خبرگزاری اسپوتنیک- گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم در گزارشی به بازخوانی پرونده کودتای شیلی در سال 1973 که از مهمترین رویدادهای تاریخ شیلی و نیز جنگ سرد به حساب می آید پرداخته است، در این گزارش آمده: پس از یک دوره طولانی از ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی بین کنگره دست راستی این کشور و سالوادور آلنده، رئیس‌جمهور سوسیالیست، و نیز جنگ اقتصادی که توسط ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام شده بود، آلنده توسط ارتش و نیروهای پلیس سرنگون شد.
پس از وی ژنرال آگوسته پینوشه، فرمانده ارتش که توسط آلنده بر این سمت گمارده شده بود، ریاست شورای نظامی کشور را بر عهده گرفت و سپس از سال 1973 تا 1990 حکومت دیکتاتوری خود که توأم با اختناق و سرکوب‌های خونین بود را ادامه داد.
بلافاصله پس از کودتا گزارش‌هایی درباره همدستی آمریکا در این رویداد منتشر شد. روزنامه‌ها نوشتند که آمریکا هرگونه مداخله و یا اطلاع قبلی از کودتا را تکذیب کرده است. مجلس سنای آمریکا پس از گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز که دولت این کشور را به همدستی در کودتا متهم می کرد، تحقیقاتی را آغاز کرد. جامعه اطلاعاتی آمریکا گزارشی را در سال 2000 منتشر کرد که در آن اعلام شده بود:
اگرچه سازمان سیا تحریک به کودتا علیه دولت آلنده در 11 سپتامبر 1973، نکرده بود اما از توطئه‌چینی ارتش آگاه بود، روابط اطلاعاتی با برخی توطئه‌گرها را ادامه داده و — از آنجایی که سیا مانع سرنگونی نشده و در سال 1970 به دنبال انجام کودتا بود — احتمالا در برابر آن اغماض نشان داده است.
در این گزارش اعلام شده بود که سازمان سیا «به صورت فعالانه‌ای پس از سرنگونی آلنده از نظامیان حاکم پشتیبانی کرده، اما به پینوشه در دستیابی به سمت ریاست‌جمهوری یاری نرسانده است.»
در یکی از این مکالمات تلفنی درباره خبر سرنگونی آلنده، کسینجر از عدم شناسایی نقش آمریکا در سرنگونی یک دولت «کمونیست» شکایت کرده و در مقابل نیکسون می‌گوید: «خوب، همانگونه که می‌دانی دستان ما پشت این ماجرا دیده نمی‌شوند.»
پیتر وین (Peter Winn)، تاریخ‌نگار، «مدارکی گسترده» از همدستی آمریکا در کودتا یافت. وی می‌گوید که پشتیبانی پنهانی آمریکا برای مهندسی کودتا و همچنین برای نهادینه شدن قدرت در رژیم پینوشه ضروری بود.
وین اسناد یک عملیات گسترده سیا را جمع‌آوری کرده که نشان می‌دهند چگونه این سازمان گزارش‌های ساختگی درباره کودتا علیه آلنده منتشر کرد تا توجیهی برای بر سر کار آوردن حاکمان نظامی باشد. پیتر کورنبلو (Peter Kornbluh) نیز با اشاره به اسنادی که در دوران ریاست‌جمهوری بیل کیلنتون از حالت محرمانه خارج شدند، تأیید می‌کند که سیا شیلی را بی‌ثبات کرده و در فراهم آوردن شرایط کودتا یاری رساند.
مؤلفین دیگری به مداخله آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا اشاره می‌کنند و اینکه مأموران آنها موشک‌هایی که برای هدف قرار دادن کاخ ریاست‌جمهوری شیلی مورد استفاده قرار گرفتند را برای کودتاگران فراهم آوردند.
اسنادی که در دولت کلینتون منتشر شدند نشان از خصومت دولت آمریکا با انتخاب آلنده در شیلی بوده و ثابت می‌کنند که مأموران مخفی سازمان سیا به شیلی نفوذ کرده بودند تا از قدرتگیری دولت مارکسیست جلوگیری کرده و تبلیغاتی در مخالفت با آلنده منتشر کنند.
همانگونه که در گزارش کمیته چرچ (Church Committee) اعلام شد، سازمان سیا در چندین توطئه برای سرنگونی آلنده و پس از آن انجام یک انتخابات جدید که وی در آن حضور نخواهد داشت، دخیل بود. اولین توطئه غیرنظامی شامل تلاشی برای یک کودتا از طریق قانون اساسی بود. این رویکرد با عنوان عملیات «مسیر 1» شناخته می‌شد و طی آن سیا به قانون گذاران شیلی رشوه داده، افکار عمومی را علیه آلنده بسیج کرده و برای اعتصاباتی که وی را در نهایت مجبور به استعفاء می‌کرد منابع مالی تهیه می‌کرد. سیا همچنین کنگره را وادار می‌کرد خورخه الساندری (Jorge Alessandri) را به عنوان برنده انتخابات ریاست‌جمهوری معرفی کند. الساندری که در این توطئه همدستی داشت، آماده بود تا استعفاء داده و انتخابات جدید برگزار کند.
رویکرد دیگر «مسیر 2» نام داشت و طی آن با ایجاد فضایی از بحران در سراسر کشور ارتش تشویق به کودتای نظامی می‌شد. مأموران مخفی با افسران ارشد ارتش شیلی تماس گرفته و به آنها اعلام می‌کردند که آمریکا از کودتا حمایت خواهد کرد، اما اگر این کودتا رخ ندهد تمام کمک‌های نظامی قطع خواهد شد. علاوه بر این، سیا حمایت گسترده‌ای از تبلیغات سیاه علیه آلنده انجام داد که اغلب از طریق روزنامه «ال مورکوریو» (El Mercurio) انجام می‌گرد.
همچنین کمک‌های مالی در اختیار مخالفان سیاسی آلنده قرار گرفت تا اعتصاب و ناآرامی‌ها را سازماندهی کرده و دولت را بی‌ثبات سازند. در سال 1970، شرکت آمریکایی «آی‌تی‌تی‌کورپوریشتن» 70 درصد از سهام «شیتلکو» (Chitelco)، شرکت مخابرات شیلی، را در اختیار داشته و همچنین ال‌مورکوریو را نیز تأمین مالی می‌کرد. سیا از شرکت آی‌تی‌تی به عنوان ابزاری برای پنهان نگه داشتن منابع مالی غیرقانونی مخالفین آلنده استفاده می‌کرد. در 28 سپتامبر 1973، دفتر مرکزی آی‌تی‌تی در نیویورک بمب‌گذاری شد. گفته می‌شود دلیل این امر همدستی این شرکت در سرنگونی آلنده بود.
