عقب ماندگی دید دریای خزر درصنعت توریسم و گردشگری

قصه گردشگری دریایی در سواحل خزر تراژدی بی‌پایان حوزه گردشگری استان مازندران است. براساس بررسی‌های انجام شده اکثر گردشگران به خاطر دریا و ساحل وارد استان می‌شوند و رنگ زندگی را به شهرهای مازندران می‌پاشند، اما با تمام اینها باید گفت گردشگری دریایی در خزر آه ندارد که با ناله سودا کند!

 

به گزارش اسپوتنیک به نقل از ایسنا- وجود طرح‌های ضعیف سالم‌سازی با امکانات اندک، حضور کمرنگ بخش خصوصی در گردشگری دریایی، اشغال سواحل از سوی بخش‌های دولتی و عدم دسترسی آسان به دریا از جمله مشکلات و چالش‌هایی است که توسعه گردشگری دریایی در مازندران با آن روبروست.

هرچند با تمام ضعف‌های موجود در گردشگری دریایی متولیان بر توسعه گردشگری دریایی خزر تاکید می‌کنند اما هرسال دریغ از پارسال! باحسابی سرانگشتی می‌بینیم نه بستری آماده است نه برنامه‌های مدونی برای بسترسازی در امر گردشگری دریایی برنامه‌ریزی شده. هرسال همان برنامه‌های ضعیف و نیمه کاره مانند طرح سالم‌سازی دریا نصیب مشتاقان خزر می‌شود. از قدیم الایام می‌گویند با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود، حال قصه گردشگری دریایی در خزر مصداق همان مثل است.

از بدقولی‌های 3 ساله برای واردشدن کشتی‌های تفریحی به قلب خزر گرفته تا قوانین دست و پاگیر برای دریافت مجوزهای تاسیسات اقامتی تفریحی و فرار سرمایه‌گذاران در این حوزه همه و همه سد راهی بزرگ بر سر راه توسعه گردشگری دریایی در خزر شده است. هراز چند گاهی نجوائی هشداردهنده در مورد حرکت لاک‌پشتی گردشگری دریایی در خزر شنیده می‌شود اما این نجواها مانند فریادی در بیابان، بی‌پژواک و اثر می‌ماند و بدتر این‌که چنان به روزمرگی پرتاب می‌شود که از اصل ماجرا فرسنگ‌ها فاصله می‌گیرد.

مسافرانی که همراه خانواده و به هوای استفاده از آفتاب و آب دریا به شمال می‌آیند، با چنان کاستی‌هائی روبه‌رو می‌شوند که گاه پشیمان از سفر، از نیمه راه بازمی‌گردند یا مقصدی دیگر اختیار می‌کنند.

آلودگی ساحل دریا به واسطه زباله‌های شهری و آلودگی آب حاشیه ساحل به خاطر ورود بی‌رویه فاضلاب‌های شهری و صنعتی چنان آشکار و چشم‌آزار است که بسیاری از مسافران تابستانی را به اکراه از شنا کردن باز می‌دارد.

به راستی مسوول کیست؟سازمان بنادر و کشتیرانی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، محیط زیست یا منابع طبیعی؟ ظاهرا تعدد سازمان‌های مسئول یکی از مهم‌ترین دلایل این ناکامی هاست.

ناموفق نیستیم، دیر شروع کرده‌ایم

یک سر داستان گردشگری دریایی به میراث فرهنگی و گردشگری مربوط می‌شود، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران به خبرنگار ایسنا می‌گوید: در حوزه گردشگری دریایی ناموفق نبوده‌ایم بلکه دیر شروع کرده‌ایم. چندسالی بیشتر نیست که کار در حوزه توسعه گردشگری دریایی در خزر را آغاز کرده‌ایم و شاهد پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در این زمینه بودیم. به طوری که توانسته‌ایم با دوشهر ساحلی از جمله مارکه ایتالیا ارتباط برقرار کنیم تا بتوانیم از این رابطه در رشد و توسعه گردشگری دریایی بهره‌مند شویم.

بزرگ‌نیا درباره ورود کشتی‌های گردشگری به مازندران می‌گوید: ورود کشتی تفریحی مستلزم ایجاد زیرساخت‌های لازم از جمله ساخت اسکله بود که اخیرا مجوز ساخت آن پس از یک سال و اندی توسط سرمایه‌گذار اخذ شده، کشتی گردشگری که قبلا خریداری شده به محض اتمام ساخت اسکله، وارد آب‌های خزر می‌شود.

وی  با اشاره به این‌که  بنادر در استان مازندران بیشتر به صورت واحدهای اقتصادی تجاری نگاه می‌شود، ادامه می‌دهد: خطوط تفریحی تا چندسال پیش در بنادر خزر معنایی نداشت و متاسفانه از این سرمایه عظیم غفلت شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران می‌گوید: میراث فرهنگی و گردشگری تنها یکی از ارکان مسئول در حوزه گردشگری دریایی است و نهادهایی چون سازمان بنادر و کشتیرانی، محیط زیست و منابع طبیعی نقش مهمی در رشد این حوزه از گردشگری دارند.

هرچند بنابه نظر بزرگ نیا، تنها در بحث گردشگری دریایی عقب مانده‌ایم اما باید گفت همان موهبتی که ما آن را دیرکشف کردیم در جزیره کیش تبدیل به موقعیت بزرگی برای درآمدزایی و رشد اقتصادی این منطقه شده است.از صدها فرصتی که دریا در اختیار مازندران گذاشته شده همچون ایجاد مکان‌های اقامتی و راه‌اندازی تورهای تفریحی با کشتی‌های کوچک، قایق، برگزاری تورهای غواصی، تورهای دریایی، برگزاری مسابقات ورزشی آبی، فروش صنایع دستی، پرواز بادبادک‌ها، جشنوارهای ساخت مجسمه‌های شنی، والیبال ساحلی و ماهیگیری، متاسفانه تنها تعداد پرشمار غرق شدگان آب‌های خزر سهم مازندران شده است.

رامسر تا گمیشان را بهم پیوند می‌زنیم

 سیاوش رضوانی، رییس سازمان بنادر و دریانوردی مازندران که کار صدور مجوز برای سرمایه‌گذاران گردشگری دریایی را بر عهده دارد در گفت‌وگو با ایسنا می گوید: سازمان بنادر و کشتیرانی آمادگی لازم برای صدور مجوز مراکز گردشگری بین المللی، هتل‌ها، مراکز اقامتی و اسکله‌های تفریحی برخوردار است.

وی می‌افزاید: از زمانی که به این سمت منصوب شدم به دنبال موضوع مهمی چون گردشگری دریایی هستم که متاسفانه در مازندران مغفول مانده است. در حال حاضر در حوزه مازندران تعدادی از سرمایه‌گذاران که آیتم‌های موردنظر ما برای سرمایه‌گذاری را داشته‌اند در کنار دریا در حال ایجاد هتل‌های بزرگ هستند. تعدادی نیز برای ایجاد اسکله و جایگاه مخصوص برای گردشگری دریایی درخواست داده‌اند، که پس از بررسی‌های لازم از لحاظ زیست محیطی و بررسی منابع طبیعی، مورد حمایت سازمان بنادر و کشتیرانی قرار می‌گیرند.

رییس سازمان بنادر و کشتیرانی در خصوص علت تاخیر سه ساله در مورد ورود کشتی تفریحی به آب‌های خزر می‌گوید: گردشگری در دریای خزر تنها به واردشدن به شناور تفریحی و پیاده شدن در نقطه‌ای دیگر ختم نمی‌شود، بلکه ما نیاز به زیرساخت‌های اساسی همچون توقف‌گاه‌های بین راهی داریم. از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان بنادر و کشتیرانی مازندران، پیوند رامسر تا گمیشان از طریق چند جایگاه و ایستگاه مجهز به اسکله همراه با هتل و استراحتگاه برای ماندگاری مسافران است.

طرحی که در نطفه خفه شد

اولین بار که زمزمه راه‌اندازی اتوبوس دریایی در خزر مطرح شد به سفر استانی دولت نهم در مازندران برمی‌گردد، ولی با روی کار آمدن چند دولت، این گزینه همچنان روی کاغذ خاک می‌خورد.

سینا معماری از کارشناسان محیط  زیست دریایی در گفت‌وگو با ایسنا اتوبوس‌های دریایی را بهترین گزینه برای پیشبرد و رونق گردشگری دریایی می‌داند و می‌گوید: هرچند یکی از متولیان گردشگری دریایی محیط زیست است اما محیط زیست تنها جنبه نظارتی دارد و طرح‌های گردشگری که منافاتی با اکوسیستم دریا و ساحل ندارد را موردتایید قرار می‌دهد.

وی تصریح می‌کند: محیط زیست مشوق گردشگری و توریست به شکل‌های مختلف است و در زمینه ایجاد اکوتوریسم دریایی مسئولیت مستقیم ندارد و به عنوان یک کاتالیزور می‌تواند در این زمینه نقش آفرینی کند، ولی طرح‌هایی را مورد حمایت قرار می‌دهد که براساس ملاحظات زیست محیطی تعریف شده باشد.

وی رعایت حریم 60 متر برای ساخت اماکن تفریحی، در نظرگرفتن مخزن فاضلاب برای هتل‌ها و اماکن اقامتی، رعایت بهداشت در اسکله و محیط پیرامون ساحل را جزو مقررات برای تایید طرح‌های تفریحی گردشگری در سواحل می‌داند و می‌گوید:«قبل از تایید، کارشناسان محیط زیست طرح را از لحاظ زیست محیطی بررسی کرده و اگر مشکلی نداشت آن را تایید می‌کنند. طرح اتوبوس دریایی نیز یکی از زیست محیطی‌ترین آیتم‌هایی است که می‌تواند به توسعه اشتغال در استان‌های ساحلی کمک شایانی کند.»

سرمایه‌گذران اندر خم بروکراسی‌های بین دستگاهی

حمید علیزاده، یکی از مشاوران هتل‌های بین‌المللی فعال در عرصه کشتی‌های تفریحی و بازی‌های دریایی، درباره مهم‌ترین ضعف مازندران در توسعه توریست دریایی، می‌گوید: دریا نعمتی است که باید به آن توجه شود اما کمبود امکانات تفریحی، توجه نکردن به پاکیزگی محیط دریا و ساحل و از همه مهم‌تر کمبود هتل‌های بین‌المللی، از ضعف‌های بزرگی است که مانع از بهره‌برداری از این موضوع می‌شود.

این فعال در زمینه کشتی‌های تفریحی و بازی‌های دریایی در مازندران با اشاره به این‌که از سرمایه‌گذار حمایت نمی‌شود، می‌گوید: در استان مازندران برای گرفتن مجوز یک سرمایه‌گذاری باید تعرفه‌های فراوانی را گذراند. توسعه اقتصادی در مازندران نیازمند جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در بخش‌های مختلف به ‌منظور تقویت زیرساخت‌ها و ایجاد مقدمات لازم برای این امر مهم است.

خزر بی‌نصیب از تورهای گردشگری دریایی

مهم‌ترین موضوعی که موجب چرخیدن چرخ‌های صنعت گردشگری می‌شود وجود گردشگران ارزآور است. گردشگران خارجی که از طریق تور به یک منطقه وارد می‌شوند می‌توانند نوید روزهای خوش را به مردم آن منطقه بدهند. مازندران به دلیل برخورداری از جنگل و دریا برای کشورهای عربی مکان مناسبی است اما متاسفانه درمازندران چیزی به نام توردریایی وجود ندارد.

مسعود حسین‌زاده، رییس صنف راهنمایان گردشگری مازندران در این مورد به ایسنا می‌گوید: نبود زیرساخت‌های لازم و عدم تخصیص اعتبار منجر به این شده که نتوانیم تورهای دریایی برای گردشگران هدف ارائه دهیم.

وی می‌گوید: فقدان امکانات و خدمات مورد نیاز برای تفریح دریایی و کم توجهی مسئولان به این بخش، از امکانات و تفریحات دریایی چون غواصی، موج سواری، ماهیگیری در آب‌های عمیق و آکواریوم دریایی و گردش در دریا عواملی است که منجربه عدم موفقیت گردشگری دریایی در مازندران شده است.

حال باید دید دریای خزر آبستن چه حوادثی خواهد شد؟ آیا عقب ماندگی در امر توریسم آن جبران شده و پیوند رامسر تا گمیشان چرخ‌های کم رمق گردشگری مازندران را تکانی خواهد داد؟ عاقبت کشتی تفریحی گردشگری چه خواهد شد؟ آیا مانند کشتی میرزا کوچک خان در انزوا جان خواهد داد و یا  قلب خزر را خواهد شکافت؟ و بالاخره اتوبوس دریایی به رویایی دست یافتنی تبدیل خواهد شد یا نه؟