گزارش و تحلیل

چگونه تحریم های آمریکا عامل پیشرفت ایران شد؟+تصاویر

© AFP 2023 / Atta KenareИранские реактивные истребители во время военного парада в Тегеране
Иранские реактивные истребители во время военного парада в Тегеране - اسپوتنیک ایران
اشتراک
ناوگان هوایی ایران در اواخر حکومت پهلوی تجهیز شد و یکی از مجهزترین نیروهای هوایی در سطح منطقه خاورمیانه بود، خلبانان ایرانی نیز دوره های مختلفی را در آمریکا دیده بودند. به همین دلیل نیروی هوایی ایران وابستگی زیادی به آمریکا داشت.

خبرگزاری اسپوتنیک- سال ۱۳۰۳ شمسی نیروی هوایی ایران توسط نخست وزیر وقت، رضاخان سردارسپه بنیانگذاری شد و سرهنگ احمد نخجوان به ریاست آن برگزیده شد. در زمان محمدرضا پهلوی، سرمایه گذاری های کلانی با حمایت ایالات متحده بر روی نیروی هوایی ایران انجام گرفت و توان هوایی ایران را بسیار بالا برد. نیروی هوایی در دوران پهلوی بیش از 450 جنگنده پیشرفته نظامی منجمله جنگنده اف14 تامکت بود و خلبانان بسیار ماهر ایرانی نیز آموزشهای عالی پرواز را در ایران و آمریکا می دیدند تا جاییکه در جنگ تحمیلی ایران و عراق مهارت خلبانان ایرانی از جمله شهید بابایی و شهید عباس دوران توجه جهانیان را معطوف به خود ساخت.
تجهیزات هوایی ایران کاملا وابسته به آمریکا بود و این وابستگی تا اندازه ای بود که ایران حتی حق هیچ نوع تعمیرات و یا دخالت در تعمیرات هواپیماهای خود را نداشته است. تا اینکه با وقوع انقلاب اسلامی در ایران سیاست آمریکا در قبال ایران زاویه تندی یافت و تمامی قراردادهای خریداری هواپیماها به صورت یک طرفه لغو شد و سپس اموال ایران که برای خرید هواپیما در اختیار ایالات متحده بود بلوکه شد و سایر کشورها نیز اجازه فروش تسلیحات به ایران را نداشتند و این تحریم ها تا امروز ادامه دارد.

پس از انقلاب اسلامی در پی تحریم‌های آمریکا نسبت به ایران نیروی هوایی به سوی قطع وابستگی از آمریکا افتاد. در همین خصوص سید مصطفی خوش چشم تحلیلگر مسایل استراتژیک در گفتگو با اسپوتنیک به تبیین چگونگی استقلال ناوگان هوایی ایران از آمریکا و بازسازی توان نظامی- دفاعی این کشور پرداخت که در ادامه ارائه می گردد. 

 

از مهندسی معکوس تا موشکهای بالستیک 

زمان جنگ ایران و عراق به دلیل اینکه تضاد منافع زیادی میان ایران و ایالات متحده وجود داشت و به عنوان یکی از حامیان اصلی صدام هرآنچه در توان داشتند از نظر تحریم و فشار در سطح بین المللی بکار گرفتند تا از ورود تجهیزات و قطعات نظامی همچنین انتقال تکنولوژی نگهداری به ایران جلوگیری نمایند.
خلبانان ایرانی از نظر مهارت و تخصص خلبانان در دنیا زبانزد هستند، اما ایران به دلیل فقدان قطعات یدکی هواپیما در بکارگیری جنگنده با مشکلات زیادی مواجه بود. به همین دلیل نیز در ابتدا تلاش شد تا از بازار آزاد این قطعات فنی خریداری شود، اما به دلیل کیفیت و کمیت این قطعات نیروی هوایی ایران بسیار در مضیقه قرار گرفت و بخشی از توانمندیهای نیروی هوایی نیازمند قطعاتی بود که در بازارهای ایران فروخته نمی شد.
تحریم های جنگ تا اندازه ای بود که به عنوان مثال یکی از کارخانه های ایران در آن زمان دو کامیون سیم خاردار سفارش داده بود، اما به بهانه اینکه ممکن است کاربرد نظامی داشته باشد مانع گذر آنها از مرز اوکراین و روسیه شدند.
در نتیجه ایران مجبور شد به دلیل نیاز مبرم آن زمان آغاز به طراحی و ساخت قطعات بر اساس مهندسی معکوس نماید و بسیاری از قطعات بارها طراحی شد و تاجاییکه بارها ایران به ناچار برای تعویض موفقیت آمیز یک قطعه مجبور بود چندین قطعه دیگر را طراحی نماید. این پیشرفتها در اکثر زمینه های دفاعی به دلیل فشار تحریمها بوجود آمد، یعنی زمانی ایران نمی توانست حتی یک فشنگ را بدلیل نبود مواد اولیه مورد نیاز بسازد، اما اکنون به مرحله ای رسیده که ایالات متحده از موشکهای ایرانی اظهار نگرانی مینماید.

همین اتفاق در نیروی هوایی ایران نیز اتفاق افتاد و اکنون علاوه بر تولید قطعات یدکی مخصوص نگهداری هواپیما، بلکه در طراحی و تولید سایر تجهیزات نیز ایران به خودکفایی رسید. به عنوان نمونه ایران اکنون یکی از قدرتهای دنیا در عرصه طراحی و تولید رادار هم در ایستگاههای راداریی زمینی و هم طراحی و تولید رادارهای هواپیمایی است.
اکنون سیستم راداری بسیاری از هواپیماهای آمریکایی موجود در ایران تغییر یافته، بعبارتی بسیاری از رادارهایی که اکنون در ناوگان هوایی ایران پرواز دارند مجهز به سیستم راداری طراحی شده توسط ایران می باشند، که نمونه های جدید آن حدود دو سال پیش روی یکسری هواپیمای جنگنده سوار شد. همچنین در زمینه تسلیحات و مهمات هواپایه از قبیل بمبهای لیزری، بمبهای سنگین هوشمند مانند بمب یک هزار کیلویی «قاصد» که اخیرا مدل جدیدتر آن ساخته شده، موشکهای ردیاب حرارتی، موشکهای ردیاب مانیتوری و تجهیزات هواپایه دیگر نیز پیشرفتهای چشمگیری داشته است.
ایران به دلیل تحریمها به مهندسی معکوس بسیار قوی دست یافت و بویژه سرعت پیشرفت در عرصه نظامی و دفاعی ایران جزء بالاترین کشورها می باشد. چند سال پیش که پهباد آمریکایی RQ170 را رهگیری نمود و سالم به زمین نشاند، ظرف دو سال توانست از طریق مهندسی معکوس نمونه ایرانی آن را که اتفاقا پیشرفته تر نیز است را تولید نموده و حتی به تولید انبوه برساند. این نمونه ایرانی قابلیت بهره برداری هم درعملیات نظامی و هم عملیات رهگیری و شناسایی را دارد در حالیکه پهباد آمریکایی تنها در مقاصد شناسایی کاربرد دارد. 

فشارهای تحریمی ایالات متحده آنچنان باعث پیشرفت تکنولوژی و صنایع هوایی در ایران گردید که هم اکنون نتنها سالهاست متخصصین نیروی هوایی سخترین و عمده ترین کار در تعمیر و نگهداری که همانا «اورهال» کردن موتور هواپیماهای جنگی است را بصورت کامل در داخل کشور انجام می دهند، بلکه ایران خود اقدام به طراحی و ساخت جنگنده های رعد و صاعقه نموده و چندی پیش نیز مدل مفهومی جنگده نسل پنجم طراحی شده خود را در نمایشگاهی واقع در کشور روسیه مقابل دید همگان قرار داد. جنگنده های نسل پنجم همانند اف- 35 آمریکا که جدیدترین محصول پیشرفت بشر در صحنه تکنولوژی صنایع هوایی نظامی می باشد، دارای مشخصه های بسیار پیشرفته ای همچون رادارگریزی بوده و به همین دلیل هم تا بحال تعداد بسیار معدودی از اینگونه جنگنده ها توسط کشورهای جهان طراحی و ساخته شده است.

مقایسه بیش از یک قرن پیشرفت صنایع هوایی، یعنی از سالهای ابتدایی قرن بیستم که برادران رایت با نا امیدی از یافتن حامی مالی در آمریکا بدنبال سرمایه گذاران نظامی به اروپا سفر نمودند تا زمان کنونی که جنگنده های نسل پنجم و هواپیماهای بدون سرنشین تولید می گردد با مسیر پیموده شده از سوی ایران یعنی حدود دهه 60 شمسی که متخصصین نیروی هوایی مجبور به استفاده از قطعات هواپیماهای زمین گیر شده برای تعمیر و نگهداری جنگنده ها در زمان دفاع مقدس بودند و تا امروز که کشور توانسته است به بالاترین سطح از تکنولوژیهای حوزه صنایع هوا فضا دست یابد، آشکار می سازد، چرا زمانیکه آمریکاییها بخشی از این پیشرفتها را از طریق نمایش عمومی ندیده بودند پیرامون دستاوردهای ایران در ناباوری بسر می بردند.

ارزش معنوی تحریم های آمریکا برای ایران
اصولا در زمینه تولید قطعات و یا تجهیزات نظامی قبل از اینکه سود اقتصادی مسئله باشد، اهمیت منافع استراتژیک مطرح می باشد. آمریکایی تلاش نمودند با تحریم نمودن صنایع دفاعی و نظامی ایران از ابتدای انقلاب تاکنون منافع گسترده تری را تضمین نمایند، بعبارتی با تغییر رژیم در ایران و فرو افتادن جمهوری اسلامی منافع گسترده تری برای آنها متصور می شد. یعنی منافعی که با فروش سلاح و تجهیزات نظامی برای آنها ممکن بود حاصل شود، بسیار ناچیزتر از منافع استراتژیک و امنیتی بود که در صورت تغییر و تضعیف نظام جمهوری اسلامی می توانست در منطقه خاورمیانه برای آنها به ارمغان آورد.
در حقیقت اگر آمریکاییها از ابتدا می دانستند که مثلا ایران حتی به جهت تحریم بودن انواع شبیه سازهای هلیکوپتر و هواپیما را خود تولید نمود و اگر می دانستند که ایران به این درجه از پیشرفت خواهد رسید که بر اساس نیازهای خود اقدام به تولید انواع هلی کوپترها منجله «هلیکوپتربل» می نماید، هرگز اقدام به تحریم ایران نمی کرد.
آمریکاییها بصورت منطقی فکر می کردند ایران و نیروی هوایی این کشور در حالیکه تنها دو سال از انقلاب آن می گذرد، در شرایط تحریم و جنگ با کشور مقابلی که 37 کشور بزرگ و کوچک جهان از آن حمایت می کردند حتما زمین گیر خواهد شد، اما دیدیم که این محاسبات غلط از آب درآمد. اکنون نیز منافعی که ایالات متحده از تغییر رژیم در ایران متصور می شود قابل مقایسه با ضرر تحریم و عدم حضور شرکتهای آمریکایی در ایران نیست.

 

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала