رئیس جمهور ایران به افزایش تولید نفت ایران پس از توافق هسته‌ای با قدرتهای بزرگ جهانی و پیش از خروج آمریکا از این توافق اشاره کرده و اعلام نمود که با عملی شدن برجام و رفع تحریم‌ها، توانستیم در مدت کوتاهی فروش نفت را به بیش از دو میلیون بشکه برسانیم و با وجود ابزارهای عملیاتی و تجربه‌های ارزنده، امروز هم این آمادگی برای افزایش سریع تولید نفت بیشتر وجود دارد.
هدایت خادمی، نماینده دور دهم مجلس شورای اسلامی، مدیر عامل شرکت حفاری نفت و گاز در خصوص آمادگی برای افزایش سریع تولید نفت که از سوی رئیس جمهور ایران عنوان شد با اسپوتنیک به گفتگو نشست.
اسپوتنیک: رئیس جمهور ایران اعلام کرد که کشور برای افزایش سریع سطح استخراج نفت آماده است. به چه منظور روحانی این موضوع را مطرح کرده است هر چند از عدم وابستگی به درآمدهای نفتی صحبت شده بود؟
خادمی: بهرحال دولتمردان ما پیگیری می کنند که این اختلاف حل بشود، یعنی حالا اگر اختلاف در داخل هم حل نشود، امیدوارند و بهرحال برنامه ریزی کرده اند که بایدن برگردد به برجام تا برخی از مشکلات خودمان را بتوانیم حل بکنیم و اگرهم برنگردد، این بحث صادرات را شاید از منظر دیگری بتوانند پیگیری بکنند.
شاید بهرحال، همانطور که ظرف 8 سال گذشته مذاکره کرده اند و به برجام رسیدند و تلاش داشتند روابط طوری بشود که بتوانیم بخشی از مشکلات مان را حل بکنیم، الان هم بهرحال امیدوارند که این اتفاق بیفتد، ولی اینکه این اتفاق بیفتد یا نه معلوم نیست، چون معلوم نیست بایدن تفاوتی با ترامپ داشته باشد.
بر اساس تصمیم ستاد اقتصادی دولت وزارت نفت کلیه اقدامات لازم برای آماده سازی منابع و تجهیزات صنعت نفت برای تولید و فروش متناسب با ظرفیت موجود را ظرف سه ماه آینده به کار خواهد گرفت.
به عقیده رییس جمهوری ایران جنگ اقتصادی آمریکا موانع متعددی برای صادرات نفت و محصولات پتروشمی کشور ایجاد کرد، اما هیچوقت آرزوی ترامپ در به صفر رساندن صادرات ایران محقق نشد و آن آرزو را با خود خواهد برد.
اسپوتنیک: صنعت نفت ایران برای اجرای درخواست رئیس جمهور آمادگی دارد؟
خادمی: من شاید توی این چند هزار حلقه چای حفاری اکتشافی، تولیدی و تعمیری که در ایران زده شد، معمولا توی همه شرکت های حفاری نقش داشته ام. ما از آن نظر مشکل نداریم، ما همین الان، بهرحال می توانیم تولید خودمان را برسانیم به 4 و تقریبا 3 دهم میلیون بشکه. این چیزی بود که اتفاق افتاده است. ما سال 1389 هم 4 میلیون و 200 هزار بشکه را تولید کردیم. اگر الان کمتر تولید می کنند، خواهش تکلیفی است، یعنی چون نمی توانیم بفروشیم، ما بعضی از چاه های تولیدی خود را تقریبا متوقف کردیم.
تولیدمان را کاهش دادیم و هر وقت این فرصت بیاید، مثل یک مثال ساده که « شما یک والوی (valve - شیر) دارید، بهرحال آب می رفته برای جایی، نیازی نیست و آن را بستید، هر وقت اگر فرصت و نیازی پیدا شد، می توانید آن را باز بکنید». می توان گفت، تقریبا یک کمی زحمت دارد، اما برای ما به همین راحتی است. ما هر وقت بتوانیم 4 میلیون و 200 هزار بشکه می توانیم تولید بکنیم. بیش از آن نیاز به کارهای دیگر دارد. بهرحال ما مخازن بیشتری را کشف کرده ایم که بهرحال نیاز به حفاری چاه های بیشتر هست و تعمیرات و اکتشافات بیشتری هم هست.
اسپوتنیک: ایران در این دوره زمانی به چه حجم تولید خواهد رسید؟
خادمی: ما الان هر موقع که مشکل نداشته باشیم، فرضا الان بدانیم که اجازه صادرات را داریم و بخواهیم، می توانیم حداکثر تا دو ماه دیگر 4 میلیون و 200 هزار بشکه را تولید بکنیم که برخی از این 4 میلیون و 200 هزار بشکه در داخل مصرف می شود و چیزی نزدیک به 2 و نیم میلیون بشکه با کوندنسات همیشه صادرات داشتیم و می توانیم صادرات را انجام بدهیم.
بیش از این حجم پتانسیل را داریم ولی برای بالقوه کردن بیش از آن نیاز به حفاری کردن چاه های بیشتری هست که خیلی هم تلاش کرده بودیم که در این چندین سال، اتفاق بیفتد، ولی شعار بود و محکم دنبالش نرفتیم، حالا به دلایل مختلف که شاید یکی از دلایلش هم همان بود که سهم صادرات ما بیش از آن نبود، دنبالش نرفتیم.
اسپوتنیک: با توجه به صحبت مربوط به عدم وابستگی به درآمدهای نفتی، اگر تحریم ها لغو بشود، آیا موضوع درآمدهای نفتی در بودجه ایران در نظر گرفته خواهد شد؟
خادمی: تجربه نشان داده است که هر موقع کمتر فروش کردیم، کمتر در بودجه اتوماتیک لحاظ شده است، یعنی ناچار بودیم، ولی هر وقت هم این فرصت صادرات را داشتیم، هر چه توانستیم فروختیم و هر چه بوده هم معمولا آوردیم در بودجه کشور. الان هم مقداری که پیش بینی می کنند، خوب اگر توانستند بفروشند، تقریبا کسری بودجه کمتر خواهند داشت، اگر هم نتوانستند بفروشند، خیلی از آن طرح هایی که در بودجه در نظر گرفتند انجام نمی شود و یا کسری بودجه جاری خواهیم داشت که به شکلی مشکل آن را حل خواهند کرد که باعث تورم و رکود و این بحث ها نشود.
یعنی متأسفانه مسئولین ما نیامدند مثل کشورهایی مانند نروژ وکشورهای دیگری از این نوع از خام فروشی دست برداریم، بتوانیم آن را تبدیل بکنیم به فراورده های با ارزش دیگر و یا اگر داریم خام فروشی می کنیم همه این منابع را در بودجه نیاوریم، ببریم جای دیگری برای سرمایه گذاری. اگر چه صندوقی تأسیس شده است به نام «صندوق توسعه ملی». اما آن منابعی که آمد در این صندوق توسعه ملی، بهرحال دولت همیشه با یک نامه نگاری از آن برداشت کرد و در کارهای جاری و عمرانی مطرح کرد.
اسپوتنیک: چطور می توان درآمدهای نفتی را به زمینه های دیگر مثلا همان انرژی و نفت و محصولات دیگر نفتی منتقل کرد؟
خادمی: کشورهای جهان سوم این کار را می‌کنند که شما تولید یک کالا دارید برای صادرات و می آیید خام فروشی آن را انجام می دهید و تا آنجا که می توانید خام فروشی آن را می‌کنید و بعد هم همه آن را می آیید مصرف می کنید. مثل این می ماند که «شما دارای یک پدر ثروتمندی هستید، پدر فوت کرده، تعدادی فرزند دارد، فرزندان هیچ کاری بلد نیستند، سرمایه پدر را مدام می فروشند و می خورند و تا چند سال تمام می شود و بعدا می افتند به گدایی».
ما که نباید بیائیم و همه این منابع خودمان را مصرف بکنیم. باید بخشی از این منابع را بیاوریم در بودجه امان. بودجه خودمان را از راههای دیگر تأمین بکنیم و بعد این منابع را ببریم سرمایه گذاری بکنیم. در کشورهای دیگر سرمایه گذاری بکنیم، پالایشگاه بخریم، پتروشیمی بزنیم، کار کشاورزی بکنیم، زیرساخت‌هایمان را انجام بدهیم و خیلی از موضوعات دیگر.
ما باید این منابع را برای نسل های آینده تأمین بکنیم. ما نباید این منابع خدادادی را دربیاوریم و بفروشیم و هیچ چیزی به آن نیافزائیم و هدرش بدهیم. بنابراین ما این نسلی هستیم که بد عمل کردیم.
دولت ایران در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، درآمد این کشور از محل صادرات نفت، میعانات گازی و گاز را بیش از ۱۹۹ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است.
این رقم در بودجه امسال بیش از ۴۷ هزار میلیارد تومان بود؛ که نشان می‌دهد پیش‌بینی دولت از درآمدهای نفتی سال ۱۴۰۰ در مقایسه با سال ۹۹ دارای رشدی ۳۲۳ درصدی است.
