تقریبا هیچ توافقنامه بین المللی ای وجود ندارد که ایالات متحده پای آن را امضا کرده باشد و مصطلحا به نوعی در آن دبه نکرده باشد.
اگر ایالات متحده به تعهدات بین المللی خود پایبند می بود قطعا امروزه نه کره شمالی هسته ای شده بود و نه شرایط اوروپای شرقی به آنچه امروز شاهد آن هستیم کشیده می شد و نه آمریکای لاتین با شرایط امروزی مواجه می شد و نه کار برنامه هسته ای ایران به اینجا می کشید.
در همه موارد زیاده خواهی های ایالات متحده دلیل اصلی بهم خوردن پیمان ها و معاهده های بین المللی، که منجر به جلوگیری از بروز تخاصم می شد، بوده.
شاید اگر سازمان ملل ابزاری در دست ایالات متحده نبود می شد امیدوار بود که این سازمان حد اقل ایالات متحده و همپیمانانش را وادار کند به تعهدات بین المللی خود پایبند باشند اما با شرایط موجود حتی نمی توان از سازمان ملل انتظاری داشت چه رسد که در موارد بسیاری این سازمان به جای اینکه به عنوان یک میانجی صلح عمل کند به عنوان طرف دعوا وارد مناقشات بین المللی می شود.
زمانی که بحث توافق هسته ای میان ایران و شش کشور دیگر مطرح بود بسیاری در ایران بر این باور بودند که اگر سازمان ملل نیز پای این توافقنامه را امضا کند اعتبار آن بیشتر خواهد شد و ایالات متحده مجاب خواهد شد که به آن پایبند بماند، اما می بینیم که سازمان ملل امروزه در خواب زمستانی بی پایان فرو رفته و فقط وقتی ایالات متحده اراده می کند بیدار می شود تا به نفع آن دستی تکان دهد.
در همان زمان هم ایران از بخش قابل توجهی از حق مسلم خود طبق همه معاهدات بین المللی گذشت کرد تا به تامین صلح و ثبات و امنیت جهانی کمک کند و به مناقشه قرن خاتمه بخشد و به جهان ثابت کند این ایران نیست که به دنبال تنش زایی در منطقه و جهان می باشد.
همه گزارش های مجامع نظارتی بین المللی هم تاکید دارد که ایران نه فقط به تعهدات خود طبق برجام پایبند بوده حتی در مواردی برای نشان دادن حسن نیت فراتر از برجام نیز عمل کرد.
البته از همان ابتدا هم ایران می دانست که ایالات متحده به این توافق اکتفا نخواهد کرد و به دنبال اهداف دیگر است و اگر به سخنان رهبری در آن زمان رجوع شود می توان دریافت که در همان زمان هم ایران می دانست که ایالات متحده در نهایت پایبند تعهدات خود نخواهد بود.
شاید اگر سازمان ملل ابزاری در دست ایالات متحده نبود می شد امیدوار بود که این سازمان حد اقل ایالات متحده و همپیمانانش را وادار کند به تعهدات بین المللی خود پایبند باشند اما با شرایط موجود حتی نمی توان از سازمان ملل انتظاری داشت چه رسد که در موارد بسیاری این سازمان به جای اینکه به عنوان یک میانجی صلح عمل کند به عنوان طرف دعوا وارد مناقشات بین المللی می شود.
زمانی که بحث توافق هسته ای میان ایران و شش کشور دیگر مطرح بود بسیاری در ایران بر این باور بودند که اگر سازمان ملل نیز پای این توافقنامه را امضا کند اعتبار آن بیشتر خواهد شد و ایالات متحده مجاب خواهد شد که به آن پایبند بماند، اما می بینیم که سازمان ملل امروزه در خواب زمستانی بی پایان فرو رفته و فقط وقتی ایالات متحده اراده می کند بیدار می شود تا به نفع آن دستی تکان دهد.
در همان زمان هم ایران از بخش قابل توجهی از حق مسلم خود طبق همه معاهدات بین المللی گذشت کرد تا به تامین صلح و ثبات و امنیت جهانی کمک کند و به مناقشه قرن خاتمه بخشد و به جهان ثابت کند این ایران نیست که به دنبال تنش زایی در منطقه و جهان می باشد.
همه گزارش های مجامع نظارتی بین المللی هم تاکید دارد که ایران نه فقط به تعهدات خود طبق برجام پایبند بوده حتی در مواردی برای نشان دادن حسن نیت فراتر از برجام نیز عمل کرد.
البته از همان ابتدا هم ایران می دانست که ایالات متحده به این توافق اکتفا نخواهد کرد و به دنبال اهداف دیگر است و اگر به سخنان رهبری در آن زمان رجوع شود می توان دریافت که در همان زمان هم ایران می دانست که ایالات متحده در نهایت پایبند تعهدات خود نخواهد بود.
پس چرا ایران این توافق نامه را امضا کرد و به آن پایبند بود؟
ایران می خواست به جامعه جهانی ثابت کند که مشکل برنامه هسته ای ایران نیست و مشکل پایبندی ایران به تعهدات بین المللی نمی باشد بلکه مشکل زیاده خواهی ها و زورگویی های ایالات متحده در جهان است.
امروزه علیرغم همه چالش های برجام ایران حد اقل توانسته به جهان ثابت کند که ایالات متحده کشوری نیست که بتوان اعتباری برای تعهداتش قایل شد و جامعه جهانی باید فکر دیگری در قبال این کشور نماید.
به زبان ساده اگر بخواهیم بگوییم، گو اینکه ایالات متحده یک ابر قدرت نظامی بسیار قدرتمند به حساب می آید اما دیپلماسی ایرانی توانسته قدرت این ابر قدرت را با سیاست مهار کند.
حال سوال دیگری که مطرح است این است که با توجه به عدم پایبندی ایالات متحده به برجام چه لزومی دارد که ایران به برجام پایبند بماند مخصوصا که حاصلی که مد نظر ایران از برجام بود عاید ایران نشده؟
می توان گفت با شرایطی که دولت جدید ایالات متحده به وجود آورده و با توجه به نیت مسبوق به اظهارات رئیس جمهوری ایالات متحده این کشور تلاش دارد به هر نحوی شده برجام را بر هم زند یا مصطلحا پاره کند.
اینکه ایران بخواهد امیدوار باشد کشورهای اوروپایی به برجام پایبند بمانند و در مقابل ایالات متحده ایستادگی کنند یک امید بسیار واهی است چون دولت ها و سیاستمداران ممکن است از برجام حمایت کنند اما شرکت ها و موسسات مالی و اقتصادی اوروپایی به هر حال به دلیل واهمه و ترس از ایالات متحده قطعا تلاش خواهند کرد برای خود سردردی ایجاد نکنند.
خوب حالا چاره ایران چیست؟
هدف ایران از همان ابتدا هم ثابت کردن عدم پایبندی ایالات متحده به تعهدات بین المللی خود بود و امروزه ایران به هدف خود رسیده و در مجامع بین المللی حرف ایران پیش است به این دلیل ایران نیاز ندارد از برجام خارج شود بلکه روند توافقات اقتصادی خود را جامعه بین المللی را به سمت و سویی خواهد برد که با کشورها و موسسات مالی و اقتصادی ای که با چالش های ایالات متحده مشکلی ندارند تعامل کند و کشورها و موسسات مالی واقتصادی ای که با چالش های ایالات متحده مشکل دارند خارج تعامل با ایران بمانند.
با توجه به اینکه بسیاری کشورهای دیگر مانند روسیه و چین و هند و… از رفتارهای قلدر معابانه ایالات متحده در سطح جهانی ناراضی هستند قطعا تعاملات ایران بیشتر به این سمت و سو خواهد رفت و تعاملات این کشورها که بیش از دو سوم جمعیت و مساحت جهان را تشکیل می دهند به سمت و سوی همکاری با یکدیگر و خود به خود به زودی شاهد آن خواهیم بود که یک بلوک قدرت مند در مقابل ایالات متحده ترسیم خواهد شد و ایران هم عضوی موثر از این بلوک خواهد بود.
ایران می خواست به جامعه جهانی ثابت کند که مشکل برنامه هسته ای ایران نیست و مشکل پایبندی ایران به تعهدات بین المللی نمی باشد بلکه مشکل زیاده خواهی ها و زورگویی های ایالات متحده در جهان است.
امروزه علیرغم همه چالش های برجام ایران حد اقل توانسته به جهان ثابت کند که ایالات متحده کشوری نیست که بتوان اعتباری برای تعهداتش قایل شد و جامعه جهانی باید فکر دیگری در قبال این کشور نماید.
به زبان ساده اگر بخواهیم بگوییم، گو اینکه ایالات متحده یک ابر قدرت نظامی بسیار قدرتمند به حساب می آید اما دیپلماسی ایرانی توانسته قدرت این ابر قدرت را با سیاست مهار کند.
حال سوال دیگری که مطرح است این است که با توجه به عدم پایبندی ایالات متحده به برجام چه لزومی دارد که ایران به برجام پایبند بماند مخصوصا که حاصلی که مد نظر ایران از برجام بود عاید ایران نشده؟
می توان گفت با شرایطی که دولت جدید ایالات متحده به وجود آورده و با توجه به نیت مسبوق به اظهارات رئیس جمهوری ایالات متحده این کشور تلاش دارد به هر نحوی شده برجام را بر هم زند یا مصطلحا پاره کند.
اینکه ایران بخواهد امیدوار باشد کشورهای اوروپایی به برجام پایبند بمانند و در مقابل ایالات متحده ایستادگی کنند یک امید بسیار واهی است چون دولت ها و سیاستمداران ممکن است از برجام حمایت کنند اما شرکت ها و موسسات مالی و اقتصادی اوروپایی به هر حال به دلیل واهمه و ترس از ایالات متحده قطعا تلاش خواهند کرد برای خود سردردی ایجاد نکنند.
خوب حالا چاره ایران چیست؟
هدف ایران از همان ابتدا هم ثابت کردن عدم پایبندی ایالات متحده به تعهدات بین المللی خود بود و امروزه ایران به هدف خود رسیده و در مجامع بین المللی حرف ایران پیش است به این دلیل ایران نیاز ندارد از برجام خارج شود بلکه روند توافقات اقتصادی خود را جامعه بین المللی را به سمت و سویی خواهد برد که با کشورها و موسسات مالی و اقتصادی ای که با چالش های ایالات متحده مشکلی ندارند تعامل کند و کشورها و موسسات مالی واقتصادی ای که با چالش های ایالات متحده مشکل دارند خارج تعامل با ایران بمانند.
با توجه به اینکه بسیاری کشورهای دیگر مانند روسیه و چین و هند و… از رفتارهای قلدر معابانه ایالات متحده در سطح جهانی ناراضی هستند قطعا تعاملات ایران بیشتر به این سمت و سو خواهد رفت و تعاملات این کشورها که بیش از دو سوم جمعیت و مساحت جهان را تشکیل می دهند به سمت و سوی همکاری با یکدیگر و خود به خود به زودی شاهد آن خواهیم بود که یک بلوک قدرت مند در مقابل ایالات متحده ترسیم خواهد شد و ایران هم عضوی موثر از این بلوک خواهد بود.
