آیا درگیری ایران و پاکستان مدیریت شده بود؟

اتقافات عجیب و غریب زیادی در این منطقه رخ می دهد که بسیاری حتی در درک آن عاجز می مانند.

یکی از این اتفاقات حمله های متبادل اخیری بود که میان ایران و پاکستان رخ داد و به یکباره فضای تشنج بسیار شدیدی به وجود آمد و به یکباره طوفان آرام شد و دو طرف تصمیم گرفتند که به روابط سابق خود برگردند.

آنانکه درباره روابط ایران و پاکستان مطالعه داشته اند به خوبی می دانند از زمان تاسیس پاکستان تا به حال تنها کشوری که هیچ مشکلی با پاکستان نداشته ایران بوده و این دو کشور و ملت همیشه با یکدیگر در صلح و آرامش زندگی کرده اند.

البته نه اینکه بخواهیم بگوییم هیچ اختلافی با هم نداشتند اما قطعا می توانیم بگوییم هیچ اختلافی با هم نداشتند که بخواهد کار به درگیری بکشد.

حتی در موارد زیادی این روابط مثال زدنی به حساب می آمد وموارد زیادی پیش آمده بود که ایرانی ها روابط همسایگی خود با پاکستان را مثال می زدند و به دیگران می گفتند که ببینید ما چه روابط خوبی با پاکستان داریم، البته پاکستانی ها هم همینطور.

حال چه شد که اینها به یکباره به هم حمله کردند، چشم خوردند؟

آن هم در شرایطی که هر دو در قلب طرح جاده ابریشم چین قرار دارند و امروزه بیش از پیش نیاز است که این جاده از این طریق کشیده شود.

در واقع انتقال کالا از چین به ایران از طریق پاکستان چند ماهی هم هست که شروع شده.

یکی از مشکلات اساسی این بود که برخی گروه های تروریستی مورد حمایت ایالات متحده و برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس سالها است که از حامی اینها می باشند و پاکستان هم چون به دلیل مسایل اقتصادی به کمک این کشورها نیاز دارد مجبور بوده چشم خود را روی آنها ببندد.

از سوی دیگر برخی گروه های مخالف دولت پاکستان هستند که از شرایط مناسبات ایران و پاکستان و امکان عبور از مرز دو کشور سوء استفاده می کنند و می آیند این طرف مرز نزدیک مرز دو کشور مستقر می شوند.

ایران بارها گروه های مورد حمایت آمریکا و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را متهم به انجام عملیات تروریستی بر علیه این کشور نموده و پاکستان هم متقابلا پاکستانی های مخالف را متهم به جاسوسی بر علیه پاکستان نموده.

البته بد نیست به این نکته اشاره کنیم که ارتش آزادیبخش بلوچستان حدود شصت سال پیش برای تهدید امنیت ایران ایجاد شد وابتدا عراق با حمایت مالی و تسلیحاتی تلاش داشت از بلوچ های ایرانی به عنوان ابزاری برای چانه زنی با شاه ایران که از کردها بر علیه او حمایت می کرد استفاده کند و بعد در حین جنگ ایران و عراق هم این حمایت ها ادامه دادند اما در نهایت پس از پایان جنگ ایران و عراق و فروپاشی حکومت صدام حسین اینها به سمت دریافت حمایت از جاهای دیگر رفتند و به دلیل دریافت ضربه های امنیتی در ایران دیگر امکان ادامه کار خود در ایران را نداشتند و بخشی از آنها که در پاکستان مانده بودند به فعالیت بر علیه حکومت پاکستان ادامه دادند.

پاکستان بارها ادعا کرده که برخی از اینهایی که بر علیه حکومت پاکستان فعالیت می کنند هم فرار کرده اند و در ایران مستقر شده اند اما چون در ایران هیچ فعالیتی نداشتند ایران هم نمی توانست اینها را بازداشت یا با آنها برخورد کند.

چند سالی است جلسات امنیتی و دیپلماتی میان ایران و پاکستان برای رسیدن به راه حلی برای مقابله با گروه های تروریستی که در مرزهای دو کشور فعالیت می کنند برگزار می شود اما این جلسات تا به حال نتوانسته به نتیجه برسد که چه راهکاری را می توان پیش گرفت که جلوی این فعالیت ها را بگیرند.

یکی از اصلی ترین بحث های مطرح این بود که گروه ضربت و یا عملیاتی مشترک از نیروهای نظامی و امنیتی دو کشور ایجاد شود که مجوز عبور از مرز داشته باشد و بتواند در عمق دو طرف به این گروه های تروریستی حمله کند.

مشکل اصلی این بود که به دلیل گسترش زیاد گروه های تروریستی در منطقه بلوچستان پاکستان حتی ارتش این کشور خیلی تمایل ندارد وارد درگیری با این گروه ها که از حمایت های مالی و تسلیحاتی وامنیتی بسیار زیاد آمریکا وبرخی کشورهای عربی برخوردار می باشند شود.

البته درون ایران منطقه سیستان و بلوچستان همیشه منطقه ای پر آشوب بوده اما نیروهای نظامی و امنیتی ایران کنترل بیشتری روی این منطقه دارند و نسبتا شرایط این منطقه با شرایط بلوچستان پاکستان بسیار متفاوت است.

به این ترتیب عملا این گروه ضربت مجبور می بود وارد عملیات بی پایان داخل خاک پاکستان شود و احتمالا چند عملیات کوچک درون خاک ایران و خوب از نظر وجهه مردمی پذیرش چنین چیزی برای هیچ حکومتی در پاکستان قابل قبول نبود.

یکی دیگر از مسایل مطرح شده هم این بود که کشور متضرر از ارتش طرف مقابل بخواهد که خود دست به عملیات ضربتی بر علیه تروریست ها بزند.

برخی باور دارند ایران و پاکستان به توافقاتی دست یافتند که بی سر و صدا به این گروه ها ضربه بزنند و وانمود کنند که خودسر چنین شده.

این شایعه وقتی بیشتر شدت می گیرد که می بینیم پهباد های ایرانی چند ده کیلومتر وارد خاک پاکستان شده اند و سیستم دفاعی پاکستان هیچ واکنشی نشان نداده و در مقابل پاکستانی ها هم ادعا می کنند که هواپیماهایشان وارد حریم هوایی ایران شده اند و سیستم پدافندی ایران واکنشی نشان نداده.

با توجه به نمایش اقتدار سیستم پدافندی ایران در سرنگونی پهباد های بسیار پیشرفته آمریکایی و حتی نشانه گیری و رصد هواپیماهای بسیار پیشرفته آمریکایی بسیاری نمی توانند باور کنند اگر ماجرا هماهنگ شده نبوده سیستم پدافندی ایران این هواپیماها را رصد نکرده.

البته همین موضوع درباره پاکستان هم صدق می کند و به این دلیل می باشد که بحث مدیریت پشت پرده ماجرا میان ایران و پاکستان امروزه مطرح می باشد.

به نظر نمی رسد که این حادثه بتواند روی روابط صمیمی و دیرینه ایران و پاکستان تاثیر گذار باشد مخصوصا که آقای دکتر حسین امیرعبد اللهیان قرار است چند روز دیگر به پاکستان سفر کند وبا مقامات پاکستانی ملاقات کند و ایران و پاکستان هیچ مشکلی چه از نظر ارضی چه از نظر مردمی با هم ندارند که بتوان به آن استناد کرد و باور کرد که ممکن است جریان پیچیده ای در کار باشد.

روابط دو کشور مثل قبل بسیار خوب و صمیمی خواهد ماند.

اما بسیاری باور دارند این حمله ایران به پایگاه های تروریست ها در پاکستان بیش از اینکه پیغامی برای پاکستانی ها باشد پیغامی برای دیگر کشورهای منطقه که روابط بسیار صمیمی با اسرائیل بر قرار کرده اند ویا اینکه پایگاه ها ونیروهای آمریکایی را میزبانی می کنند می باشد و صدای این ضربات امروزه بیشتر در گوش آنها می پیچد.