طی هفته های گذشته بسیاری از فعالان اقتصادی و تجاری کشور ایران به انتظار رفع تحریم ها، آغاز به کار سوئیفت های بانکی و تجارت فعال نشسته اند. و این در حالیست که مردم عادی نیز امیدوارند با دور شدن سایه تحریم ها از ایران، هرچه سریع تر اقتصاد رکود زده این کشور نیز زنده شود. اما همانطور که مسعود نیلی مشاور ارشد اقتصادی دولت به دفعات اعلام کرده است: «لغو تحريم‌ها هرچند امكاناتي را براي ایران فراهم مي‌كند اما معجزه نمي‌كند. شايد شكاف بزرگي ميان آنچه انتظارات عمومي از اثر لغو تحريم ها تلقي می کند با آنچه واقعيت دارد، وجود داشته باشد اگر اين شكاف را درست مديريت نكنيم، ممكن است آن شرايط بدتر از شرايط فعلي كه تحريم است، بشود.»
خبرگزاری اسپوتنیک در تلاش است تا تجارب شخصی افراد فعال در حوزه های مختلف تجاری و اقتصادی را در فضای قبل و بعد از تحریم های ایران منعکس نماید. در این خصوص گفتگو با یکی از فعالان تجاری در ایران ارائه می گردد.
— تاثیر تحریم های غرب بر حوزههای مختلف تجارت
من در رشته صنایع غذایی از دانشگاه شهید بهشتی فارغ التحصیل شدم و بسیار تمایل داشتم تا در همین زمینه نیز کسب و کار خود را ادامه بدهم. مدتی نیز به همین ترتیب گذشت، اما شرایط نامطلوب و مسئولیتهای سنگین باعث شد که من به تدریج از این حوزه فاصله بگیرم. فعالیتهای خود را در حوزه تخصصی دیگری به عنوان مسئول فروش ادامه دادم و اینجا بود که متوجه شدم چقدر خوب که ایران تحریم شده است، به این معنا که شما به عنوان مصرف کننده ایرانی مجبور هستی حداقل 20 تا 30 درصد بیشتر از مصرف کننده در سایر کشورها هزینه بپردازید. به عبارتی اگر ما می توانستیم تنها 10 درصد زیر قیمت کسی که برای آن کار می کنیم کالا وارد نماییم، سود کافی را خواهیم برد. اما کار به همین سادگی نیست، چراکه ما در سالهای دهه هفتاد نیز تحریم بودیم و بسیاری از کمپانیهای آمریکایی یا مطلقا به ایران کالا صادر نمی کردند و یا اگر هم بود از طریق کشورهای واسطه انند امارات، قبرس و…بود. در نتیجه متوجه شدیم که باید سراغ کشورهای دیگری مانند کره جنوبی، اسپانیا و برخی کشورهای واسطه دیگر کالا را وارد نماییم. این توضیحات برای آن بود که بگویم چرا تحریم برای عده ای نظیر صنفهای ما بد هم نبود.
طی این سالها دیگر کالای آمریکایی وارد نکرده و بجای آن از کالاهای کره ای و اسپانیایی استفاده نمودیم که باعث شد مشتری قیمت کمتری پرداخت نموده و هم جنس باکیفیت و هم گارانتی و دیگر شرایط خاص خود را در اختیار داشت. این اقدام زمانی پاسخ می دهد که کالای آمریکایی وارد کشور نگردد، چیزی که تا به امروز نیز به وقوع نپیوسته است. این درحالیست که بیشتر ایرانی ها نسبت به کالای آمریکایی و اصلا خود کشور آمریکا یا کانادا حس سمپاتی دارند و حتی حاضرند دو برابر قیمت برای یک کالا پول بدهند، اما جنس آمریکایی خریداری نمایند، اما مشکل در اینجاست که دیگر از خدمات پس از فروش در ایران خبری نیست. حال، اگر تحریم ها نباشند و کالاهای آمریکایی با خدمات مطلوب به کشور ایران وارد شوند، خوب اصلا برای شرکتهایی مثل ما خوب نیست. به یاد دارم یکی از همکاران من با پیروز شدن مجدد آقای احمدی نژاد شیرینی پخش کردند و معتقد بود با وجود آقای احمدی نژاد تحریم ها بر علیه ایران سختتر میشود که همینطور هم بود و طبیعتا این وضعیت برای صنف ما سودآفرین بود.
- آیا کالاهای آمریکایی به زودی روانه بازارهای ایران خواهند شد؟
من معتقد هستم که بخشی از صحبتهای اخیر بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس تلاش می شود تا تمرکز بیشتری بر روی برداشته شدن تحریم ها صورت گیرد، البته این امر تبعات منفی خود را نیز به همراه خواهد داشت. چراکه اگر مردم متوجه تحولات اقتصادی نشوند و انتظارات آنها برآورده نگردد، دچار یاس و ناامیدی خواهند شد.
من چند روز پیش آلمان بودم و متوجه شدم خیلی از بانکهای خصوصی تمایل دارند به ایران وارد شده و شعبه بزنند و حتی اکنون برخی بنگاههای املاک و مسکن تمایل دارند که ساختمانهای نوساز را به این قبیل شرکتها و بانکها رهن و اجاره دهند، پس یعنی آنها حتما هستند و می آیند. اما اینجا صحبت از اروپاست، ماجرای آمریکا کاملا به گونه دیگری است و تا حدودی هم غیر منطقی به نظر می رسد.
اما امکان اینکه با کشورهای اروپایی روند خوبی آغاز شود هست. به عنوان مثال پژو و ایران خودرو قرار است که برخی محصولات مشترک با یکدیگر تولید نمایند. شرکت بنز و ایران خودرو دیزل که سالها در زمینه خودروهای سنگین فعالیت می نماید قرار داد جدید منعقد کرده و حتی بخشی از سهام آن را خریده است. البته برخی نیز از قبل فعالیتهای خود را آغاز نموده اند، مثل فست فود زنجیره ای «مک دونالد» که در تلاش است تا از طریق کشور لبنان فعالیت خود را در ایران آغاز نماید.
از سوی دیگر حتی با فرض اینکه شرکتهای آمریکایی نیز وارد ایران شوند، احتمال اینکه شرکتهای ایرانی بتوانند آزادانه و بر اساس تواناییها و پتانسیلهای خود با انها مذاکره کرده و فعالیت اقتصادی انجام دهند بسیار ضعیف است چراکه اغلب فعالیتهای اقتصادی از طریق یکسری کانالهای مشخص صورت می پذیرد.
- امکان سنجی توسعه بیزنس شرکتهای ایرانی خارج از مرزهای ایران
فعالیت شرکت من بیشتر متمرکز بر کالاهایی است که در جهت آنالیز دارویی کاربرد دارد و به «های تکنولوژی» معروف است، به این ترتیب که کالاهای مورد نیاز را وارد کرده و خدمات پس از فروش ان را ارائه می دهیم، حال اگر بخواهیم پیرامون گسترش این حرفه به خارج از مرزهای ایران صحبت کنیم به نوعی بی معناست، چون ما خودمان وارد کننده و نمایندگی یک کمپانی تولید کننده هستیم. اما اگر بخواهم از تجربیات شخصی خودم در این زمینه بهره برده، از وارد کننده صرف خارج شوم و بخشی از کالاهایی که امکان دارد یا در کشور خودمان ایران یا در برخی کشورهای دیگر تولید نمایم، بحث دیگری است، فقط همینقدر بگویم که مجددا با مقوله تحریم ارتباطی پیدا نمی کند.
