادار به پاسخ شوند و کار به درگیری بکشد چون آنها می خواهند شیعیان عراق با چند دستگی مواجه شوند و تضعیف شوند.
به هر صورت نمی توان انکار کرد که سیاست ها و رفتارهای حکام عراق نیز بی دلیل نبوده و فضای مورد نیاز برای ورود دشمنان را فراهم نکرده.
علیرغم اینکه مناطق شیعه نشین عراق بالاترین درآمد های نفتی را برای عراق به ارمغان می آورد و سرزمین های آنها جزو حاصلخیز ترین بخش های عراق به حساب می آید و بیشترین تعداد مسافران خارجی برای زیارت به مناطق شیعی عراق می آیند اما مشاهده می کنیم کمترین امکانات فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی توسط دولت های مختلف عراق به این بخش ها اختصاص می یابد.
در زمان حکومت صدام حسین این بخش از مردم عراق به شدید ترین شکل سرکوب می شدند و پس از سقوط صدام حسین حکومت های عراق به بهانه جنگ با داعش همه امکانات مالی را به سمت جنگ می بردند وهیچ امکاناتی را برای این مناطق تامین نمی کردند.
بدیهی است که در چنین شرایطی مردم نا راضی باشند و به خیابان ها بیایند و بالطبع دشمنان نهایت سوء استفاده را از این ماجرا داشته باشند.
همچنین در صورتی که کشوری بخواهد از حکومت حمایت کند قطعا تظاهر کنندگان بر علیه آن شعار خواهند داد.
با توجه به این شرایط باید اذعان داشت که چه این حکومت ها چه حکومت های دیگر در عراق و لبنان و کشورهای دیگر منطقه به خواسته ها و نیاز های مردم خود توجه نداشته باشند زمینه دخالت اجنبیان را باز می کنند و بدیهی است دشمنانشان از این شرایط برای ضربه زدن به آنها استفاده می کنند.
