دانستنی های جالب از سختی و سنگینی آب

آب سخت، آبی است که حاوی نمک‌های معدنی از قبیل: ترکیبات بی‌کربنات، یون‌های کلسیم، منیزیم و... می باشد.

سختی دائم (Noncarbonate Hardness) از وجود بیش از حد نمک سولفات، نیترات و کلرید کلسیم، منیزیم و آهن و غیره بوجود می آید. این نوع سختی را به این خاطر دائم می گویند که، افزایش دمای آب و جوشاندن آن منجر به ته نشین شدن نمک های غیرکربناتی نخواهد شد و حذف آنها نیاز به تجهیزات متعدد دارد.

سختی موقت یا (Temporary Hardness) به نوعی از سختی آب گفته میشود که مقدار بی کربنات کلسیم و منیزیم و آهن در آن بیش از حد مجاز است. یکی از مهم ترین ویژگی های این نوع سختی، قابلیت حذف آن با حرارت دهی و جوشاندن می باشد. علاوه براین، می توان ph آب را کاهش داد تا اثر این نمک های کربناتی حذف گردد. سختی آب موقت از تفاوت سختی کل (TH) و سختی دائم بدست می‌آید.

منظور از  TDS، کل مواد جامد محلول در آب می باشد که برابر مجموع غلظت همه یون های موجود در آب است.

مواد حل شده در آب، دو نوع هستند :

به گونه‌ای از ماده و ترکیب شیمیایی (جامد-مایع-گاز) گفته می‌شود که در مولکول‌های خود دارای کربن باشد.

در تعریفی دیگر : مواد شیمیایی دارای منشأ حیوانی یا گیاهی را آلی می‌ نامند.

بعضی از مواد آلی به صورت ذرات کلوییدی هستند، اما بیشتر مواد آلی به صورت محلول هستند.

آلاینده های آلی ممکن است باعث بو ، رنگ و طعم نامطبوع آب شوند.

ترکیبات معدنی عبارتند از: کلیه ترکیبات شیمیایی که منحصراً شامل عوامل شیمیایی آلی (مانند ترکیبات با پیوند کربن-هیدروژن) در ساختار مولکولی خود نباشند.

ترکیباتی نظیر الماس و گرافیت که از کربن خالص تشکیل شده‌اند نیز جز مواد معدنی محسوب می‌شوند.

واحد سنجش TDS ، میلی گرم بر لیتر Mg/l می باشد که از آن با اصطلاح PPM یاد می کنند. بنابراین جامدات و ناخالصی هایی که با عبور آب از سطوح و اعماق زمین در آب حل می شوند تشکیل TDS آب را می دهند.

شاید بارها شنیده باشید که گفته می شود آب فلان منطقه "سنگین" است و یا آب منطقه ای دیگر " سبک " است!

منظور از این عبارات همان تفاوت TDS آب مناطق مختلف است. باید توجه داشت که این عبارت با مفهوم علمی "آب سنگین" که یک مفهوم در شیمی آب است متفاوت است. آب سنگین یکی از ایزوتوپ های مولکول آب است و با عبارت عامیانه "سنگینی آب" متفاوت است.

آنچه مسلم است هر چقدر ناخالصی های محلول ( خصوصا آن دسته از ناخالصی ها که برای بدن مضر هستند نظیر، نیترات) در آب کمتر باشد آب، سالم تر و گوارا تر خواهد بود.

از طرفی کاهش TDS ممکن است تغییر طعم آب را به دنبال داشته باشد و از آنجا که طعم و مزه آب یک پارامتر نسبی است و برای مصرف کنندگان مختلف متفاوت است، آستانه تغییر مزه نیز قابل اندازه گیری نبوده و لذا در استاندارد ذکر نشده است.

سختی کل جزئی از سنگینی آب (TDS) است. منظور از سختی کل: مجموع غلظت کلسیم و منیزیم موجود در آب است. بنابراین سختی آب ، بخشی از سنگینی آب است.

در آبهای طبیعی ، معمولا غلظت کلسیم حدود دو برابر منیزیم است در حالی که در آب دریا غلظت منیزیم حدود ۵ برابر کلسیم می باشد. میزان سختی را برحسب mg/li CaCo3 بیان می کنند.

سختی آب باعث می شود که لخته های ایجاد شده از مواد شوینده ، صابون ، شامپو و … در بافت لباس ها و همچنین بر سطح بدن باقی بمانند یا اصطلاحا "بماسند" و ظاهری خاکستری یا زرد به پارچه های سفید می دهند و همچنین باعث کاهش عمر لباس ها می شوند!

برخی از اثرات نامطلوب آب سخت یا سختی آب عبارتند از :
سختی آب باعث کاهش قدرت پاک کنندگی صابون و مواد شوینده شده و مصرف آنها را افزایش می دهد.
سختی آب باعث ایجاد لخته های ناخوشایند صابون و مواد شوینده در داخل حمام ، دستشویی و روی لباس ها می شود.
حمام کردن با آب سخت ، دشوار تر است.
سختی آب باعث ایجاد رسوب در کتری ، لوله های آب گرم و همچنین ایجاد لکه های سفید رنگ بر روی ظروف شسته شده می شود.
و... 

استفاده از رزین سختی‌گیر
روش های الکترونیکی و الکترو مغناطیسی

استفاده از دستگاه تصفیه آب دارای فرایند اسمز معکوس(Reverse Osmosis)

استفاده از دستگاه تصفیه آب مجهز به اسمز معکوس یکی از بهترین و موثرترین روش های مقابله با آب سخت یا حذف سختی آب می باشد.

اسمز معکوس (Reverse Osmosis) یک فرایند تصفیه آب است که در آن از فشار برای معکوس کردن جریان اسمزی آب از درون یک غشای نیمه‌تراوا جهت تولید آب خالص و حذف یون‌ها استفاده می‌شود .غشای نیمه تراوا یک توری یا صافی است که اجازه عبور آب از داخل منافذ خود را می دهد ولی مانع عبور املاح، مواد محلول، باکتری ها و مواد بیماری زا می گردد.