از آزمایش بمب هیدروژنی اول شوروی 65 سال می گذرد

به گزارش اسپوتنیک به نقل از تارنمای علمی "پاپمِخ" روسیه در سال جاری میلادی 2018 از آزمایش بمب هیدروژنی اول شوروی 65 سال می گذرد.

این آزمایش سال 1953در میدان "سمیپالاتینسک" قزاقستان شوروی انجام گرفت. بمب دارای کد RDS-6s با موفقیت منفجر شد. این بمب اولین سلاح هسته ای حاضر و آماده برای استعمال در جهان از 300 کیلوتن بیشتر بود و دقت اصابت آن +/-30% بود. دانشمندان شوروی از این دستاورد مباهات می کردند.

ببمب هیدروژنی یا گرماهسته‌ای نوعی بمب هسته‌ای است که انرژی آن ابتدا از طریق فرایند شکافت هسته‌ای تأمین و گرما و فشار حاصله از این انفجار، باعث شروع فرایند همجوشی هسته‌ای می‌شود. به همین دلیل، بمب‌های گرماهسته‌ای انرژی بسیار بیشتری نسبت به بمب‌های هسته‌ای تک‌مرحله‌ای آزاد می‌کنند. این بمب‌ها از آن رو به «بمب هیدروژنی» معروف شده‌اند که فرایند همجوشی هسته‌ای با استفاده از هیدروژن انجام می‌شود. در کار این بمب از اصل "کلوچه چند لایه" اکادمیسین "آندره ساخاروف" استفاده شد. به "کلوچه چند لایه ساخاروف" تنها 15-20 درصد از واکنش های انرژی گرما هسته ای می افتد، بقیه را واکنش شکافت اورانیوم 235 یا پلوتونیوم 239 حاصله از بمب اولیه و اورانیم 238 از لایه های بیرونی است. این دستاورد است زیرا اورانیوم 238 ارزان است. این به این معنا است که تقریبا تمام نوترون های گرماهسته ای به مقصد خود می رسند وتها بخش ناچیزی به هدر می رود. "آندره ساخاروف" پدر بمب هدروژنی شوروی محسوب می شود.
دنه این بمب پیشرفته تر RDS-1 مدل بمب اول اتمی شوروی به نظر می رسد. اگرچه بمب آماده برای پرتاب از هواپیما بود، تصمیم گرفته شد برای رها کردن آن یک برج در مرکز میدان ساخته شود. "رادیی ایلکایف" سرپرست علمی مرکز هسته ای فدرال روسیه می گوید: با پرتاب بمب از هواپیما نیز می توان اندازه گیری های آزمایشی را انجام داد ولی موج انعکاس شونده مزاحم دقت اندازه گیری ها می شود. به این خاطر لازم است که مرکز تولید انرژی در همان ارتفاعی قرار داشته باشد که در آن تجهیزات ثبت کننده نصب شده اند.
برای انفجار جدید ساختمان ها، تاسیسات ها و پست های دیدبانی بازسازی شدند. و اینک — انفجار! به علت افزایش 20 برابر تولید انرژی، ظاهر آن به طور کلی از بمب های اتمی که قبلا آزمایش شده بودن تفاوت فاحش داشت. بدون هیچ آزمایش فیزیکی، مشخص شد که ساختارهایی که از انفجارهای قبلی باقی ماندند، نابود شدند. مدل پل راه آهن صد تنی به فاصله 200 متر دور انداخته شد. روشنایی انفجار انسان را حتی از طریق عینک سیاه نیز کور می کرد.
در گزارش رسمی خبرگزاری TASS گفته شد که "در تاریخ 12 اوت یکی از انواع بمب هیدروژن آزمایش شد." مدافعان واژه های صحیح ادعا می کنند که این گفته درست است که آن را یک بمب اتمی دارای تقویت گرماهسته ای می نامند. ولی مهم این است که وظیفه اصلی با موفقیت انجام شد: در ابعاد و وزن بمب پیشین RDS-1 یک چاشنی تولید شد که کارایی آن 20 برابر بیشتر از قدرت بمب های اتمی بود.
شایستگی "کلوچه ساخاروف" نه تنها این است که اجازه داد که حساب مسابقه با اتمگران آمریکایی را مساوی کنیم. پیشرفت RDS-6s منجر به راه اندازی کارخانه غنی سازی لیتیوم شد. لیتیوم طبیعی متشکل از دو ایزوتوپ با جرم های 6 و 7 عدد است و جرم سبک برای بمب گرماهسته ای مناسب است. در بمب ها و کلاهک های شوروی، از همان ابتدا تنها از ایزوتوپ سبک استفاده می شد که بر اثر کاربرد آن بمب های شوروی سبکتر و ثمربخش تر بودند. به دنبال پیشرفت "کلوچه" همچنین تسخیر فن آوری های تریتیوم آغاز شد- همه کلاهک های مدرن کوچک باید از تقویت تریتیومی استفاده کنند، اما تهیه کنندگان RDS-6s در کسب تسلط بر این مواد هسته ای فریبنده و وسواس پیشتاز بودند.
بله، به محض اینکه دو فاز دستگاه انفجاری وجود داشت و"کلوچه" کهنه شد، اما توانسته است نقش خود را بازی کند. در حال حاضر 65 سال است که ما را از این آزمایش جدا می کند، میدان آزمایش سمیپالاتینسک هم اینک بسته شده است، بیش از بیست سال است که هیچ انفجار هسته ای در میدان های آزمایشی روسیه و آمریکا انجام نمی شود و این بدون شک ناشی از موفقیت های طولانی دانشمندان هسته ای کشور ما است که جنگ هسته ای را از حادثه اجتناب ناپذیر به پدیده غیرممکن تبدیل کردند.

نکات مطرح شده در این مقاله، نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده بوده و الزاماً عقاید هیئت تحریریه اسپوتنیک را بازتاب نمی دهد.