گزارش و تحلیل

جهان با روسیه جدیدی مواجه خواهد شد- ارزیابی عملکرد سال 2015 روسیه در گفتگو با دکتر محمود شوری

© Sputnik / Dmitriy VinogradovРоссийские самолеты СУ-24 на аэродроме около Латакии
Российские самолеты СУ-24 на аэродроме около Латакии - اسپوتنیک ایران
اشتراک
در سال 2015 رهبران روسیه سال بسیار سختی را از جنبه های مختلف سپری نمودند

سال پر تلاطم 2015 به پایان رسید، و اگر گفته شود که هر روز این سال اخبار خوب و بد مختلفی را از گوشه و کنار جهان در ذهن و خاطر خود نگهداشت، اغراق نکرده باشیم. شاید بدترین خاطرات تا همیشه وقایع تلخ حملات تروریستی باشند، که پاریس سال خود را با همان آغاز نمود و به همین تلخی نیز به پایان رساند. خاورمیانه کماکان در میان آتش و جنگ قرار دارد و مردمان بسیاری از این سرزمین به امید امنیت راهی کشورهای اروپایی شدند که خود این امر نیز مشکلات مختلفی را برای اروپائیان به همراه داشته است. در میانه سال، خبر حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه 5+1 شاید یکی از معدود اخباری بود که عده ای را خشنود نمود. اما سایه سیاه گروه تروریستی موسوم به «داعش» در گوشه و کنار وقایع تلخ جهان به چشم می خورد، و شاید همین امر بود که تصمیم روسیه مبنی بر آغاز عملیات نظامی در سوریه تحسین و حس امیدواری بسیاری از افراد را در دنیا برانگیخت و حتی باعث افزایش محبوبیت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گردید. در این روزهای آخر سال، روسیه وعملیاتهای هوایی ضد تروریستی این کشور و تحولات مرتبط با آن در راس اخبار مهم جهان بود به همین دلیل هم سمیه پسندیده- تحلیلگر خبرگزاری اسپوتنیک به گفتگو با دکتر محمود شوری- مدیر گروه مطالعات اوراسیا، پژوهشگر مسائل روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز مجمع تحقیقات استراتژیک پرداخت. در ادامه گزارش کامل این گفتگو و فایل صوتی آن ارائه می گردد.

—  به نظر می رسد که در سال 2015 رهبران روسیه سال بسیار سختی را از جنبه های مختلف سپری نمودند، به ویژه در حوزه سیاست خارجی، دولتمردان این کشور انتخابهای بسیار حساسی را انجام دادند. بعد از بحرانی که در اوکراین ایجاد شد و تنش هایی که در روابط روسیه و غرب به وجود آمد، بعد از آن ما شاهد تحریم هایی از سوی غرب بر علیه روسیه بودیم. در چنین شرایطی، رهبران روسیه باید تصمیم می گرفتند که بالاخره مسیر کاهش تنش ها با غرب را انتخاب نمایند و یا در سیاست خارجی خود همچنان رفتارهای مستقلانه را ادامه دهند، که در اینصورت طبیعتا افزایش شدت تحریم ها بر علیه روسیه را به همراه خواهد داشت.

از سوی دیگر، وضعیتی که در سوریه به وضوع پیوست و شرایط این کشور اوضاع را برای دولتمردان روسیه سخت کرد و عملا آنها را در برابر شرایط این تصمیم قرار داد که آیا منافع خود را در سوریه نادیده بگیرند و عملا میدان را به طرف مقابل واگذار نمایند و یا اینکه برای حفظ منافع و قدرت خود در سوریه ایستادگی نموده و اهداف و سیاست های خود را پیگیری نمایند. آن چیزی که ما شاهد بودیم، آقای پوتین دست به یک انتخاب واقعا بزرگ زد و با ورود به صحنه عملیات نظامی در سوریه شاید بتوان گفت یکی از مهمترین وقایع نظامی- امنیتی در طول تاریخ جنگ سرد را رقم زد. آن چیزی که در سوریه اتفاق افتاد از جنبه های مختلفی حائز اهمیت است. اول اینکه بعد از فروپاشی اتحاد شوری برای اولین بار است که روسیه خارج از مرزهای فدراسیون روسیه و اقمار سابق اقدام به عملیات نظامی نموده است، و این اقدام ممکن است که برای این کشور واقعا یک ریسک تلقی شود. چراکه در صورت عدم موفقیت این عملیاتهای نظامی، عملا می تواند جایگاه روسیه در عرصه بین المللی را تا حدودی تضعیف نماید، اما در مقابل اگر روسیه بتواند مسئله روسیه را مدیریت کرده و این بحران را به سرانجام برساند، حاکی از آن است که این کشور به عنوان یک قدرت بزرگ از توانایی حل و فصل مسائل در محیط بین الملل برخوردار است و با روشهای خاص خود با مداخله در امور مختلف به حل آنها کمک نماید. در حال حاضر ناآرامی و مناقشات سوریه فعلا ادامه دارد، اما تا همین مقطع نیز می توان گفت که سطح تحولات یک برد و امتیاز مثبت برای روسیه قلمداد می شود، با توجه به اینکه روسیه توانسته است تمام طرفهای درگیر را پای میز مذاکره بکشاند و صحنه بازی را به همان ترتیبی که خود تمایل دارد، تغییر دهد. بنابراین به عقیده من، این مسئله مهمترین رخدادی بود که طی سالهای اخیر در سیاست خارجی روسیه رقم خورده است. وضعیت کنونی روسیه را تبدیل به قدرتی نموده که با نوع نگاه و ارتباطاتی که به عنوان نمونه با کشورهایی مثل ایران برقرار می کند، در تحولات منطقه ای و جهان نقش تعیین کننده ای پیدا می کند. آن چیزی که شرایط را برای روسیه اندکی دشوار نموده است، وضعیت فعلی اقتصاد این کشور است، که کاهش شدید قیمت نفت، دست روسیه را در سیاست خارجی فعلانه بسته است و اجازه مانور کافی را به این کشور نمی دهد. یعنی اگر روسیه بتواند شرایط تحت فشار کنونی که ناشی از تحریم های غرب، کاهش چشمگیر قیمت نفت و مدیریت بحران در سوریه است را با موفقیت پشت سربگذارد، باید گفت که با روسیه جدیدی در دنیای بین الملل مواجه خواهیم شد. به عبارتی با روسیه ای مواجه خواهیم شد که نقش بسیار فعال و موثری را مسائل منطقه ای ایفا می نماید. اگرچه، اکنون نمی توانیم قضاوت نهایی در مثبت و یا منفی بودن این نقش داشته باشیم، اما شاید در سال 2016 یک گام به سوی جهان چند قطبی که رهبران روسیه دائمنا از آن سخن رانده، نزدیک شوند و در واقع نوع رفتار آنها در سال جدید بسیار تعین کننده خواهد بود.

—  یکی از مهمترین ابزارهایی که تا به امروز غرب برای کنترل رفتار و تحت فشار قراردادن کشورهایی از قبیل روسیه و یا ایران بهره برداری نموده همین ابزارهای اقتصادی است. حال این ابزار کنترل و فشار گاهی در قالب تحریم اقتصادی بوده وگاهی در قالب کاهش قیمت نفت و یا تاثیرگذاری در قیمت گذاری نفت بوده است. اگر روسیه بتواند این فرایند را پشت سربگذارد، به این معناست که ابزارهای غرب دیگر را لحاظ اقتصادی دیگر هیچ کارآمدی مبنی بر کنترل روسیه نخواهند داشت. به همین دلیل هم در آغاز کلام اشاره کردم که با روسیه جدیدی روبه رو خواهیم شد، و روسیه به مرحله ای خواهد رسید که نقش تاثیرگذاری در تحولات بین المللی خواهد داشت، و به هیچ وجه این کشور را می توان نادیده گرفت.

لازم است به یک نکته اشاره نمایم؛ اینکه تا پیش از مداخله نظامی روسیه در سوریه، این کشور تلاش می کرد تا سهم خود را از قدرتهای جهانی از طریق نوع تعاملی که با غرب برقرار می نمایند بدست بیاورند. به عنوان نمونه سعی می کردند تا با حضور موثر و از طریق گفتگوهای دوجانبه و چند جانبه با رهبران دیگر کشورها در اجلاس هشت کشور صنعتی این سهم را کسب نمایند. اغلب گفتگوها و تعاملات روسیه با آمریکاعامل تعیین کننده در تعین سهم روسیه در چیدمان قدرت جهانی بود، و یا از طریق تعامل با غرب وارد نقش آفرینی و مدیریت مسائل بین المللی شوند، اما بعد از این رویدادها احتمالا شاهد آن خواهیم بود که نقش آفرینی روسیه فارغ از تعاملات با غرب صورت پذیرد، و این همان وضعیت جدید است که من از آن صحبت نمودم.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала