خلاء برجام را دیگر اعضا باید پر کنند

رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رویترز گفت: روسیه می‌تواند در مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب فروپاشی مجازی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نقش داشته باشد.

گروسی تاکید کرد: روسیه باید نقش خاصی در رابطه با ایران ایفا کند، در گذشته نقش خود را به عنوان یک کشور مشارکت کننده در برجام ایفا می کرد و در شرایط کنونی که برجام عملاً فروپاشیده است، چیزی باید این خلاء را پر کند.

این سخنان آقای گروسی در شرایطی مطرح می شود که کشورهای غربی تلاش داشتند روسیه را از بحث برجام وتوافقات آن کنار بگذارند.

به هر صورت گره کار برجام امروزه روسیه نیست بلکه کشورهای غربی هستند که با اصرار بر شرایط یک بام ودو هوا چشم خود را در مورد برنامه هسته ای اسرائیل کاملا بسته اند ولی از آن طرف همه هم وغم خود را متمرکز برنامه هسته ای ایران می نمایند.

درباره گروسی هم باید گفت هر از گاهی این کشورها، منظور اینجا ایالات متحده و اسراییل و فرانسه و انگلیس و آلمان است، از ابزار آژانس برای فشار آوردن بر ایران استفاده می کنند و گروسی هم رسما عروسک خیمه شب بازی آنها است.

البته باید اینجا به این نکته اشاره کنم که مطرح کردن عبارت عروسک خیمه شب بازی آمریکا و غرب از بابت تحلیل شخصی نیست بلکه اگر به کتاب خاطرات مایک پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده زمان انتخاب گروسی به عنوان مدیر کل آژانس برگردید می توانید بخوانید که وی از گروسی به عنوان مهره وفادار به آمریکا یاد می کند و اشاره می کند که آمریکایی ها مهره وفادار خود را در آژانس سر کار گذاشتند.

جالب اینکه پمپئو، که سالها رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا هم بوده، در کتاب اش برای اشاره به گروسی از عبارت دیپلماتیک مثل مثلا دوست و یا... استفاده نمی کند بلکه از عبارت "مهره" که در فرهنگ لغت مربوط به سازمان های جاسوسی یعنی جاسوس است استفاده می کند.

به هر حال اصل مشکل امروزه سه کشور اروپایی باقیمانده در برجام هستند.

با برگشتن به مصاحبه دکتر علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران در زمان آقای احمدی نژاد و رئیس سابق سازمان انرژی هسته ای ایران می توانیم متوجه شویم که حدود دو سال قبل از اینکه آقای روحانی به قدرت برسد مذاکرات میان ایران و ایالات متحده به صورت محرمانه با میانجی گری عمان برقرار بوده و اتفاقا افرادی که امروزه در ایالات متحده مسئولیت های عالیرتبه دارند مثل ویلیام برنز (رئیس فعلی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا)، جک سالیوان (مشاور فعلی امنیت ملی آمریکا)، آنتونی بلینکن (وزیر امور خارجه فعلی آمریکا)، ویندی شرمن (قائم مقام سابق وزیر امور خارجه آمریکا) و... شرکت داشتند و به توافقاتی هم با ایرانی ها رسیدند.

البته چون در ایران به شرایط انتخابات ریاست جمهوری نزدیک شده بودیم در آن زمان تصمیم بر آن شد که امضای توافق به عهده دولت جدید باشد و وقتی که آقای روحانی در ایران به قدرت رسیدند یکی از بحث هایی که برایشان مطرح بود غیر قابل اعتماد بودن آمریکایی ها بود.

به هر حال آقای روحانی و آقای ظریف که مسئولیت مذاکرات را به عهده داشت قبلتر توافق سعدآباد را با غربی ها امضا کرده بودند و آنها آن توافق را نیز به هم زده بودند.

این بار برای اینکه اعتماد جلب شود تصمیم بر آن گرفته شد تا پنج کشور دیگر و سازمان ملل و اتحادیه اروپا هم در این مذاکرات شرکت کنند و با امضای خود آمریکایی ها را تضمین کنند.

مبنا بر این بود که اگر آمریکایی ها باز هم مانند قبل تعهدات خود را انجام ندادند بقیه کشورها و اتحادیه اروپا و سازمان ملل در مقابل آمریکا بایستند و بر علیه ایران با آمریکا همکاری نکنند.

اما چه شد؟

قبل از اینکه جوهر امضای ترامپ خشک شود شرکت های اروپایی از ایران خارج شده بودند و کشورهای اروپایی پایبند تحریم های آمریکا شدند.

امروزه فقط روسیه و نسبتا چین هستند که به تعهدات خود در برجام پایبند مانده اند وعملا موجب آن شده اند که ایران هم پایبند برجام بماند.

اینکه ایران همه تعهدات خود در برجام را انجام نمی دهد هم طبق همان برجام حق این کشور می باشد چرا که ایران طبق بند 26 و 36 برجام حق دارد در صورتی که طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرد انجام تعهدات خود در برجام را کاهش دهد.

اگر واقعا آقای گروسی دلواپس برجام است و میخواهد برجام اجرا شود و کشورهای اروپایی هم می خواهند برجام اجرا شود به نظر می رسد ابتدا باید خودشان تعهدات خود را انجام دهند و از دیگران توقع نداشته باشند که تعهدات خود را یک طرفه اجرا کنند.

توقع اینکه روسیه بخواهد ایران را مجاب کند که تعهدات خود را یکطرفه انجام دهد هم توقع بی جایی بیش نیست، تا همین لحظه که این یادداشت نگارش می شود ایران پایبند برجام ومعاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای می باشد.