تحریم نویسان آمریکایی ناتوان از پیش بینی عواقب

در دولت ترامپ رئیس جمهور آمریکا در مورد لزوم تحریم بیشتر ایران شکاف عمیقی بوجود آمده است.

اسپوتنیک خوانندگان را با دیدگاه ولادیمیر ساژین، خاورشناس مطرح روس در خصوص موقعیت پدید آمده حول تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران آشنا می کند.

وی می نویسد: سوال این نیست که تحریم ها باشد یا نباشد. سوال این است که تا چه درجه سخت و ویرانگر باشد. ساژین افزود: در واقع، متحدان اصلی ایالات متحده — انگلستان، فرانسه و آلمان به عنوان شرکت کننده معامله هسته ای در مورد خروج ایالات متحده از معامله هسته ای — برجام و تحریم ایران مخالفت کردند. بسیاری کشورها از موضعشان پشتیبانی کردند. با وجود فشار عظیم واشنگتن، لندن، پاریس و برلین، با تایید مسکو و پکن، توانستند ساز و کار مالی INSTEX را طراحی، ثبت نام رسمی و در حالت تست راه اندازی کنند. ایجاد این ابزار، ضربه ای به تلاش های ضد ایرانی در دولت ترامپ شده است. ایجاد INSTEX به معنای دادن امکان به کشورهایی که مایل اند با ایران روابط تجاری را حفظ کنند و از تحریم های اعمال شده توسط آمریکا اجتناب ورزند. همه اینها یک وضعیت و محیط جدید حول ایران را فراهم می آورد.

سال های 2011 — 2012 را بیاد بیاوریم. در آن زمان جامعه جهانی به حق از سیاست هسته ای تحریک آمیز تهران منزجر شد و موقعیت حول ایران در آستانه جنگ قرار گرفت. اسرائیل و آمریکا آماده بودند این جنگ را راه بیاندازند. اتحادیه اروپا در تلاش اجتناب ورزیدن از "جنگ گرم" بسوی جنگ اقتصادی رو آورده و تحریم های شدید مالی و اقتصادی علیه ایران را به همراه آمریکا و بسیاری دیگر کشورها اعمال کرد. در نتیجه، ایران در سرحد یک بحران جدی اقتصادی آبستن تزلزلات اجتماعی شدید قرار گرفت.

در حال حاضر موقعیت حول ایران از بیخ و بن متفاوت از آنچه که هفت سال پیش مشاهده شد، می باشد. امروز، ایران دقیقا تمام مقتضیات برجام و آژانس بین المللی اتمی را رعایت می کند. از ژانویه 2016 تا کنون، آژانس 13 بار چگونگی رعایت برجام از طرف ایران را چک کرده و مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی شش بار تایید کرده است که ایران به تعهدات خود مصرحه در این معامله پایبند است. علاوه بر این، پس از اینکه ایالات متحده این قرارداد را ترک کرد، ایران همکاری خود را با آژانس اتمی گسترش داد. با این حال، دولت ترامپ بسیاری از نقاط موجود در برجام و به طور کلی سیاست های تهران را غیر قابل قبول برای خود دانست و واشنگتن به معامله هسته ای و اقتصاد ایران ضربه آورد. فشار آمریكا به ایران كه در سال 2018 پس از اعلامیه رسمی ترامپ در باره خروج آمریكا از برجام و اعمال تحریم های ضد ایران در ماه های اوت و نوامبر به شدت افزایش یافت، واقعا باعث شد كه اقتصاد ایران که هنوز در حال بازسازی پس از تحریم های 2012 تا 2016 بود باز هم صدمه ببیند. در نتیجه، تولید و صادرات نفت کاهش یافته است. جا دارد گفته شود که آمریکایی ها در سیاست تحریم ایران، برای هشت کشور — بزرگترین خریداران نفت ایران استثنا قائل شدند. ممنوعیت واردات نفت ایران به طور موقت شامل چین، هند، ایتالیا، یونان، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه نمی باشد. آنها می توانند تا ماه مه سال 2019 نفت ایران را خریداری کنند. این کشورها تحت فشار عظیم واشنگتن قرار دارند و مجبورند خرید نفت از ایران را کاهش دهند. اما آنها نمی توانند و نمی خواهند خرید نفت ایران را کاملا قطع کنند.

میخائیل کروتیخین، تحلیلگر و متخصص روسیه در بازار نفت و گاز، در رابطه با چین چنین گفت: "چین نیاز به نفت ایران دارد، زیرا ایران تحویل دهنده بسیار معتبرنفت در جهان است. <…> آنها [چین] به سختی با این امر موافقت می کنند که خرید نفت ایران را متوقف کنند. در پکن اعلام کردند که ممکن است خرید خود را افزایش ندهند، اما چین قصد ندارد اصلا از خرید نفت ایران خودداری کند. در گزارش پیش بینی های گروه اوراسیا آمده است: "اولویت های ژئوپولیتیک کاری خواهد کرد تا از تمایل دولت آمریکا به متوقف کردن صادرات نفت از ایران کاسته شود."

در دولت ترامپ بحث های شدیدی در مورد این موضوع جریان دارد. بسیاری مقام ها طرفدار تمدید مهلت استثنا برای هشت کشور عمده صادر کننده نفت ایران هستند. هر چند که نظرات دیگر هم در واشنگتن وجود دارد. مثلا کاهش لیست کشورها، کاهش حجم مجاز خرید نفت یا لغو کامل مزایا. علاوه بر این، بحث در مورد ایران در واشنگتن موضوع تحویل کالاهای بشردوستانه به ایران را نیز شامل است: مواد غذایی، تجهیزات پزشکی، داروها و غیره. سوئیس پیشنهاد کرده است که یک کانال پرداخت بشردوستانه راه اندازی شود. بنابراین، وضعیت کنونی در مورد تحریم های یک جانبه آمریکا علیه ایران به طور قابل توجهی متفاوت از وضعیتی است که در دوره 2012 — 2016 وجود داشت.

امروز، دولت ترامپ ضمن پیاده کردن سیاست ضد ایرانی در حالت تنهایی قرار دارد (بجز دوستان ابدی او- اسرائیل و عربستان سعودی). با وجود قدرت واقعی اقتصادی و پولی و توان بالقوه آمریکا، واشنگتن نتوانسته است جنبش متحد علیه ایران را سرهمبندی کند. البته، بسیاری از کشورها، از ترس تحریم های "ثانوی" آمریکا، هنوز در تلاش برای دور زدن موانعی هستند که واشنگتن به صورت مصنوعی در راه همکاری با ایران ایجاد کرده است.

بنابراین، میخایل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان های بین المللی در وین، اخیرا گفت: "ما [روسیه] به طور فعالانه با کشورهای اروپایی در راستای اجرای موفقیت آمیز این ابتکار [INSTEX] عمل می کنیم. در مرحله اول — از لحاظ سیاسی. سپس، وقتی که آنها برای کشورهای ثالث در را باز کنند، مطمئنا بسیاری از شرکت های ما نیز خواهان استفاده از چنین کانال امنی برای انجام پرداخت می شوند و نه تنها ما.

به گفته رضا خیامیان رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت ایران، بیش از صد شرکت کوچک و متوسط اروپایی آمادگی خود را برای همکاری با ایران در رشته نفت اعلام کرده اند.

مخالفت جهانی با سیاست واشنگتن در مورد ایران و ایجاد سازوکارها و ابزارهای مختلف برای دور زدن تحریم ها بدون شک کاخ سفید را عصبانی می کند و در واقع باعث اختلاف در دولت ترامپ می شود. با این حال، همانطور که در بالا ذکر شد، نخبگان آمریکایی به طور کلی با جمهوری اسلامی ایران مخالف هستند و هر کاری که از دستشان ساخته برای اضمحلال نظام سیاسی و اقتصادی ایران انجام می دهند.

در این شرایط، مهمترین مسئله این است که از خروج ایران از برجام ممانعت شود. خروج ایران از این قرارداد منجر به عواقب غیر قابل پیش بینی خواهد شد. و ما امیدواریم که مردم ایران اجازه این کار را ندهند. همانطور که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، اظهار داشت: "ایران قصد دارد در برجام شرکت کند، تا زمانی که مردم ایران موافق اند. این به خواست ملت ایران بستگی دارد. اقلیت با صدای بلند اعلام کردند که آنها علیه معامله هستند. اما زمانی که مردم بیشتر عصبانی می شوند، اقلیت می تواند به اکثریت تبدیل گردد. با این حال، بر اساس نتایج یک نظرسنجی، 51 درصد از مردم ما از معامله هسته ای حمایت می کنند. ما نمی توانیم بر خلاف اراده مردم عمل کنیم."