علیرغم فشار های زیادی که توسط کشورهای حامی تروریست ها در منطقه بر علیه آقای پوتین اعمال شد تا به ایران سفر نکند و اگر هم سفر می کند طبق روال معمول پروتکل های بین المللی فقط با رئیس جمهوری ایران ملاقات داشته باشد و نه با رهبری. آقای پوتین در یک "تیپ پا" به همه درخواست هایی که از طرف اینان در آنتالیای ترکیه مطرح شده بود کل پروتکل های بین المللی را زیر پا گذاشت و بدون تشریفات مستقیم از فرودگاه به دیدار آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی رفت. آنهایی که آقای پوتین را می شناسند می تواند تایید کنند که ایشان نه فقط به همه تشریفات و پروتکل های سیاسی اشراف دارند بلکه با سیاست خاص خودشان همیشه در پیاده سازی این تشریفات رفتارهای ویژه معناداری را به فرهنگ پروتکل های سیاسی بین المللی وارد کرده اند. از دست دادن وی با آقای اوباما که تا وقتی اوباما به سمت او نیامده بود و دستش را دراز نکرده بود دست نداد تا نشان دهد که این ایالات متحده است که می خواهد به سمت روسیه بیاید و دست دوستی دراز کند تا نحوه دست دادن و نشستن و همراهی رهبران کشورهای دیگر و خانواده های آنها همگی حساب شده و دقیق بوده و می توان از آن به عنوان فرهنگ پروتکل های بین المللی پوتین نام برد. رفتار آقای پوتین در تهران ده ها پیغام برای کشورهای منطقه و جهان داشت که قطعا به مزاج آنها خوش نیامده.
مهمترین این پیغام ها صمیمیت خارج از تشریفات روابط شخصی میان پرزیدنت پوتین و آیت الله خامنه ای از یکسو و روابط ایران و روسیه از سوی دیگر بود. در هفته های اخیر و پس از حمله جنگنده های روسیه به مواضع تروریست ها در سوریه رسانه های غربی و عربی حامی تروریست ها مکررا تلاش می کردند تحلیل ها و گزارش ها و اخباری مبنی بر اختلاف نظر میان ایران و روسیه در مورد سوریه مطرح کنند. در واقع این دیدار آب پاکی بر سر همه این اخبار و گزارش ها بود. قطعا در دیدار فیما بین آیت الله خامنه ای و پرزیدنت پوتین به کمترین چیزی که پرداخته شد بحث صادرات گاز دو کشور بود و بیشترین چیزی که مطرح شد همگرایی در همکاری های سیاسی — اقتصادی و نظامی مخصوصا در سوریه بود.
این ماجرا قطعا مخالفین همگرایی میان ایران و روسیه را شدیدا خشمگین کرده تا حدی که از کوره در رفته و اقدام به ماجراجویی نمودند.
تعبیر آقای پوتین در مورد رفتار ترکیه "خنجری از پشت" معانی زیادی دارد.
داعش با عملیات خود در فرانسه تلاش داشت پای فرانسه و کشورهای اوروپایی و ناتو را به سوریه را باز کند تا با سوء استفاده از اختلافات سیاسی فیما بین روسیه و این کشورها مخصوصا در مورد سوریه و اوکراین از آب گل آلود ماهی بگیرد، اما روسها با تدبیر سیاسی توانستند فرانسوی ها و کشورهای دیگر اوروپایی را مجاب کنند که اختلافات سیاسی فیمابین را کنار بگذارند و تلاش های خود را بر نابودی تروریست ها که یک خطر مشترک برای همه به حساب می آِند متمرکز کنند.
قطعا این موفقیت سیاسی هم به مزاج حامیان تروریست ها که روی این ماجرا حساب باز کرده بودند نیز خوش نیامده.
برخی تحلیلگران معتقد بودند که یکی از مباحثی که احتمالا آقای پوتین با آیت الله خامنه ای مطرح خواهد کرد بحث ورود کشورهای دیگر به ائتلاف چهار خواهد بود. ایرانی ها نسبت به حسن نیت برخی کشورها که تمایل داشتند وارد این ائتلاف شوند مشکوک بودند و اعتقاد داشتند که اینها پس از ورود به این ائتلاف اقدام به خیانت یا "همان خنجر زدن از پشت" خواهند نمود، که البته ظاهرا حتی منتظر ورود هم نشدند. بدیهی است که کشورهای حامی تروریست ها از این بابت فوق العاده ناراحت بودند و هستند.
علیرغم تاکید مقامات روسیه مبنی بر اینکه هواپیمای روس درون فضای سوریه مورد اصابت قرار گرفته اما حتی در صورتی که هواپیما در فضای ترکیه هم درحال پرواز بوده به دلیل اینکه تهدیدی برای امنیت ترکیه به حساب نمی آمد دلیلی برای سرنگونی آن وجود نداشت.
این ماجرا قطعا مخالفین همگرایی میان ایران و روسیه را شدیدا خشمگین کرده تا حدی که از کوره در رفته و اقدام به ماجراجویی نمودند.
تعبیر آقای پوتین در مورد رفتار ترکیه "خنجری از پشت" معانی زیادی دارد.
داعش با عملیات خود در فرانسه تلاش داشت پای فرانسه و کشورهای اوروپایی و ناتو را به سوریه را باز کند تا با سوء استفاده از اختلافات سیاسی فیما بین روسیه و این کشورها مخصوصا در مورد سوریه و اوکراین از آب گل آلود ماهی بگیرد، اما روسها با تدبیر سیاسی توانستند فرانسوی ها و کشورهای دیگر اوروپایی را مجاب کنند که اختلافات سیاسی فیمابین را کنار بگذارند و تلاش های خود را بر نابودی تروریست ها که یک خطر مشترک برای همه به حساب می آِند متمرکز کنند.
قطعا این موفقیت سیاسی هم به مزاج حامیان تروریست ها که روی این ماجرا حساب باز کرده بودند نیز خوش نیامده.
برخی تحلیلگران معتقد بودند که یکی از مباحثی که احتمالا آقای پوتین با آیت الله خامنه ای مطرح خواهد کرد بحث ورود کشورهای دیگر به ائتلاف چهار خواهد بود. ایرانی ها نسبت به حسن نیت برخی کشورها که تمایل داشتند وارد این ائتلاف شوند مشکوک بودند و اعتقاد داشتند که اینها پس از ورود به این ائتلاف اقدام به خیانت یا "همان خنجر زدن از پشت" خواهند نمود، که البته ظاهرا حتی منتظر ورود هم نشدند. بدیهی است که کشورهای حامی تروریست ها از این بابت فوق العاده ناراحت بودند و هستند.
علیرغم تاکید مقامات روسیه مبنی بر اینکه هواپیمای روس درون فضای سوریه مورد اصابت قرار گرفته اما حتی در صورتی که هواپیما در فضای ترکیه هم درحال پرواز بوده به دلیل اینکه تهدیدی برای امنیت ترکیه به حساب نمی آمد دلیلی برای سرنگونی آن وجود نداشت.
در واقع چون روس ها تلاش داشتند یک انسجام عملیاتی برای مبارزه با تروریست ها به وجود بیاورند هماهنگی های لازم با کشورهای مختلف منطقه مخصوصا اسرائیل وترکیه را انجام داده بودند و نیروهای آنها نسبت به ترکیه گارد دشمن نگرفته بودند و به همین دلیل هم هواپیماهای روسیه تدابیر احترازی برای مقابله با حمله جنگنده های دشمن به خود را اتخاذ نکرده بودند و سیستم های دفاع الکترونیکی که فضای فعالیت هواپیماهای دشمن را در محیط چند صد کیلومتری هواپیماهای آنها خنثی می کند را جهت تسهیل عملیات هواپیماهای دیگر کشورها بر علیه داعش فعال نکرده بودند و ترک ها هم از این ماجرا سوء استفاده کردند و هواپیمای روسیه را در تله از پیش طراحی شده انداختند. منظور "خنجر زدن از پشت" که آقای پوتین می گفت این است.
غربی ها در اولین فرصتی که برایشان فراهم شد به روسی ها نشان دادند که به هیچ وجه قابل اطمینان نمی باشند چرا که اگر احیانا ترکیه، عضو ناتو، بدون اجازه یا اطلاع آنها دست به چنین کاری زده بود باید رفتار دیگری از خود نشان می داند نه اینکه آقای اوباما یا دبیر کل ناتو بگویند ما از حق ترکیه در دفاع از حریم هوایی اش حمایت می کنیم.
به هر حال آقای اردوغان به شخصی ماجرا جو معروف است ولی قطعا این ماجرا جویی هزینه های زیادی را بر کشور و مردم ترکیه تحمیل خواهد کرد که مشخص نیست تا چه حد خواهد توانست تحمل تاوان آن را داشته باشد.
روسیه یک ابر قدرت است و با پنهان شدن پشت ناتو ترکیه نمی تواند نقش پسر شیطونی را بازی کند که با سنگ شیشه های همسایه ها را می شکند و فرار می کند تا پشت سر اقوام قلدر خود پنهان می شود.
روسیه ده ها گزینه در اختیار دارد که آخرین آنها ممکن است حمله نظامی به ترکیه و یا نیروهای ترکیه باشد. گزینه هایی که قطعا برای ترکیه دردناک تر از حمله مستقیم نظامی خواهد بود.
1 — تقلیل و پایین آوردن سطح روابط دیپلماتیک و سیاسی: همانگونه که شاهد بودیم بلا فاصله آقای سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه سفر از پیش تعیین شده خود به ترکیه را لغو کرد و قطعا دیگر ترک ها نمی توانند توقع داشته باشند روابط سیاسی شان با روسیه مانند قبل باشد.
غربی ها در اولین فرصتی که برایشان فراهم شد به روسی ها نشان دادند که به هیچ وجه قابل اطمینان نمی باشند چرا که اگر احیانا ترکیه، عضو ناتو، بدون اجازه یا اطلاع آنها دست به چنین کاری زده بود باید رفتار دیگری از خود نشان می داند نه اینکه آقای اوباما یا دبیر کل ناتو بگویند ما از حق ترکیه در دفاع از حریم هوایی اش حمایت می کنیم.
به هر حال آقای اردوغان به شخصی ماجرا جو معروف است ولی قطعا این ماجرا جویی هزینه های زیادی را بر کشور و مردم ترکیه تحمیل خواهد کرد که مشخص نیست تا چه حد خواهد توانست تحمل تاوان آن را داشته باشد.
روسیه یک ابر قدرت است و با پنهان شدن پشت ناتو ترکیه نمی تواند نقش پسر شیطونی را بازی کند که با سنگ شیشه های همسایه ها را می شکند و فرار می کند تا پشت سر اقوام قلدر خود پنهان می شود.
روسیه ده ها گزینه در اختیار دارد که آخرین آنها ممکن است حمله نظامی به ترکیه و یا نیروهای ترکیه باشد. گزینه هایی که قطعا برای ترکیه دردناک تر از حمله مستقیم نظامی خواهد بود.
1 — تقلیل و پایین آوردن سطح روابط دیپلماتیک و سیاسی: همانگونه که شاهد بودیم بلا فاصله آقای سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه سفر از پیش تعیین شده خود به ترکیه را لغو کرد و قطعا دیگر ترک ها نمی توانند توقع داشته باشند روابط سیاسی شان با روسیه مانند قبل باشد.
2 — تقلیل یا حتی قطع روابط اقتصادی: ترکیه حدود 30 ملیارد دلار صادرات کالا به روسیه دارد و این صادرات قرار بود به 50 ملیارد دلار برسد. با توجه به کل حجم صادرات ترکیه که معادل 120 ملیارد دلار می باشد منع واردات کالا از ترکیه به روسیه می تواند ضربه مهلکی بر اقتصاد این کشور وارد کند و صدها هزار ترک (که در انتخابات اخیر به حزب حاکم رای دادند) را از کار بی کار کند و صدها کارخانه را تعطیل. روسیه با ارتباطاتی که دارا می باشد می تواند حتی از عبور کالای ترکیه و یا صادرات آن به دیگر کشورهای آسیای میانه و شرق آسیا نیز جلوگیری به عمل آورد که در آن شرایط بیش از نیمی از صادرات ترکیه تحت تاثیر این موضوع قرار خواهد گرفت.
3 — توقف سفر توریست های روس به ترکیه: یکی از منابع اصلی در آمد ترکیه توریسم است که به دلیل شرایط نا امن بین المللی و بمب گذاری های اخیر در ترکیه تحت تاثیر قرار گرفته و امروزه بیشترین توریست هایی که به ترکیه سفر می کنند روس ها هستند. با قطع سفر توریست های روس به ترکیه که کلید آن نیز روز گذشته زده شد ملیاردها دلار درآمدی که بخش توریستی ترکیه روی آن حساب می کرد از دست خواهد رفت.
4 — بر اساس توافق های نا نوشته میان روسیه وغرب روسیه در قبال خودداری دیگر کشورها از تحویل دادن برخی تسلیحات به مخالفین دولت سوریه تعدادی از قرارداد های نظامی فیما بین روسیه و سوریه را به حالت تعلیق در آورده بود. برخی از این تسلیحات مثل موشک های زمین به هوا و هوا به هوا و موشک های ضد تانک و زره پوش می توانست تهدیدی جدی برای تاخت و تاز هواپیماهای ترکیه و کشورهای نانو در حریم هوایی سوریه به حساب آید. هیچ بعید نیست که روسیه اقدام به تحویل این تسلیحات به ارتش سوریه نماید واز این پس هواپیماهای ناتو و ترکیه در پرواز های خود دائما واهمه آن را داشته باشند که هر لحظه ممکن است با ورود به حریم هوایی سوریه ارتش سوریه هواپیماهای آنها را سرنگون کند یا اینکه برخی از این تسلیحات به دست گروه های مخالف دولت ترکیه مثل پ کا کا بیافتد و در عملیات خود بر علیه ارتش ترکیه از این تسلیحات استفاده کنند. مخصوصا که هواپیماهای آمریکایی اخیرا چندین تن تسلیحات پیشرفته را در اختیار گروه های مخالف دولت سوریه و در نهایت گروه های تروریستی مانند داعش و جبهه النصره قرار داده اند و همین مساله به روسیه نیز اجازه می دهد تقابل به مثل می دهد.
3 — توقف سفر توریست های روس به ترکیه: یکی از منابع اصلی در آمد ترکیه توریسم است که به دلیل شرایط نا امن بین المللی و بمب گذاری های اخیر در ترکیه تحت تاثیر قرار گرفته و امروزه بیشترین توریست هایی که به ترکیه سفر می کنند روس ها هستند. با قطع سفر توریست های روس به ترکیه که کلید آن نیز روز گذشته زده شد ملیاردها دلار درآمدی که بخش توریستی ترکیه روی آن حساب می کرد از دست خواهد رفت.
4 — بر اساس توافق های نا نوشته میان روسیه وغرب روسیه در قبال خودداری دیگر کشورها از تحویل دادن برخی تسلیحات به مخالفین دولت سوریه تعدادی از قرارداد های نظامی فیما بین روسیه و سوریه را به حالت تعلیق در آورده بود. برخی از این تسلیحات مثل موشک های زمین به هوا و هوا به هوا و موشک های ضد تانک و زره پوش می توانست تهدیدی جدی برای تاخت و تاز هواپیماهای ترکیه و کشورهای نانو در حریم هوایی سوریه به حساب آید. هیچ بعید نیست که روسیه اقدام به تحویل این تسلیحات به ارتش سوریه نماید واز این پس هواپیماهای ناتو و ترکیه در پرواز های خود دائما واهمه آن را داشته باشند که هر لحظه ممکن است با ورود به حریم هوایی سوریه ارتش سوریه هواپیماهای آنها را سرنگون کند یا اینکه برخی از این تسلیحات به دست گروه های مخالف دولت ترکیه مثل پ کا کا بیافتد و در عملیات خود بر علیه ارتش ترکیه از این تسلیحات استفاده کنند. مخصوصا که هواپیماهای آمریکایی اخیرا چندین تن تسلیحات پیشرفته را در اختیار گروه های مخالف دولت سوریه و در نهایت گروه های تروریستی مانند داعش و جبهه النصره قرار داده اند و همین مساله به روسیه نیز اجازه می دهد تقابل به مثل می دهد.
5 — کشورهای غربی تلاش داشتند روسیه را مجاب کنند تا همه نیروهای مخالف دولت سوریه را مورد هدف قرار ندهد و فقط به قول آنها مخالفین تندرو (تروریست های بد) را بمباران کند. مخالفین میانه رو (تروریست های خوب) از نظر آنها نیروهایی به حساب می آیند که با آنها همکاری دارند. عملا هم اکثر این نیروها نیروهای مورد حمایت ترکیه به حساب می آیند. طی هفته های گذشته روسیه تلاش کرد با دعوت از مخالفین به اصطلاح میانه رو در سوریه با آنها گفتگو کند تا به راه حل سیاسی در سوریه رضایت دهند و کل تلاشها بر نابودی گروه های تندرو در سوریه متمرکز گردد. با این شرایط به احتمال زیاد دیگر تفاوتی میان مخالفین تندرو و میانه را از نظر روسیه وجود نخواهد داشت و از این پس همه مخالفین مخصوصا آنهایی که مستقیما مورد حمایت ترکیه می باشند مورد هدف قرار خواهند گرفت. و احتمالا گروه هایی که مستقیما وابسته به ترکیه هستند بیشترین ضربات را متحمل خواهند شد.
6 — روسیه سطح همکاری های خود را ایران — سوریه و حزب الله را ارتقا خواهد داد و در صورتی که یقین پیدا کند ناتو پشت حمله به جنگنده آن بوده علاوه بر موشک های اس 300 قرارداد جدید تحویل موشک های مدرن تر اس 400 با ایران و سوریه را منعقد کند و به سرعت این موشک ها را تحویل دهد.
7 — روسیه اقدام به افزایش و شدت بخشیدن به حملات خود بر ناوگان های حمل و نقل میان بخش های تحت کنترل داعش در سوریه و عراق نماید تا کل تجارت میان داعش و ترکیه به صفر برسد. دیگر بر کسی پوشیده نیست که عمده در آمد داعش از فروش کالای مسروقه از طریق ترکیه می باشد حال چه این کالا بخواهد نفت و مشتقات آن باشد چه آثار باستانی و کارخانه های به سرقت رفته چه اعضای بدن و تجارت برده و… عمده سود این تجارت هم به جیب افراد و موسساتی در ترکیه می رود که از حزب حاکم حمایت می کنند و یا اینکه اعضای حزب حاکم هستند. به این ترتیب این منبع در آمده ده ها ملیارد دلاری که خارج از همه چهارچوب های قانونی کشور ترکیه است قطع می گردد. همچنین ورود وخروج نیرو و تجهیزات و مهمات و آذوقه برای داعش از کانال ترکیه قطع خواهد شد.
8 — روسیه اسناد و مدارکی در اختیار دارد که مقامات ترکیه با گروه های تروریستی مثل داعش همکاری دارند و دولت ترکیه در تسهیل عمل این گروه تروریستی و همچنین تقویت آن چه از نظر مالی چه نظامی همکاری داشته. به احتمال زیاد این مدارک برای اعمال تحریم های بین المللی بر علیه ترکیه و مقامات آن به مراجع بین المللی ارائه خواهد شد.
البته ده ها راهکار دیگر هم در اختیار روسیه می باشد تا بتواند تلافی کار ترکیه را در بیاورد که بنده فقط به چند راهکار اشاره کردم.
با این شرایط می توان گفت مقامات ترکیه دست به قمار بزرگی زده اند و قطعا مجبور خواهند بود تاوان سنگینی برای این قمار پرداخت کنند به هر حال بازی با ابرقدرت ها مثل بازی با گروه های پیکارجوی کرد نیست.
6 — روسیه سطح همکاری های خود را ایران — سوریه و حزب الله را ارتقا خواهد داد و در صورتی که یقین پیدا کند ناتو پشت حمله به جنگنده آن بوده علاوه بر موشک های اس 300 قرارداد جدید تحویل موشک های مدرن تر اس 400 با ایران و سوریه را منعقد کند و به سرعت این موشک ها را تحویل دهد.
7 — روسیه اقدام به افزایش و شدت بخشیدن به حملات خود بر ناوگان های حمل و نقل میان بخش های تحت کنترل داعش در سوریه و عراق نماید تا کل تجارت میان داعش و ترکیه به صفر برسد. دیگر بر کسی پوشیده نیست که عمده در آمد داعش از فروش کالای مسروقه از طریق ترکیه می باشد حال چه این کالا بخواهد نفت و مشتقات آن باشد چه آثار باستانی و کارخانه های به سرقت رفته چه اعضای بدن و تجارت برده و… عمده سود این تجارت هم به جیب افراد و موسساتی در ترکیه می رود که از حزب حاکم حمایت می کنند و یا اینکه اعضای حزب حاکم هستند. به این ترتیب این منبع در آمده ده ها ملیارد دلاری که خارج از همه چهارچوب های قانونی کشور ترکیه است قطع می گردد. همچنین ورود وخروج نیرو و تجهیزات و مهمات و آذوقه برای داعش از کانال ترکیه قطع خواهد شد.
8 — روسیه اسناد و مدارکی در اختیار دارد که مقامات ترکیه با گروه های تروریستی مثل داعش همکاری دارند و دولت ترکیه در تسهیل عمل این گروه تروریستی و همچنین تقویت آن چه از نظر مالی چه نظامی همکاری داشته. به احتمال زیاد این مدارک برای اعمال تحریم های بین المللی بر علیه ترکیه و مقامات آن به مراجع بین المللی ارائه خواهد شد.
البته ده ها راهکار دیگر هم در اختیار روسیه می باشد تا بتواند تلافی کار ترکیه را در بیاورد که بنده فقط به چند راهکار اشاره کردم.
با این شرایط می توان گفت مقامات ترکیه دست به قمار بزرگی زده اند و قطعا مجبور خواهند بود تاوان سنگینی برای این قمار پرداخت کنند به هر حال بازی با ابرقدرت ها مثل بازی با گروه های پیکارجوی کرد نیست.
