بیکـاری در ایران بـه مـرز هشـدار رسیـده اسـت

© Sputnik / Vladimir FedorenkoВид на Тегеран, Иран
Вид на Тегеран, Иран - اسپوتنیک ایران
اشتراک
با اینکه دولت بارها اعلام کرده است که کاهش بیکاری یک اولویت است اما مسیر کاهش بیکاری در ایران مسیری بسیار کند و پیچیده است که گویا اکنون به مرز هشدار رسیده است.

خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از تابناک، وزیر تعاون، کار و رفاه در آخرین اظهاراتش خبر از جمعیت 40 میلیونی جمعیت غیرفعال در بازار کار را داده است. او می‌گوید: با وجود افزایش نرخ بیکاری فصلی، نرخ کلی بیکاری از ۱۲.۱ درصد پایان سال ۹۱ به ۱۰.۶ درصد در پایان سال ۹۳ رسید. بازار کار هم اکنون ۶۴.۴ میلیون جمعیت در سن کار دارد که ۲۵.۱ میلیون نفر آن فعال و ۳۹.۵ میلیون نفر نیز غیرفعال است.

همچنین ۲۲.۴ میلیون نفر نیز شاغل، ۲.۷ میلیون نفر بیکار و ۴.۸ میلیون نفر نیز در حال تحصیل داریم و تعداد شاغلان باید تا سال ۱۴۰۰ به ۳۱.۵ میلیون نفر بالغ شود. سالیانه جمعیت قابل توجهی از فرزندان ما در رشته‌های مختلف تحصیلی فارغ التحصیل می‌شوند. در وهله اول این پرسش به وجود می‌آید که این فارغ التحصیلان در نهایت چگونه می‌خواهند وارد بازار کار شوند؟ سوال بعدی این است که رشته تحصیلی این جمعیات فارغ التحصیل تا چه میزان با نوع نیاز جامعه بازار کار سنخیت و تناسب دارد؟ و سوال بعدی این است که آیا این فارغ التحصیلان نیروهای آماده ای برای بازار کار محسوب می‌شوند یا نه صرفا دارای مدارکی هستند که به لحاظ عملی کاربرد ندارند؟ پاسخ بعضی از این سوال ها شفاف است. واقعیت این است که همچنان یکی از مسائل مطروحه در حوزه نظام آموزشی و دانشگاهی کشور رابطه ناقص فضای آکادمیک با بازار کار است.

بنا بر آمار، بیشترین بیکاران در رشته های کامپیوتر، صنعت و فناوری، معماری و ساختمان، محیط زیست، کشاورزی، جنگلداری و شیلات هستند. به عقیده کارشناسان، نگاه کسب درآمد دانشگاه ها از پذیرش دانشجو و فرار از پذیرش هرگونه مسئولیت درباره اشتغال و پس از تحصیلات دانشگاهی افراد باعث شده تا امروز دست کم یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از خروجی دانشگاه ها تجربه تلخ بیکاری را بچشند.

وزارت کار در آخرین گزارش خود درباره وضعیت اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و بیکارترین رشته های دانشگاهی کشور اعلام کرده بود: جامعه فارغ التحصیل یا در حال تحصیل سرمایه انسانی هر کشوری محسوب می شود. امروزه منطبق نبودن رشته های تحصیلی با نیاز بازار کار یکی از مشکلاتی است که گریبان بسیاری از دانش آموختگان دانشگاهی را گرفته است.در یکی دو دهه اخیر جامعه با گرایش روزافزون جوانان برای ورود به دانشگاه ها مواجه بوده و این روند همچنان ادامه دارد.

این مساله به حدی رسیده که امروز در بسیاری از رشته های دانشگاهی که جوانان از آنها فارغ التحصیل می‌شوند، بازار کاری وجود ندارد و به اصطلاح بازار کار بسیاری از رشته اشباع شده است. با این حال هنوز هم دولت و وزارت علوم به همراه وزارت کار راهکاری برای ورود بی حساب و کتاب به دانشگاه ها در رشته هایی که بازار کار ندارند و مهارت آموزی به دانشجویان انجام نداده
است.
دانشجو مهارت لازم برای ورود به بازار کار را ندارد. این حرف جدیدی نیست و حداقل در سالهای اخیر بارها کارشناسان بر این واقعیت تاکید کرده اند.

کار به جایی رسیده است که مسئولان اجرایی نیز بر این واقعیت اذعان دارند و معتقدند باید هر چه زودتر فکری به حال تحصیلکردگان فاقد مهارت کرد.

در صورت احتساب هزینه ١٠میلیون تومان به ازای دریافت یک مدرک کارشناسی، مشخص می‌شود با احتساب جمعیت غیرفعال و بیکار تحصیلکرده بیش از ٦٧ هزار میلیارد تومان از بودجه مملکت که توسط دولت و خانوارها برای دریافت مدرک کارشناسی هزینه شده، بلااستفاده باقی مانده است. متوسط هزینه تحصیل هر دانشجو در مقطع کارشناسی در بودجه سال ٩٠ کمی بیش از ٩ میلیون تومان برآورد شده است. هرچند در چهار سال اخیر هزینه تحصیل افزایشی قابل توجه را تجربه کرده است اما ١٠ میلیون تومان هزینه متوسط هر مدرک تحصیلی، در نظر گرفته شده است. با توجه به کمبود منابع در ایران، سرمایه‌گذاری ٦٧ هزار میلیارد تومانی می‌تواند آورده بهتری برای اقتصاد و اجتماع در ایران داشته باشد.

موج مدرک‌گرایی در سال‌های اخیر سبب شده است ورود به دانشگاه به امری بدیهی برای تمامی جوانان ایرانی تبدیل شود. جوان ایرانی پس از فراغت از دبیرستان مستقیم وارد دانشگاه می‌شود و در صورتی که قصد ادامه تحصیل نداشته باشد در سن ٢٢ سالگی وارد بازار کار خواهد شد. هرچند این تاخیر نکته مثبتی برای بازار کار کشوری که با بحران نرخ دورقمی بیکاری در این حوزه روبه‌روست تلقی می‌شود اما فشار بر بازار کار را در این دوره سنی افزایش می‌دهد. در حالی تحصیلات دانشگاهی به امری بدیهی و دردسترس برای ایرانی‌ها بدل شده است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، چنین شیوه‌ای از تحصیل دانشگاهی عمومیت ندارد.

اگر بر این گمان باشیم که سیاست‌های آموزشی در ایران می تواند کمک شایانی به وضعیت اشتغال کند، به یقین این انتظار را داریم که در این زمینه سرمایه گذاری مناسبی صورت بگیرد.

ربیعی در این زمینه می گوید: سیاست های آموزشی سال های قبل نوعی تاخیر در ورود کارجویان به بازار کار ایجاد کرده و جمعیت به سمت غیرفعالی سوق پیدا کرد. از تصمیمات جدید شورای عالی اشتغال ایجاد سیستم جامع اطلاعات بازار کار (MIS) است و رئیس جمهور دستور داده تا این سیستم در مدت زمان ۶ ماه ایجاد شود.

دستور جدید اشتغالی روحانی

ربیعی می گوید: بررسی هایی را در ۶ استان انجام دادیم و مشخص شد که مواردی در مولفه های اشتغال تاثیرگذار است که می توان به آموزش عالی، مهارت، فضای کسب و کار، سیاست های تجاری، سیستم توزیع، وضعیت عرضه و تقاضای نیروی کار و شرایط کلان اقتصادی
اشاره کرد.

در حال حاضر به دلیل فقدان ارتباط با بازارهای جهانی، کاهش تقاضای نیروی کار داریم و فاکتورهای اقتصادی نیز بی ثبات است.

وزیر کار تاکید کرد: هم اکنون برای ایجاد یک شغل در پالایشگاه ها ۱۲ میلیارد تومان هزینه لازم است؛ در حالی که می توان در مشاغل متوسط با ۵۰۰ میلیون تومان و مشاغل خُرد نیز با ۲۰ میلیون تومان شغل ایجاد کرد. بنابراین در حال حاضر به دنبال ایجاد مشاغل خُرد و خانگی و اتصال به بازارهای جهانی هستیم.

به گفته ربیعی، در حال حاضر ۱۸.۱ میلیون شغل موجود کشور خرد و کوچک و ۳.۴ میلیون دیگر نیز صنعت کارخانه ای بوده و تعدادی نیز در بخش نوآوری ایجاد شده است. در نشست هفته گذشته شورای عالی اشتغال مقرر شد بانک مرکزی بسته تامین مالی بنگاه های کوچک را تدوین و به شورای عالی اشتغال ارائه کند و این کار با توافق وزارت کار در راستای ایجاد اشتغال صورت می گیرد.

فکر استخدام یعنی شغل را دور بریزیم

وی خاطرنشان کرد: به تازگی جلسه ای نیز با وزیر علوم و آموزش و پرورش درباره یافتن راهکارهای مهارت آموزی نیروی کار داشتیم که بتوانیم روش هایی را برای ایجاد مهارت و تخصص در دانش آموزان و دانشجویان در زمان تحصیل بیابیم. رئیس جمهور تاکید دارد باید رصد شود وقتی فردی به دانشگاه می رود چگونه می توان به وی مهارت هایی برای انجام کار در آینده آموخت.

وزیر کار تصریح کرد: متاسفانه ما یک اشکال فرهنگی داریم و فکر می کنیم حتما باید درس بخوانیم تا خوشبخت شویم در حالی که هم اکنون یک نفر جوشکار ماهر ماهیانه بیش از ۳ میلیون تومان درآمد دارد و افراد باید تفکر اشتباه استخدام به معنای شغل را از ذهنمان بیرون بریزیم. در یزد کارگر ماهر کم داریم و الان مهاجران خارجی صنعت گچ کاری را تصاحب کرده اند و اگر به دنبال استادکار در این بخش باشیم باید به سراغ آنها برویم.

ربیعی به سیاست غلط رقابت بین دانشگاه آزاد با سایر دانشگاه ها برای جذب دانشجو اشاره کرد و بیان داشت: در ۸ رشته دانشگاهی بررسی شد که چه نیازهای علمی و فنی و حرفه ای مورد نیاز است تا افراد پس از فراغت از تحصیل بتوانند وارد بازار کار شوند.

بیکاری فارغ‌التحصیلان

معاون اول رئیس جمهور می‌گوید اشتغال‌زایی در 10سال گذشته صفر بوده و این مسئله باعث شده تا بیکاری فارغ التحصیلان نگران کننده شود، برای خروج از این وضعیت باید سالیانه 800 هزارتا یک میلیون شغل ایجاد کنیم.

مهر در گزارشی نوشت: آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد تعداد بیکاران مطلق کشور 2 میلیون و 500 هزارنفر و تعداد افرادی که در معرض بیکاری قرار دارند یک میلیون و 800 هزارنفر است. همچنین بیشترین تعداد بیکاران مربوط به گروه سنی زیر 30 سال می شود و طبق اعلام مقامات دولتی، حدودا یک میلیون و 200 هزارنفر از کل بیکاران کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشیکل می دهد.

نرخ بیکاری جوانان 2 برابر نرخ عمومی کشور و بیکاری زنان متقاضی شغل کشور نیز تا 40 درصد است؛ از اینرو بیکاری و تقاضا برای شغل به عنوان یکی از مهم ترین خواسته ها و نیازهای خانوارهای ایرانی شناخته می شود؛ موضوعی که دولت تدبیر و امید در دوره فعالیت یک و نیم ساله خود قادر به حل آن نبوده است.

متاسفانه طی دوران های گذشته، دولت ها از موضوع بیکاری و تقاضاهای شغل در کشور به عنوان یک سوژه تبلیغاتی استفاده کرده و بیشتر از اینکه در زمینه کاهش بیکاری اقدامات موثری را انجام داده باشند، درباره آن سخن گفته شده و وعده داده اند.

بنابراین بیکاری در طول دو دهه گذشته به یک مسئله جدی و دغدغه برای خانواده ها تبدیل شد و با ناتوانی دولت ها در حل کامل آن، امروز کشور با انباشت تقاضا برای کار مواجه است و فارغ التحصیلان دانشگاهی برای ورود به بازار کار با دشواری ها و مسائل فراوانی روبرو هستند.

مسئولان وزارت کار می گویند در صورتی که کشور بخواهد از بیکاری خارج شود و به نیازهای شغلی جوانان پاسخ مناسبی بدهیم، سالیانه بین 800 هزار تا یک میلیون شغل باید ایجاد شود؛ اما مقامات دولت تدبیر و امید معتقدند در 10 سال گذشته تقریبا هیچ شغل موثری به اقتصاد کشور اضافه نشده است.

تنها در دو دولت سابق کشور، آمارهای فراوانی از ایجاد سالیانه 2 میلیون و 500 هزار شغل جدید در کشور ارائه شد، اما کارشناسان اقتصادی و بازار کار معتقدند در شرایطی که کشور دچار رکود شدید بوده و نرخ رشد اقتصادی منفی بوده است، چگونه دولت می توانست میلیون ها فرصت شغلی ایجاد کند؟

حال اسحاق جهانگیری؛ معاون اول رئیس جمهور درباره بیکاری گفت: طی 10 سال گذشته میزان اشتغال زایی خالص در کشور نزدیک به صفر بوده، متاسفانه وضعیت بیکاری نیروهای تحصیل کرده در کشور نگران کننده است. وی با بیان اینکه اقتصاد ایران مستعد تولید شغل است افزود: این ظرفیت در اقتصاد کشور وجود دارد که سالانه بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون شغل ایجاد شود و لازمه اشتغال زایی سرمایه گذاری است.

جهانگیری موتور حرکت تولید و اشتغال زایی را بخش خصوصی برشمرد و بیان داشت: با ابلاغ سیاست های اصل ۴۴ توسط مقام معظم رهبری و تاکید بر حضور پُر رنگ بخش خصوصی، دیگر به مصلحت نیست که بر سر این موضوع که صنایع دولتی باشد یا خصوصی بحث شود؛ بلکه باید با حمایت از حضور بخش خصوصی به فکر تولید بود.

 

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала