"رویترز" 3 مه با اشاره به کارشناسان مستقل در این مورد گزارش داده است. سرگئی کامنف، کارشناس موسسه مطالعات شرقی آکادمی علوم روسیه به آژانس "اسپوتنیک" اعلام نمود که موضوع ساختگی است و بهانه برای انتقاد پروژه غیر جدی انتخاب شده است. کارشناس مزبور تاکید کرد که حریف اصلی همکاری چین و پاکستان به دلیل معضله کشمیر هند است.
"رویترز" می نویسد که کارشناسان مستقل، علاقه دولت پاکستان به نیروگاه های زغال سنگی و سرمایه گذاری چین به این بخش اقتصاد مورد انتقاد قرار می دهند. سید جواد حسین شهزاد، کارشناس موسسه فناوری اطلاعاتی اسلام آباد معتقد است که چنین نیروگاه ها فقط به رشد مسیر انتشار دی اکسید کربن و تخریب محیط زیست شتاب می دهند. آژانس همچنین عقیده میر احمد شاه، دبیر اجرایی انجمن انرژی تجدید پذیر و جایگزین پاکستان را ارایه می نماید. وی در این مورد می گوید: "ما واقعا تمایل دولت را به ساختن نیروگاه های زغال سنگی که برای محیط زیست مضر است درک نمی کنیم، در حالی که کشور می تواند میلیون ها مگاوات انرژی خورشیدی، بادی و برق آبی را تولید کند".
سرگئی کامنف باور دارد که مشکل فشار نیروگاه های زغال سنگی بر محیط زیست، مشکل جهانی بوده اما به هیچ وجه مانع از اجرای پروژه چین و پاکستان نیست. نظر کارشناس مزبور به طور خاص به تجزیه و تحلیل منظم انتشارات رسانه های پاکستان متکی می باشد. مفسر در این مورد می گوید:
" وقت کردم روزنامه های امروز پاکستانی را مرور کنم. در مطبوعات پاکستان کلمه ای در این مورد نوشته نشده است. و نه به خاطر اینکه پاکستانی ها این موضوع را نادیده می گیرند. چیز خیلی خرده ای است که نباید به آن توجه شود. ذغال سنگ در پاکستان به عنوان منبع برای تولید برق در حجم کم استفاده می شود. البته منطقه تار دارای معدن نسبتا بزرگ است و زغال سنگ در آنجا استخراج می شود، اما اهمیت این منبع برای تولید برق در پاکستان بسیار کم است. بنابراین گفته ها در مورد نقض تعادل زیست محیطی ارزشی ندارد. در پاکستان، کسی نیست که موضوع زیست محیطی را ، از جمله در زمینه همکاری چین و پاکستان مورد بحث قرار دهد. می توانم با اطمینان بگویم که پاکستان از ابتکار سرمایه گذاری چین به مبلغ 62 میلیارد دلار برای ساخت راهروی اقتصادی بسیار خوشحال است. مطمئن هستم که طرفین این سرمایه گذاری را به شکل احسن انجام می دهند.
برنامه ریزی می شود که 33 میلیارد دلار به 19 پروژه انرژی سرمایه گذاری شود. از این تعداد، 15 میلیارد دلار در ساخت 10 نیروگاه زغال سنگی. با این حال، هم طرف چینی و هم پاکستانی به تنوع سازی منابع تکمیل تعادل انرژی پاکستان و ضرورت رعایت جدی کنترل پخش مواد مضر به جو توجه دارند. به طور خاص، احسان اقبال، وزیر برنامه ریزی، توسعه و اصلاحات پاکستان به موثر بودن اعتبارنامه های "سبز" نیروگاه های زغال سنگی با سرمایه گذاری چین ساخته خواهد شد اطمینان دارد. آنها از آخرین فن آوری "فوق بحرانی" کاهش مواد آلاینده که در خود چین و جاهای دیگر استفاده می شود به کار خواهند برد. وزیر پاکستانی متعقد است که " نیروگاه های زغال سنگی مثل نیروگاه های گازی پاک خواهند بود".
SunWeidong ، سفیر چین در پاکستان چند قبل تأکید نمود که انرژی ذغالی، بخشی از پروژه های مورد پشتیبانی چین توسط سرمایگزاری ها به راه رو اقتصادی می باشد. به گفته سفیر مزبور، چین به میزان مساوی برای تعادل سبد انرژی در اعمال ظرفیت باد و انرژه خورشیدی برای رشد میزان منابع انرژی تجدید پذیر به پاکستان یاری و مدد می رساند. وی اظهار نمود که منابع انرژی تجدید پذیر که در حال حاضر طراحی می شود شامل پارک خورشیدی، چهار نیروگاه برق بادی و سه نیروگاه آبی می شوند. از لحاظ ارزش و قیمت، پروژه های مذکور در حدود 7،5 ملیارد دلار سرمایگزاری چینی می باشد.
با این حال چیز دیگر هم آشکار است. تنقید و ایراد گیری ساخت نیروگاه های ذغالی در پاکستان در جهت مخالف چین نیست. مخالفت حزب اپوزیسیون "تحریک انصاف پاکستانی" با مقامات مرکزی پاکستان در مسئله راه رو اقتصادی به همین اندازه همکاری چین و پاکستان را زیر سوئال نمی برد. یرعکس منتقدانی از اپوزیسیون ناخشنود هستند که استان پنجاب، بزرگترین فایده را از این پروژه بدست آورده در حالی که منافع استان های دیگر در نظر گرفته نمی شود. بیشتر از همه در حالت تنگنا استان هَیبِر-پَختونخوا است. جالب است که ایمران خوان، رئیس حزب مخالف، همزمان با انتقاد مقامات اسلام آباد، ارزش بالا نسبت به راه رو چین و پاکستان قائل است. به نظر وی پروژه مذکور، سرنوشت نصل آینده پاکستانی ها را تغییر خواهد کرد. چین، دوست وفادار پاکستان بوده و دوستی دو کشور زمان را تجربه کرده است. به نظر ایمران خوان، راه رو مذکور، فرصت طلا ای برای پیشرفت مناطق کم توسعه یافته پاکستان است.
کارشناس سرگئی کامنف بر این عقیده است که مخالف واقعی این پروژه هند است. کارشناس مزبور در این مورد می گوید:
مقامات هند بسیار متعجب و نگران ساخت راه رو اقتصادی چین و پاکستان می باشند زیرا آن راه رو از قلم رو بحث انگیز جمّا و کشمیر می گزرد. هند بطور مطلق علاقمند همکاری چین و پاکستان نیست. هند همه اَهرُم ها را از جمله در سطح سیاسی به کار می برد برای جلوگیری از تحقق پروژه مذکور.
وان جی مین، کارشناس مرکز جهانشمولی و معاصر سازی چین موسسه اقتصاد خارجی و تجارت بر این عقیده است که نظرات انتقاد آمیز در پاکستان نمی توانند پروژه موفقیت آمیز چین و پاکستان را خدشه دار سازد. مفسر چینی در مصاحبه با رادیو Sputnik در این مورد می گوید:
"راه رو افتصادی چین و پاکستان، یکی از شش پروژه شبیه می باشد که در نظر است در چارچوب اصول "یک کمربند، یک راه" ساخته شود. پروژه مزکور همچنین به عنوان پایلوتی و پیشرو تلقی می شود. شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، پروژه مذکور را بطور کل "1 +4 " عنوان می نماید. اینجا یک به معنی راه رو چین و پاکستان بوده و چهار، ساخت زیر بنا، همکاری انرژتیک، پارک های صنعتی و بندر گوادار می باشد. از جمله، نیروگاه های ذغالی که مهمترین تاسیسات همکاری انرژتیک می باشند. پاکستان، کمبودی نیروی برق دارد و چنین حالت در زندگی افراد عادی و اقتصاد کشور بازتاب می شود. پس همکاری انرژتیک چین و پاکستان فوق العاده مهم است. به نظرم صدا های اعتراض آمیز، اجتناب ناپذیر نشانی غربی دارد مادامی که کشور ها یی هست که به همکاری تنگ چین و پاکستان علاقمند نیستند. از لحاظ دورنمای دراز مدت، نگرانی از حالت زیست محیط در ارتباط با تحقق این پروژه منطقی به نظر می رسد. زیرا پروژه می تواند توجه بیشتر به مشکلات مراقبت محیط زیست و اکولوژی تشویق نماید. پروژه های مذکور شایان و سزاوار هر گونه تداوم می باشد و نگرانی های فوق نباید مانع رشد تقاضای همکاری طرفین باشد".
