گزارش و تحلیل

آیا ایران «بیماری جهادی» را رواج داده است؟

© AFP 2023 / Mandel Nganبچه های مبتلا به لیشمانیوز
بچه های مبتلا به لیشمانیوز - اسپوتنیک ایران
اشتراک
جنگ مسبب گسترش بیماری اندمیک لیشمانیوز شده است.

در تاریخ جنگ ها، بروز اپیدمی همیشه به ثبت رسیده است. اپیدمی که قشون های برتر از لحاظ تعداد ‏نفرات و سازوبرگ جنگی را از پای درآورده ‏است. به عنوان مثال، شکست ارتش خشایارشا به سال 380 قبل از میلاد در جنگ با یونان در اثر ابتلای سربازانش به بیماری ‏دیسانتری باسیلی رخ داد که در کتاب هرودت به ثبت رسیده است، عقب نشینی قشون عظیم تیمور لنگ پس از فتح دهلی، ‏آنهم به فاصله چند روز به دنبال ابتلای آنان به مرض وبا رخ داد. مرگ اسکندر و تعداد زیادی از سربازان او پس از ‏فتح بابل در اثر مالاریا به وقوع پیوست. شیوع امراض واگیردار در امپراطوری روم، باعث ناتواتی این امپراطوری در برابر نژاد ژرمن شد و کشتار ‏طاعون در انگلستان که فئودالیسم را از میان برد نمونه هایی از این شواهد هستند.‏

از اینرو مسئولین بهداری های رزمی همیشه باید با استعداد مناطق مختلف کشور در زمینه بیماری های واگیر آشنا باشند و روند ‏این امراض را در اختیار فرماندهان نظامی قرار دهند. وجود حتی یک مورد بیماری واگیر به آسانی می تواند هم در بین نظامیان و هم افراد ساکن در نواحی درگیر جنگ و نزدیک به پایگاه های نظامی همه ‏گیر شود. ‏

جنگ ها علل اصلی بروز اپیدمی بیماریهای عفونی و مسری هستند. جنگ ها باعث و بانی انتقالات جمعیت به علت تخریب مناطق مسکونی هستند.‏ از عواقب دیگر جنگ می توان از  برهم خوردن اکوسیستم، تخریب شهرها و روستاها، فقدان آب و مواد پاک کننده و حشره کش‏، کمبود مواد غذایی‏ و عدم دسترسی به مراکز بهداشتی درمانی نام برد که اپیدمی بیماری های واگیر را گسترش می دهد.

بیماری کزاز، از جمله بیماری های واگیر است که می تواند سربازان و افراد غیر نظامی در نواحی درگیر جنگ را تهدید کند.

بیماری منژیت که بزرگترین اپیدمی این بیماری در جنگ های جهانی اول و دوم اتفاق افتاد.

بیماری مالاریا که مرض مخوفی است که تعداد موارد مالاریا در ایالات متحده آمریکا به دلیل شرکت پرسنل نظامی این کشور در جنگ ویتنام از 100 مورد ‏در سال 1960 به 4000 مورد در 1970 افزایش یافت. در جنگ جهانی اول پنج میلیون مورد بیماری مالاریا از ‏اتحاد جماهیر شوروی گزارش شده و در سال 1958 سه میلیون نفر در اتیوپی با بیش از 150 هزار مورد مرگ ‏گزارش شده است. در جنگ جهانی دوم نیز موارد زیادی در بین قشون دول متخاصم مشاهده شده است.‏

بیماری لیشمانیوز و یا سالک نیز یکی دیگر از بیماری هایی است که در دوران جنگ می تواند با کمک پشه سریعا به مناطق همجوار انتقال یابد.

با استناد به مقاله  منتشره پزشکان در مجله « PLoS Neglected Tropical Diseases» اپیدمی اسرارآمیز «بیماری جهادی» که  پس از ظاهر شدن «داعش»(سازمان تروریستی ممنوعه در روسیه) در عراق و سوریه شیوع پیدا کرده است، از ایران راهی اراضی تحت کنترل «دولت اسلامی» سابق شده است.

© AP Photo / Felipe Danaجنگ در عراق
جنگ در عراق - اسپوتنیک ایران
جنگ در عراق

متخصص و جراح فارغ التحصیل دانشگاه تهران، دکتر دهقانی از شیراز در گفتگویی با اسپوتنیک در خصوص این موضوع توضیح داد.

پرسش: علایم این بیماری و داروهای علاج آن کدامند. چه ارتباطی بین عملیات جهادگرایان و شیوع این بیماری عفونی وجود دارد؟

پاسخ: در مورد بیماری لیشمانیوز اطلاعاتی که به شما می دهم به این ترتیب است که اولا این بیماری بسیار قدیمی است و بیماری ای نیست که بشر جدیدا گرفتار آن شده باشد. گستره ای که این بیماری تویش است خیلی وسیع است- چین، سوریه، عربستان، عراق، ایران، فلسطین، هند، پاکستان، افغانستان، قفقاز، جنوب روسیه، مناطقی در جنوب اروپا و اطراف مدیترانه ، شرق آفریقا مثل سودان و آمریکای جنوبی مرکز درگیرش هستند.

این بیماری ارتباط بسیار زیاد و شناخته شده ای با فقر سوسیال کمونی و جوامعی دارد که گرفتارش هستند، فقر غذایی و جابجایی جمعیتی، تخریب طبیعت، تخریب جنگل ها باعث بروز این بیماری می شود  و مجاور شدن مناطق مسکونی در شیوع این بیماری تأثیر دارد، مسکن نامناسب، عدم جمع آوری زباله، ریختن آنها در جاهایی نزدیک محل سکونت انسان، وضعیتی برای تولید مثل پشه ایجاد می کند. همه اینها برای انتشار این بیماری نقش دارند.  جنگ تمام عوامل تسهیل کننده برای انتشار و گسترش این بیماری را دارد- منازل تخریب شده اند، ریخته شدن آوار،  دسترسی به آب نیست، مراکز بهداشتی از بین رفته است. تمام اینها عوامل مناسبی برای گسترش این بیماری است که آندمیک، یعنی بومی است.

این بیماری به سه شکل دیده می  شود، نوع احشایی آن که «کالاآزار» هم به آن می گویند جدی ترین و خطرناک ترین شکل آن است که 95 درصد در صورت عدم درمان به مرگ منتهی می شود و در شرق افریقا، برزیل بیشتر دیده می شود. سازمان بهداشت جهانی طی آماری اعلام کرده است که  50 تا 90 هزار نوع جدید به ثبت رسیده است و در گزارش 2015، آمده است که 90 درصد این موارد بیشتر در 7 کشور برزیل، هند، کنیا، سومالی و سودان و اتیوپی گسترش پیدا کرده است.  نوع پوستی شایع ترین نوع لیشمانیوز است که « سالک» به آن می گوئیم و دو نوع دارد، روستایی و شهری و بیشتر در آمریکای جنوبی، مرکزی و اطراف مدیترانه شرقی، خاورمیانه و آسیای مرکزی وجود دارد. سازمان بهداشت جهانی دو سوم موارد جدید را که اعلام کرده در افغانستان، ایران، الجزیره،برزیل، و سوریه بوده است.

نوع دوم، پوستی و مخاطی است که علاوه بر تخریب پوست، باعث تخریب مخاط بینی و دهان و حلق می شود و بیشتر در اتیوپی، برزیل و بولیوی و پرو در 90 درصد موارد در این کشورها گزارش شده است.

علایم پوستی لیشمانیوز شامل تنگی نفس، زخم‌های پوستی، گرفتگی بینی، آبریزش بینی، خونریزی از بینی، اختلال در بلع، و زخم‌هایی در دهان، زبان، لثه، لب‌ها، بینی و داخل بینی است. علایم نوع احشایی در اطفال با سرفه، اسهال، تب، استفراغ به طور ناگهانی و در بالغین اغلب با تب 2 هفته تا 2 ماه و علائمی مانند خستگی، ضعف و کاهش اشتها همراه است. احساس ضعف با بدتر شدن بیماری بیشتر می‌شود. سایر علایم در لیشمانیوز احشایی عبارتند از درد شکم، تب طولانی‌مدت، تعریق شبانه، پوسته پوسته شدن و تیره شدن پوست، نازک شدن مو و کاهش وزن.

چرخه زندگی این انگل بدین ترتیب است که پشه خاکی این انگل را منتقل می کند که معروف ترین نوع آن،فلوبوتوموس در قاره‌های آسیا، آفریقا و اروپا، ناقل بیماری سالک است و نوع لوتزومیا در قاره‌های آمریکا و استرالیا ناقل می‌باشد. پشه خاکی در ایران بیشتر از نوع فبوموتوموس پاپاسی است. ولی 90 گونه از این فبوموتوموس در دنیا هست. انگل و پشه و 70 گونه جانور مخزن این بیماری است، منجمله، بیمارانی هستند که این پشه را آلوده می کنند، مثل مالاریا و این پشه این بیماری را منتقل می کند به انسان و یا جانور سالم. غیر از انسان شایع ترین موجوداتی که گرفتارش می شوند سگ است و جوندگان که گونه ای که در ایران است به آن جربیل (موش صحرایی) می گویند.

این بیماری هیچگونه ارتباط مستقیمی با «داعش» ندارد، بلکه با جنگ دارد. زیرا جنگ باعث تخریب زیست بوم می شود، منابع غذایی کاهش پیدا می کند. جنگ باعث می شود تا اقتصاد بهم بریزد و مکان زیستی بشر بهم بخورد و به این ترتیب در جایی که این بیماری آندمیک و بومی است بتواند گسترش پیدا بکند.

این بیماری در کشورهایی مانند عراق و سوریه آندمیک است. عراق و سوریه از مناطق قدیمی است که این بیماری در آنجا بوده است و نوع پوستی آن در این مناطق کاملا شایع است. نوع پوستی آن کشنده نیست و خودبخود جمع می شود. این بیماری  طی شش ماه تا یکسال خوب می شود. همانطور که گفتم دو نوع روستایی و شهری وجود دارد که نوع روستایی آن را نوع مرطوب هم می گویند و زخم های متعدد و بیشتری هم دارد. خوب شدن آن ممکن است تا یکسال هم طول بکشد.  شهری آن، نوع خفیف تر است. معمولا جاهایی که باز هستند، دستها و پاها و صورت در معرض این بیماری قرار می گیرد که با نیش پشه منتقل می شود. این بیماری کشنده نیست و خودبخود خوب می شود و ایمنی دائمی نیز ایجاد می کند. یک جای زخمی از خود برجا می گذارد، که همیشه ماندگار است. اما با این بیماری نمی توان کسی را  کشت مگر اینکه نوع احشایی باشد که برمی گردد به نوع پشه و انگل و ایمنی شخص. که اگر ایمنی بدن پایین تر باشد، ممکن است این انگل باعث بیماری احشایی شود که مواردش خیلی کم است.

برای جلوگیری از شیوع این بیماری باید بهداشت را رعایت کرد و تا جایی که می شود، در آنجاهایی که پشه ها می توانند رشد و گسترش پیدا کنند،از توری در منزل استفاده کرد  و در وقت خواب از پشه بند استفاده شود.  و یا استفاده از اسپری هایی که می توان روی پوست پاشید تا مانع از نزدیک شدن این پشه ها به پوست شد. این نوع کارها در پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک خواهند کرد.

مخزن های دیگر این بیماری، مثل جونده ها و سگ ها را باید درمان کرد و یا از بین برد تا دیگر ایجاد آلودگی نکنند.

پرسش: روش درمان این بیماری چگونه است؟

پاسخ: با کمک تزریقات در محل و یا یخ زدن و یا تزریق در همان محل زخم  می توان آن را جمع کرد.

در درمان بیماری لیشمانیوز می توان از ترکیبهای حاوی آنتیموان —  مانند آنتیموات مگلومین، استیبوگلوکنات سدیم و سایر داروها شامل آمفوتریسین بی، کتوکونازول، پارامومایسین استفاده کرد.

© AFP 2023 / Stringerحمله هوایی پرتلفات ائتلاف امریکایی به روستاهای سوریه
حمله هوایی پرتلفات ائتلاف امریکایی به روستاهای سوریه - اسپوتنیک ایران
حمله هوایی پرتلفات ائتلاف امریکایی به روستاهای سوریه
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала