گزارش و تحلیل

ایران امروز: 40 سال بدون شاه

© AFP 2023 / Atta Kenareایران امروز: 40 سال بدون شاه
ایران امروز: 40 سال بدون شاه - اسپوتنیک ایران
اشتراک
اسپوتنیک- سال 2019 طبق تقویم مسیحی، سالگرد جمهوری اسلامی ایران است. 40 سال پیش در تاریخ 11 فوریه 1979، انقلاب اسلامی در ایران پیروز شد.

آخرین شاهنشاه ایران، محمد رضا پهلوی، سرنگون شد. پادشاهی 2500 ساله ایران به موجودیت خود پایان داد.
مفسر اسپوتنیک ولادیمیر ساژین می نویسد: ده روز قبل از این لحظه تاریخی — صبح اول فوریه 1979، ساعت 9:00 و 27 دقیقه 30 ثانیه، بوئینگ 747 خطوط هوایی فرانسه در فرودگاه مهرآباد تهران فرود آمد که توسط پرواز ویژه آیت الله خمینی از پاریس به ایران رساند. هنگامی که آیت الله خمینی روی پله بود، خورشید پشت سر او طلوع کرد. او در این هاله نمادین، پس از سالها مهاجرت به سرزمین بومی خود وارد شد.

داده نمای به مناسبت ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی در ایران - اسپوتنیک ایران
داده نمایی
تغییرات اجتماعی-اقتصادی در ایران طی ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی
میلیون ها نفر از استقبال. تمام تهران از مردم پر شده بود. نمایندگان احزاب و سازمان های مختلف، طرفداران دیدگاه های مختلف سیاسی، که اغلب مخالف همدیگر بودند، از اسلام گرایان رادیکال تا کمونیست ها، او را به عنوان رهبر انقلاب دانستند.
انقلاب اسلامی در ایران یک رویداد مهم قرن بیستم بود. مطمئنا می توان آن را با انقلاب بلشویکی اکتبر 1917 در روسیه، مقایسه کرد که، مانند ایران، تمام کشور را از زمین تا آسمان عوض کرده است و تا به حال تأثیر زیادی بر توسعه فرآیندهای سیاسی در سراسر جهان دارد.
رهبر بی قید و شرط این انقلاب که سالها در تبعید آن را آماده کرده بود، آیت الله سید روح الله مصطفوی موسوی خمینی بود. خدمت اصلی او به انقلاب اسلامی و همچنین شایستگی ولادیمیر لنین در کودتای بلشویک این است که او تمام عمر خود را وقف مبارزه با رژیم شاه کرد که مکررا او را دستگیر و آزار و اذیت کرده است.
در سال 1964، آیت الله خمینی از ایران اخراج شد. پانزده سال مهاجرت او طول کشید. تقریبا یک سال در ترکیه زندگی کرد، 13 سال دیگر در عراق و تقریبا نیم سال در حومه پاریس بود.
با این حال، تمام این زمان ها، خمینی مبارزه سیاسی را متوقف نکرد و بر ذهنیت ایرانیان از خارج تأثیر می گذاشت. او ایرانیان را برای سرنگونی شاه آماده می کرد. همرزمان او خطبه ها و سخنرانی های خمینی را روی نوار ضبط کرده و سپس به ایران می فرستاده تا مخفیانه در مساجد ایران پخش شوند.
خاطرات  جوانان انقلاب - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
خاطرات جوانان انقلاب: از ورود امام تا اشک های شاه
جمعیت ایران، خمینی و دیدگاه های او در مورد وضعیت سیاسی داخلی کشور و طرح توسعه آتی ایران را می دانستند و این نظرات کاملا رادیکال بود. خمینی در سخنرانی های خود رهبری شاه و "بورژوازی کمپرادور" و ایالات متحده آمریکا و اسرائیل و اتحاد شوروی به عنوان کشور کمونیستی اصلی را بشدت به باد انتقاد می گرفت. او در یکی از سخنرانی های خود گفت: آمریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر، شوروی از هر دو بدتر."
همانا او بود که ایده واول ولایت فقیه را پیش کشید. به عبارت دیگر، اصل بیان سیاسی معنویت مذهبی، با هدف برقراری یک روحانی و حقوقی قانونی است که بالاترین مقام قدرت معنوی "مرجع تقلید" است. این اصل بر اساس زحمات آیت الله خمینی اساس نه تنها ایدئولوژی "خمینیسم" (یا "نئو شیعیسم ") که توسط وی توسعه یافته بود، بلکه همچنین اساس دولتسازی شده بود. او اسلام و سیاست را درهم آمیخته و اسلامگرایی کل جامعه را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود تعیین کرد و به وسیله اعمال قدرت از طریق نفوذ دین بر همه راستاهای زندگی اسلام و ایدئولوژی را به سلاح مبارزه سیاسی تبدیل کرد. شعار"دین ما ایدئولوژی ما است، ایدئولوژی ما سیاست ماست" توسط آیت الله خمینی پیاده شد. بنابراین، مرزها بین فعالیت های مذهبی، ایدئولوژیک و سیاسی تا حد زیادی متلاشی شده و در حال حاضر یک فرایند واحد را تشکیل می دهند.

قول نتانیاهو به مناسبت مراسم  جشن انقلاب اسلامی ایران - اسپوتنیک ایران
قول نتانیاهو به مناسبت مراسم جشن انقلاب اسلامی ایران
خمینی — شخصیت برجسته قرن بیستم است. در قرن گذشته، رهبران متعددی وجود داشت که مایل بودند و می توانستند مسیر تاریخ را تغییر دهند. این لنین، استالین، مائو زدونگ، هیتلر است… البته در این لیست، خمینی سخت و بی رحمانه قرار دارد، او مردی است که به هدفش دست یافت، انقلاب اسلامی را راه انداخت و جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داد.
آیت الله خمینی را می توان با ژوزف استالین مقایسه کرد. نه تنها به این دلیل که هر دو ریشه های مذهبی عمیق دارند، هر دوی آنها ریاضت طلب اند. هر دو افكار خود را به سادگی، بسیار واضح بیان می کردند طوری که حتی بیسوادترین افراد آنها را می و هر دو برنده هستند، قربانی های بی شماری دادند و به پیروزی رسیدند. دو رهبر نوع جدیدی از دولت را ایجاد کردند — یکی دیکتاتوری کمونیستی و دیگری اسلامی. هر دو رژیم کاملا ایدئولوژیک هستند: در اتحاد شوروی — ایدئولوژی استالینیسم، در ایران — ایدئولوژی خمینیسم. علاوه بر این، هر دو استالین و خمینی دارای یک کاریزما شگفت انگیزی بودند که بر اثر آن دشمنان شان دوست می شدند. کرد.


خمینی فقط چند ماه بعد از انقلاب، همه نهادهای حکومت شاه را نابود کرد. در اول آوریل 1979، یک رفراندوم با تنها یک سوال برگزار شد: "آیا شما از ایجاد جمهوری اسلامی ایران حمایت می کنید؟" و اکثریت از آن حمایت کردند. از آن روز، ایران که تنها چند سال قبل 2500 سالگی سلطنت را جشن گرفت، به جمهوری اسلامی تبدیل شد. در دسامبر همان سال، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب شد که بر پایه احکام خمینیسم برتری اصول اسلامی را مستحکم کرد. در سال 1980، روند سریع تشکیل نهاد ها و موسسات حاکمیت دینی در کشور آغاز می شود. در این راستا، خمینی یک نوآور اسلامی بود. او ایده "ولایت فقیه" را به اجرا گذاشت. این اصل اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود که رهبر عالی آن آیت الله خمینی شد.
در ابتدا، رهبر عالی، از نیروهایی که از نظر منافع خود با انقلاب مخالف نبودند، استفاده می کرد. در وضعیت عجیب و غریب مبارزه علیه شاه، خمینی تبدیل به یک سیاستمدار زبردستی که توانست با چپگراها و راستگرایان بازی کند، او با آنها موازنه کرده و تا زمان معیین پیروزی و ارتقاء یک عده بر دیگران را تمجید می کرد. اما همه اینها زیاد طول نکشید. از تابستان 1980، شاید تا سال 1984، آیت الله خمینی "همراهان انقلاب" را از مسیر خود حذف کرد. یعنی نیروهایی که از او حمایت می کردند، اما به او بیگانه بودند.

جشن 22 بهمن انقلاب - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
چرا شاه سقوط کرد؟
این مربوط به همه کسانی بود که با ایدئولوژی جدیدی که خمینی در آن تعمیم می کرد مخالف بودند.
در میان آنها، شخصیت های دینی معتبری که با ایده "ولایت فقیه" موافق نبودند، از جمله با اتحاد اسلام و محمد کاظم شریعتمداری بودند. آنها تحت بازداشت خانگی قرار گرفتند. برخی از آیت الله ها بزرگ، ایران را ترک کردند، برخی به سادگی سکوت کردند، در شهر قم جمع شدند و سکوت کردند. همانطور که در هر انقلاب بود، بدون سکوبگری و ترور انقلابی نبود. چرخ ترور به حرکت در آمد. در نسخه ایرانی، به روش مشابه با ترور "سرخ " و "سفید" انقلاب اکتبر، می توان آن را "ترور سبز " نامید. رهبری شیعه جدید ایران به رهبری خمینی، با استفاده موثر از کمیته های انقلاب اسلامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حزب الله ایران، رهبری برای چندین سال زورگویی های بی وقفه را انجام می داد. آغاز آن در تاریخ 14 ژوئن 1980 بود، زمانی که آیت الله خمینی فرمان "انقلاب فرهنگی اسلامی" را صادر کرد. این حکم کمپین آزار و اذیت مخالفان را آغاز کرد. در اواخر سال 1984 تعداد کل اعدام ها در ایران به 40 هزار نفر رسید. تعداد بازداشت شدگان قابل برآورد نیست.


سازمان مجاهدین خلق ایران یک مقاومت قوی و واقعی برای رژیم خمینی بود. این سازمان در سال های شصت قرن بیستم میلادی به منظور مبارزه با رژیم شاه تاسیس شد و بارها به روش های تروریستی متوسل شد. از دیدگاه ایدئولوژیک، این ترکیبی از اسلام گرایی و مارکسیسم است. اعضای این سازمان برای انقلاب اسلامی بسیار کار کرده اند، آنها به طور جدی مخالف تلاش برای بازگرداندن سلطنت بودند، و در ابتدا در کنار خمینی قرار داشتند. اما آیت الله خمینی رقبا را در آن ها حس کرد، به تدریج شروع به فشار شدید بر آنها کرد. در نتیجه، مجاهدین خلق به ناچار از دولت خارج شدند، سرکوب شدند (بیش از 3 هزار نفر از اعضای آن سازمان اعدام شدند) و به فعالیت زیرزمینی پرداختند، در حالیکه هنوز هم در برابر نظام کنونی ایران مقاومت می کنند.
در طول سه — چهار سال، آیت الله موفق شد تقریبا تمام "همراهان انقلاب" را نابود کند. آخرین نیرویی که خمینی به آن ضربه زد، حزب توده ایران بود، یعنی کمونیستهای طرفدار مسکو که از مبارزۀ ضد شاه خمینی در اولین سالهای انقلاب حمایت کردند. در ژانویه سال 1979، دبیر کل حزب توده، نورالدین کیانوری، در مورد خمینی مثبت گفته و اظهار داشت که "سوسیالیسم علمی و اسلام متناقض نیستند" و "کمونیست ها و خمینی می توانند تقریبا تا پایان باهم بروند. با این وجود این گفته ها آیت الله را متوقف نکرد. بیش از 5 هزار عضو و هوادار حزب دستگیر شدند. محاکمه های بزرگ و پر سر و صدای چپگرایان در سراسر کشور انجام شد. رهبران حزب توده در جریان نمایش های تلویزیونی، اعتراف کردند که تحت رهبری کرملین کار کرده اند و خود عاملان مسکو نامیدند.

روحانی: برای ساخت موشک از کسی اجازه نمی گیریم + ویدئو - اسپوتنیک ایران
روحانی: برای ساخت موشک از کسی اجازه نمی گیریم + ویدئو
به سرکوبگری های آن سالها حوادث در جبهه های جنگ ایران و عراق (1980 تا 1988) نیز اضافه شد. تمام مخالفان نظام اسلامی به عنوان خائنانی که به نفع صدام حسین عمل می کنند، مورد توجه قرار گرفتند. اقدامات سرکوبگرانه مقامات اسلامی موجب مهاجرت گسترده از ایران شد. بیش از سه میلیون ایرانی از سرزمین خود فرار کردند. در پایان سال 1983، هنگامی که هر گونه مخالفت و دگراندیشی در سراسر کشور سرکوب شد، حکومت اسلامی را می توان معتبر دانست. انقلاب اسلامی پیروز شد و جمهوری اسلامی ایران به یک واقعیت سیاسی تبدیل شد. آیت الله خمینی با تمام مشکلات موجود در ایران از سال 1979 تا 1989 (سال درگذشت خمینی) بالاترین مقام بود.
مبارزه سیاسی داخلی در جمهوری اسلامی ایران حتی پس از شکست همراهان انقلاب هم در مجلس و هم در میان گروه های مختلف سیاسی ادامه داشت. اینها افرادی بودند که در صحیح بودن خط امام خمینی تردیدی نداشتند، اما در میان خود دیدگاه های مختلفی در مورد چگونگی اجرای این ایده ها داشتند. و اختلاف نظرها بسیار جدی بود. با این حال، رهبر عالی، آیت الله خمینی، فراتر از این بحث ها بوده و هرگز طرفی کسی را نمی گرفت. و هنگامی که او چیزی گفته بود ، بر همه روشن بود که آنها باید چکار کنند. اعتبار آیت الله خمینی حتی بعد از مرگ غیر قابل انکار بود.


40 متر کیک برای 40 سالگی انقلاب اسلامی - اسپوتنیک ایران
40 متر کیک برای 40 سالگی انقلاب اسلامی +عکس
در سال 1989، زمانی که آیت الله خمینی رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در روز 3 ژوئن درگذشت، نویسنده این مقاله در ایران بود. رویدادهای غم انگیزی که در سرتاسر کشور برگزار می شد، قابل توصیف نیست. همه تهران سیاه شد: مردان پیراهن های سیاه به تن داشتند و زنان حجاب سیاه. تهران بخاطر گرما داغ بود. داوطلبان و آتش نشانان به سیل بی پایان مردم در حال راه رفتن در خیابان ها و میدان ها آب می پاشند تا ضربات گرما را به نحوی خنثی کنند. همه برای وداع با رهبر به خیابان ها ریختند. همانطور که می گویند، چندین میلیون نفر، تقریبا تمام ایران پس از مرگ خمینی به تهران آمدند. سربازان نمیتوانستند در مقابل فشار مردم بیستند. انبوه مردم به قبر هجوم برد. همه گریه کردند، فریاد زدند، سعی کردند قبر را لمس کنند و به کسی که آنرا را لمس کرد، دیگران او را لمس می کردند، و پشت سر آنها — دیگران و دیگران و همینطور — در سراسر تهران. منظره شوکه کننده و در عین حال ترسناک بود. شاید این منظره خیلی تاثیرآورتر از مراسم خاکسپاری استالین بود که برای ما معلوم است. کسانی که از خداحافظی با رهبر در تهران می گذشتند، اما نه بر اثر له شدن در ابنوه مردم مانند مسکو در سال 1953، بلکه از گرمای بیش از حد و نارسایی قلب. در واقع، نفوذ و اعتبار خمینی در ایران بی قید و شرط است.
پس از مرگ رهبر ، ایده های وی همچنان پایه دکترین سیاسی ایران است که سیاست های داخلی و خارجی رهبری روحانی را تعیین می کند. یکی از اصول آن مربوط به صادرات انقلاب اسلامی به مدل ایرانی بود. آیت الله خمینی جمهوری اسلامی ایران را تأسیس کرد که به نوعی آزمایشگاهی تبدیل شده است که در آن اسلام سیاسی برای اولین بار در عمل یک وسیله ای برای حل مشکلاتی شده که به طور کلی تمدن اسلامی در دنیای مدرن با آنها دست به گریبان شده است. خمینیسم به ایران محدود نبود. تئوری و عمل سیاسی آیت الله خمینی از بسیاری جهات سیاستمداران تعدادی از کشورهای اسلامی را به استفاده از اسلام سیاسی برای اهداف خود تحریک کردند. با گذشت زمان، حتي شرايط خاصي ظاهر شد که ماهيت سياست خميني را بازتاب مي داد. آنها همچنان از "اثر خمینی"، "مدل خمینی" و حتی طرح جهانی "خمینی" صحبت می کنند.
خمینیسم هنوز یک دکترین جهانی و یک پرچم عمل سیاسی نشده است. با این حال، این امر اهمیت جهانی آیت الله خمینی — نظریه پرداز و اجرا کننده انقلاب اسلامی را که امروز 40 سالگرد خود را جشن می گیرد، کاهش نمی دهد.

ممکن است عقاید نویسندگان مقالات با سیاست های اسپوتنیک مطابقت نداشته باشد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала