البته سابقه آقای اردوغان رئیس جمهوری فعلی و نخست وزیر سابق ترکیه در اینگونه صحبت های تند و آتشین خیلی زیاد می باشد و در موارد زیادی واکنش های خیلی شدیدی از طرف وی نسبت به کشورهای دیگر از جمله اسرائیل — مصر — سوریه — عراق و… شاهد بودیم که اگر زمان این رفتار ها و سخنان را بررسی کنیم متوجه می شویم که او هر بار با فشار های داخلی یا بین المللی مواجه بود برای جلب توجه دست به چنین اظهار نظرهایی زده.
مثلا زمانی که در صدد جلب نظر عرب ها به ایدئولوژی فکری حزب خود به عنوان جایگزین ایدئولوژی های دیگر اسلامی در منطقه بود در کنفرانس داووس با رئیس جمهوری اسرائیل درگیری لفظی پیدا کرد و سپس اظهار نظر های آتشینی بر علیه اسرائیل که نه فقط روابط دوستی دارد بلکه همپیمان نیز به حساب می آید بیان نمود. همین رفتار را نسبت به مصر پس از سقوط محمد مرسی داشت تا مخالفت های سیاسی داخلی را به سمت خارج منحرف کند. در این شرایط هم چون به دلیل همکاری با عربستان سعودی در حمله به یمن از طرف عموم مردم مورد انتقاد است برای انحراف افکار عمومی از این موضوع سخنانی بر علیه ایران بیان نمود.
ایرانی ها هم که از بدو به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه و شخص آقای اردوغان به قدرت در ترکیه شناخت کامل از وی دارند و از حامیان وی بودند می دانند که هدف آقای اردوغان از این صحبت ها چیست. ایدئولوژی حزب عدالت و توسعه وابسته به تفکر اخوان المسلمین می باشد و به دلیل اختلاف شدید با ایدئولوژی فکری سلفی وهابی عربستان سعودی و ناسیونالیستی عربی مصری نمی تواند با این دو ایدئولوژی سازگاری داشته باشد و وقتی که حدود یک ماه گذشته ملک سلمان عربستان سعودی آقای اردوغان و ژنرال سیسی را به ریاض دعوت کرده بود تا یک اتحاد سنی بر علیه ایران تشکیل دهد آقای سیسی از ملاقات و همکاری با اردوغان و ترکیه خودداری نمود و به همین دلیل هم حاضر نشد با اردوغان ملاقات کند.
بر کسی پوشیده نیست که عربستان سعودی اطماع دیرینه ای برای اشغال یمن داشته و دارد و آرزوی همه پادشاهان عربستان تحقق رویای ملک سعود بزرگ در اشغال یمن و باب المندب بوده، اما برای توجیه عملیات خود بر علیه یمن نیاز به حمایت بین المللی داشت و به همین دلیل هم تلاش کردند هدف جنگ خود را به جای اشغال یمن به جنگ سنی ها با شیعیان با آرمان های مذهبی تبدیل کنند. به همین دلیل هم آنها نیازمند حمایت کشورهای اسلامی سنی از جنگ خود می باشند. با اینکه قبلا با مصر — پاکستان و ترکیه هماهنگ کرده بودند و وعده های مالی هنگفتی هم به آنها داده بودند ولی پس از شروع عملیات این سه کشور از مشارکت عملی سر باز زدند و اختلافات ترکیه و مصر اینجا بیش از حد عیان شد. هر دو این کشورها خواستار کنار گذاشتن کشورهای دیگر و دریافت کل وعده های مالی جهت ارسال نیروی زمینی می باشند. در اصل این صحبت های آقای اردوغان در این چهار چوب می گنجد.
علیرغم فراز و نشیب های مختلف اما پس از سقوط دولت عثمانی ایران و ترکیه روابط فوق العاده خوبی را با یکدیگر داشته اند و امروزه روابط تجاری این دو کشور به بیش از سی ملیارد دلار می رسد. قطعا با توجه به این رابطه اقتصادی هر دو کشور تمایل ندارند که رابطه شان متضرر گردد و شاهد آن بودیم که حتی علیرغم اختلافات فوق العاده شدید نسبت به موضوع سوریه روابط ایران و ترکیه پابرجا ماند و چون ایرانی ها می دانند هدف آقای اردوغان استفاده از عربستانی ها هست و صحبت های وی بیشتر مصرف داخلی دارد سعی خواهند نمود این دیدار روند معمول خود را طی کند.
بحثی که در حال حاضر در داخل ایران مطرح است این می باشد که نباید از صحبت های آقای اردوغان به راحتی گذشت و باید به وی گوشزد نمود که حتی اگر بنا به سوء استفاده از عربستانی ها و خوشنود کردن آنها باشد نباید روی روابط ترکیه با ایران قمار کند. به همین دلیل شاهد آن بودیم که در مجلس شورای اسلامی — مطبوعات و محافل دانشجویی و… اعتراضات شدیدی نسبت به این سفر شد و احتمال زیادی دارد ملاقات وی با رهبری نیز لغو گردد و دیدار های وی فقط در سطوح رسمی باشد. به همین دلیل هم ترکیه برنامه رسمی از پیش برنامه ریزی شده را رسانه ای نمود. برنامه ای که در آن ملاقات با رهبری نیز گنجانده شده، چرا که معمولا رهبری جمهوری اسلامی فقط با شخصیت هایی دیدار می نماید که روابط خیلی صمیمی و فوق العاده با جمهوری اسلامی داشته باشند و این اعلام ترک ها در واقع نوعی پس گرفتن صحبت های آقای اردوغان نیز به حساب می آید.
حالا باید دید که آیا ایرانی ها پوزش ترک ها به این شکل را می پذیرند و به آقای اردوغان اجازه ملاقات با رهبری را می دهند؟ و یا اینکه حتی اگر وی با رهبری ملاقات کند همانجا پاسخش را دریافت می کند؟
بقلم عماد آبشناس
