روز 18 اکتبر در کشورهای مختلف تمرینات بزرگ مقیاس آمادگی برای زمین لرزه انجام می شود که Great ShakeOut Earthquake Drills نام گرفته است.
در ایران کشوری که دارای گسل های مهمی همچون در زاگرس، کازرون، زردکوه، آغاجاری و گسل های فعال در ایران مرکزی و همچنین گسل های البرز، سمنان، شمال تهران است، اینگونه تمرینات که نوعی رزمایش نیز هستند انجام می شوند.
این گسل ها دلیل اصلی بروز و وقوع زمین لرزه در شهرهای مختلف ایران است که تاکنون باعث وقوع زمین لرزه های فراوانی در طول صد سال اخیر در ایران شده است که در جدول ذیل تعدادی از آنها برشمرده می شوند.
سال وقوع |
منطقه |
ریشتر |
توضیح |
1930 میلادی (1309 شمسی) |
سلماس-آذربایجان غربی |
4/7 |
2514 نفر کشته و 60 روستا تخریب شد |
1960 (1339 شمسی) |
لار-استان فارس |
6/7 |
400 نفر کشته و 75 شهر تخریب شد |
1962 (شمسی1341) |
بوئین زهرا-استان قزوین |
2/7 |
10000 نفر کشته شدند |
1972 (1351 شمسی) |
قیر-استان فارس |
6/9 |
4000 نفر کشته شدند |
1977(1356 شمسی) |
خورگو- استان هرمزگان |
7 |
128 نفر کشته شدند |
1978 (1357 شمسی) |
طبس- استان خراسان جنوبی |
7/7 |
19600 نفر کشته و 16 روستا تخریب شدند |
1979 (1358 شمسی) |
قائن — استان خراسان جنوبی |
1/7 |
130 نفر کشته شدند |
1981(1360 شمسی) |
سیرچ-استان کرمان |
4/7 |
1300 نفر کشته و 85 درصد شهر تخریب شد |
1990 (1369 شمسی) |
رودبار-منجیل-استان گیلان |
4/7 |
35000 نفر کشته شدند |
1997(1376 شمسی) |
بیرجند |
3/7 |
1500 نفر کشته شدند |
2002 (1381 شمسی) |
آوج همدان |
6/6 |
خسارات فراوان |
2003 (1382 شمسی) |
بم — کرمان |
5/6 |
41000 نفر کشته شدند |
2004 (1383 شمسی) |
فیروز آباد-فارس |
3/6 |
منجر به ریزش کوه و خسارت زیاد |
2004 (1383 شمسی) |
زرند کرمان |
4/6 |
612 نفر کشته و 10 روستا تخریب شد |
2017 (1396 شمسی) |
کرمانشاه |
3/5 |
بیش از 600 نفر کشته و بیش از 70000 نفر نیازمند سرپناه شدند و 410 پس لرزه داشت. |
برای بازسازی بم پس از زمین لرزه مخرب که قربانیان بسیاری برجای گذاشت تقریبا هزارو800میلیارد تومان هزینه شد که کمکهای نقدی وغیر نقدی کشورهای دیگر بیش از 40میلیارد تومان بود. و دبیرکل جمعیت هلال احمر در خصوص زمین لرزه اخیر کرمانشاه که کشته و خسارات زیادی برجای گذاشت، میزان کمک های نقدی ساکنان ایران برای مردم زلزله زده کرمانشاه را در حدود 63 میلیارد تومان اعلام کرد.
وجود گسل ها در ایران و بطور خاص رشد شهری در پایتخت ایران بشکل نادرست انجام شده و حدود 8 میلیون نفر از جمعیت تهران در ناحیه بسیار خطرناک قرار دارند. یک تحقیق زمینشناسی پیشبینی میکند که زلزلهای با بزرگی حدود 7 ریشتر در تهران 640000 مسکن را از مجموع 1100000 مسکن ویران کرده و علاوه بر این بیش از یک میلیون و نیم نفر از جمعیت تهران را کشته و حدود چهار میلیون و سیصد هزار نفر را زخمی خواهد کرد.
دادهها نشان میدهد که در منطقه تهران حدود هر 158 سال یک لرزه شدید اتفاق میافتد. آخرین زمینلرزه برجسته در تهران مربوط به سال 1830 میلادی و به بزرگی 7٫2 ریشتر بود. بر اساس آمار لرزهخیزی و تاریخی موجود انتظار می رود در دایرهای به مرکزیت تهران با شعاع 100 هر ۶ ماه یکبار زمینلرزهای با بزرگای 4 ریشتر رخ بدهد.
اسپوتنیک در خصوص تمرینات بزرگ مقیاس آمادگی برای زمین لرزه با آقای شاهین مظفری مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به گفتگو نشست.
- آیا در ایران تمرینات آمادگی برای زمین لرزه انجام می شود؟
— ما بصورت مستمر این کار را انجام می دهیم و فقط مربوط به یک روز نیست.ما بصورت مستمر در طرح مدارس به معلمین و دانش آموزان آموزش می دهیم. راه های پیشگیری و همچنین مقابله و اقداماتی که در حین وقوع زلزله هست و همینطور به شهروندان از طریق تلویزیون و نشریاتمان اطلاع رسانی می کنیم. حداقل در هفته دوتا سه تا از نشریات ما بصورت کامل توی این حوزه آموزش می دهند و تلویزیون ما هم بصورت مستمر آموزش می دهد. باضافه اینکه ما رویکردمان کودکان است که آموزش ها در مدارس انجام می شوند و عموم مردم که از طریق تلویزیون و روزنامه ها آموزش می بینند. و در مرحله بعد گروه های مردمی بزرگی داریم مثل گروه های دوام که اینها در محلات شهر تهران آموزش های مستمر می دهند و خودشان هم به خانواده ها آموزش می دهند. گروه های خانواده هستند که آموزش می بینند و ما تا سطح محلات این شبکه را گسترش داده ایم.
- این آموزش ها فقط تئوری هستند؟
— نخیر، هم تئوری است و هم عملی. بیشتر آنها حالت مانور و عملیاتی دارد. یعنی آنها در دوره هایی فیلم هایی را می بینند، مثلا توی فضای رسانه های جمعی مثل تلویزیون که خوب فضا تئوریک است که فیلم است و روزنامه های ما که از تصاویر بهره می بریم. ولی در سطح مدارس و یا شهر کاملا بصورت عملی اجرا می شود.
-استقبال مردم از این نوع برنامه ها زیاد است و یا تعداد کمی از شهروندان به این نوع طرح ها توجه نشان می دهند؟
— عرض بکنم که ما با توجه به اینکه مهمترین مشکل و خطری که در شهر تهران داریم زلزله است و مردم هم با موضوع آشنا هستند، این استقبال خیلی خوب است و آنها آموزش می بینند —در باره مسائلی مثل پناهگیری یا چیدمان خانه به چه شکلی باشد که بتوانند در زمان بروز بحرانی مثل زلزله درست عمل بکنند. در این زمینه ها معمولا استقبال ها خیلی خوب است.
- ایا عملیاتی که شما از آن ها نام بردید شامل حال شهرهای دیگر ایران هم می شود؟
— بله.
- برای پیشگیری از ریزش سازه ها هنگام زلزله، آیا هنگام ساخت به قوانین خاص مهندسی در این زمینه توجه می شود؟
- بله، همه قوانین در این خصوص موجود است. صدور پایان کار ساختمان تحت قوانین ونظارت های خاصی برای شهرداری تهران انجام می شود. ما در حد استاندارد های جهانی توی این حوزه کار کردیم و زیر ساخت های خیلی خوبی توی این حوزه داریم و تا حدود خوبی آمادگی ها را داریم ولی خب اگر خدای نکرده یک روزی زلزله بیاید… پیشبینی ها شده ولی بالاخره حادثه حادثه بدی خواهد بود. ما هر روز داریم روی آموزش و تأمین تجهیزات کار می کنیم.
روز 18 اکتبر در کشورهای مختلف تمرینات بزرگ مقیاس آمادگی برای زمین لرزه انجام می شود که Great ShakeOut Earthquake Drills نام گرفته است.
در اینگونه تمرینات مردم با کارهایی که باید و نباید هنگام وقوع زلزله انجام بدهند آشنا می شوند. به عنوان مثال:
دوری از ساختمانهای بلند، دیوارها و دیگر اشیایی که ممکن است فرو بریزد
دوری از پمپبنزینها که از ساختمان ها خطرناکترند
در تمرینات گفته می شود که بهتر است از قبل برای وقوع احتمالی زلزله آماده شد. زیرا آمادگی برای زلزله و اینکه بدانیم چه کار باید کنیم میتواند جان بسیاری از افراد را نجات دهد.
بررسی وضعیت زلزلهخیزی منطقه خود
چسب زدن به شیشهها برای جلوگیری از پخش شدن خردهشیشهها در صورت رخ دادن زلزله شدید
شناسایی مناطق امن در محل کار و خانه و…
بررسی خطر آتش سوزی از سیمهای برق فرسوده یا نشت لولههای گاز که میتوانند بحران را بدتر کنند
دانستن محل فلکههای گاز و فیوزهای برق محل کار یا مدرسه
چیدمان وسائل سنگین در طبقات پایین و محکم کردن کمدها یا کابینتها به دیوار و همینطور مهار وسائل سنگین یا آنها که استعداد افتادن دارند. ظروف شکستنی در طبقات بالا نباشند
اطلاع از محل کار و خواب آشنایان و نزدیکان و خودتان از یکدیگر تا در صورت عدم حضور بفهمند که زیر آوار ماندهاند
جعبه کمکهای اولیه تهیه و در جایی ایمن و در دسترس قرار داشته باشد. مجموعهای از وسائل ضروری دم دست، چادر و پتو همینطور بیل و کلنگ، کارد و چاقو، مقداری طناب و کیسه پلاستیکی
و اما آنچه هنگام لرزش توصیه می شود:
آرامش و اعتماد به نفس خود را در انجام دادن سریع نکات ایمنی حفظ کنید. ترس فقط سرعت عمل و صحت رفتار شخص را کاهش میدهد. قوانین «مورفی» ممکن است به آن بدی که فکر میکنید نباشد ولی اگر فکر کنید که به آن بدی نیست قطعا به همان بدی خواهد بود، پس با آمادگی و اطمینان از خطر جلوتر باشید. هر لرزشی به معنی نزدیک بودن به مرکز زلزله نیست زیرا امواج فشاری برد طولانیتر و ناحیه سایه وسیعتری دارند اما احتیاط کنید و با سنجیدن شرایط به عقل و هوش خود اعتماد کنید.