« دیوار» مستندی از مرزها و موانع فیلمی که ساخته نشد

«دیوار» نامی که برای یک فیلم مستند به کارگردانی الهه محمدی انتخاب شده است، فیلمی از دیوارهای پیش روی فیلمسازی دیگر در پروژه ای که هنوز به پایان نرسیده است.

حجت اله رئیسی نویسنده و کارگردان جوان ایرانی چند سال پیش پروژه فیلم سینمایی «کمپولونی» را کلید زد. فیلمی درباره حضور پناهجویان لهستانی در ایران که ناتمام ماند. او در کارنامه هنری خود، فیلم های «عروسکخانه» و«نقش ها و دیوارها» را دارد.

پروژه فیلم سینمایی کمپولونی که در میانه راه متوقف شد، ایده ساخت فیلم مستندی را در کارگردان جوان دیگری روشن کرد. «دیوار» نام فیلم مستندی است که الهه محمدی از مسیر پروژه فیلم کمپولونی ساخته است.

خبرنگار اسپوتنیک گفتگویی با الهه محمدی کارگردان جوان ایرانی درباره فیلم مستند «دیوار» داشت :

«الهه محمدی - کارگردان فیلم «دیوار

© Photo / الهه محمدی / «الهه محمدی - کارگردان فیلم «دیوار

ایده فیلم سینمایی کمپولونی از کجا شکل گرفته بود و اطلاعاتی در خصوص ساخت و دلیل توقف آن بفرمایید؟
حجت اله رئیسی نویسنده و کارگردان فیلم سینمایی کمپولونی با زیست کردن در موقعیت هایی که نشانی از حضور پناهجویان لهستانی در ایران دارد، از دل دیده ها و شنیده ها ایده ی فیلمش شکل میگیرد. از محله ای در جنوب ایران بنام کمپولو.من اجازه ندارم درباره قصه فیلم سینمایی کمپولونی چیزی بگویم ولی میدانم اگر ساخته شود هر مخاطبی را سوپرایز میکند.دلیل ساخته نشدن فیلم سینمایی کمپولونی، علی رغم اینکه از سازمان سینمایی ایران پروانه ساخت دریافت کرده بود، ابتدا دخالت و حساسیت بی جای وزارت خارجه پیشین ایران نسبت به فیلمنامه بود (اینکه شاید در فیلم درباره نجات پناهجویان یهود لهستانی هم گفته شود) که همین موضوع باعث عدم صدور ویزا برای عوامل فیلم شد و زمان زیادی را از پروژه سینمایی کمپولونی میگیرد.
حجت اله رئیسی این چالش جدی را حل میکند و بعد از عملیاتی کردن پروژه و امضای تفاهم نامه تولید با خانم کلودیا اسمیج تهیه کننده لهستانی، بالا رفتن ارز در ایران، محاسبات مالی پروژه اش را بهم میزند. نهایتا نگاه سیاستمداران نسبت به کم اهمیت شمردن موضوع فرهنگ باعث شد پروژه مهم کمپولونی بر زمین بماند و ساخته نشود.

چرا پناهجویان لهستانی از بین پناهجوهای دیگر انتخاب شدند؟
بازخورد هایی که از این اتفاق تاریخی وجود داشت، حجت اله رئیسی را مصمم تر کرده بود.
همین که در مرکز شهر ورشو بنای سنگی تشکر پناهجویان از مردم ایران وجود دارد خود یک بازخورد موفق است که توسط آقای چاپسکی یک کودک پناهجو ایجاد شده است. اینکه حجت اله رئیسی این موضوع را برای ساخت فیلم انتخاب میکند نیز خود یک بازخورد موفق است. چه در قلب ماجرا و چه بصورت نمادین بازخوردهای موفقی وجود دارد که وجه تمایز ایجاد کرده است.

فیلم مستند دیوار

© Photo / الهه محمدی / فیلم مستند دیوار

چرا اسم فیلم مستند را دیوار انتخاب کردید؟
دیوار برای من استعاره است، استعاره از مرزهاست، استعاره از موانع است.
دیوار- درباره کمپولونی حکایت از موانعی دارد که یک جریان فرهنگی مهم را متوقف می کند و از نتیجه آن همگی آسیب می بینیم.سوال ۴- ایده ساخت مستند از کجا و چه زمانی آغاز شد؟
از آنجایی که حجت اله رئیسی، استاد فیلمسازی من بود، شاهد همه اتفاقات در مسیر ساخت فیلمش بودم و پس از اینکه فیلمش ساخته نشد و همه ی این زحمت ها و تلاش ها بی نتیجه ماند، ایده فیلمم شکل گرفت.

جایگاه چنین فیلم های مستندی در چطور ارزیابی می کنید؟
من با ساخت فیلم مستند دیوار میخواهم بگویم،  سینما مهم ترین ابزار دیپلماسی عمومی است و میتواند در بهبود روابط بین الملل نقشی جدی ایفا کند و پروژه فیلم سینمایی کمپولونی بهانه ای است تا مثالی واضح بزنم.
اگر فیلم سینمایی کمپولونی ساخته میشد و در سینماهای لهستان اکران میشد، قطعا افکار عمومی به دولت لهستان فشار می آورد که میزبان کنفرانس ورشو علیه کشور دوست(ایران) آن هم با سبقه دوستی عمیق نشود. پس این فیلم جایگاه مهم سینما را از یک زاویه جدید به مخاطب گوشزد میکند.

آیا پروژه شما در اینده کمکی به ساخت فیلم سینمایی کمپولونی خواهد کرد؟
قطعا یک اثر هنری تاثیر گذار است مگر اینکه مصلحت باشد در خواب بمانیم... چرا که الگوی موفق آن، همان خواست مردمان آلمان غربی و شرقی در این طرف و آن طرف دیوار بود که با ابزارهای دیپلماسی عمومی آن دیوار را فرو ریختند.

آیا موضوع پناهندگان در فیلم ها و پروژه های آینده شما نقشی خواهد داشت؟
بله- فیلمنامه بعدی من راجع به موضوع کودکان پناهجوی لهستانی در اصفهان  که بچه های اصفهان نامیده شدند، است.

در رابطه با اکران فیلمتان بگویید؟
پس از اتمام مراحل پست پروداکشن، ابتدا ارائه به فستیوال جهانی است و بعد از آن به دنبال اکران  فیلم در سینما و پلتفرم های نمایش فیلم خواهیم بود.