مانورهای چین و تاجیکستان در بدخشان کوهستانی در اوایل ماه اکتبر از سر گرفته شده است. در مرحله اول نظامیان روی نقشه ها کار می کردند. در روز اول این هفته مرحله نهایی شروع شد که درآخر آن به پایان می رسد. هم اکنون حدود صد تا نقلیه ذره پوش سنگین در اشکاشم متمرکز است. در یکی از فرودگاه های پامیر هواپیماهای نظامی پایگاه زدند. به گفته کارشناسان، تمرینهای کنونی، بزرگترین در تاریخ همکاری نظامی چین و تاجیکستان می باشد. جای تمرین تصادفاً انتخاب نشده است. استان اشکاشم در نزدیکی خط مرزی چین وتاجیکستان واقع است. در آن سوی مرز، بدخشان افغانستان است که طی دو سال اخیر به منطقه متنشج شمال افغانستان تبدیل شده است. بعید به نظر نمی رسد که دوشنبه و پکن روی موضوع دفع مشترک تهدیدات در صورت حمله و عبور گسترده شبه نظامیان از خط مرزی تاجیکستان و افغانستان طرح ریزی می کند. توجه شنوندگان به تفسیر جمشید مَمَجانوف،خبره گروه تحلیلی موسوم به "توصعه اوراسیا" در دوشنبه جلب می نماییم:
"نظامیان چینی اکنون در این تمرینها شرکت می جویند. به تناسب، مسایل تدارکاتی مورد ارزیابی قرار می شوند، آنها منطقه را مطالعه می کنند. انجام چنین مانورها برای چین و تاجیکستان مهم است. به خصوص که گروهکهای افراطی گرا از صاحل افغانی تمرین ها را مشاهده و رصد می نمایند. آنها تمرکز نیرو ها را می بینند و در مجموع چنین مانورها تا حدودی برای آنها گوشزد می باشند که از تلاش عبور از مرز جلوگیری خواهد شد".
تمرینها در کوههای پامیر در قالب توافقات همکاری نظامی و فنی دوشنبه و پکن برگزار می شوند. طرفین تا حدودی اقدامات کافی مشترکاً عملی می سازند، از جمله در حوزه تأمین امنیت سرحد تاجیکستان و افغانستان. بطور مثال، در ماه سپتامبر سال جاری جانب چینی به اعتبار پروژه ساخت چهار پُست مرزی و ایجاد مرکز آموزشی برای نظامیان تاجیک موافقت کرد هر چند که برآورد ارزش پروژه اعلام نشده است. اما دیگر معلوم است که تاجیکستان قِطعات زمین را برای ساخت این تاسیسات تخصیص و تأمین امنیت متخصصین چینی را بر عهده خود گرفته است. ناظرین قید می کنند که چین در کنار روسیه، دارد شریک عمده تاجیکستان در حوزه نظامی می شود.
دمیتری پوپوف، خبره در مسایل آسیای مرکزی دانشکده تحقیقات استراتژی روسیه در مصاحبه با رادیو اسپوتنیک به نقاط ذیل اشاره کرده است که دقت شنوندگان به آن جلب می نماییم:
"زمان طولانی، چین در توصعه روابط با کشورهای آسیای مرکزی تقریباً بطور کامل روی مسایل اقتصادی متمرکز شده بود. با این وجود واضح بود که دیر یا زود چین اجتناب ناپذیر، فاعل مسایل امنیتی خواهد بود. و ما این روند را پیشبینی کرده بودیم. امروز، شاهد آن در تاجیکستان هستیم. سوال مطرح می شود که از نقطه نظر منافع روسیه برخورد ما چگونه باید باشد. به نظرم، سود بالقوه از بر عهده گرفتن مسئولیت و تحمل مخارج برای تأمین امنیت تاجیکستان از طرف چین به مراتب بیشتر از ریسک منافع روسی است. چون روسیه و چین، چشم انداز مشترک تهدیدات در منطقه دارند و درک مشترک مبارزه با این شر و مایه دردسر".
مفسرین رادیو اسپوتنیک بر این عقیده اند که در چارچوب تأمین امنیت مرز تاجیکستان و افغانستان، موزائیک جالب مواضع روسیه و چین به دست می آید. پکن ظاهراً در استقامت شرقی، شفیع و حامی دوشنبه یعنی پشتیبان تلاشهای جانب تاجیکی در جهت بازدارنده تهدیدات در پامیر شرقی خواهد شد. حوزه مسئولیت جانب روسی، بُد جنوب می باشد.اینجا یگانهای پایگاه نظامی روسی مستقراند که در صورت عبور احتمالی گروهکهای افراطی گرا از رودخانه پنج میتوانند پشتیبانی آتش مرزبانان تاجیکی باشند".
