ولادیمیر ساژین تحلیلگر و تفسیرگر خبرگزاری اسپوتنیک دراین رابطه چنین می نویسد: پس از خارج شدن آمریکا از توافق هسته ای در ماه مه 2018، روابط بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده که قبلاً هم در وضعیت اسفناکی بود به شدت رو به وخامت گذاشت. با این حال، از آن زمان تا کنون، در طول یک سال و نیم، شکست ها و ناامیدی ها جایگزین امیدهای خفیف به تنش زدایی می شدند.
برکناری جان بولتون، مشاور امنیتی درای روحیات سرسخت "ضد ایرانی" توسط رئیس جمهور ترامپ در تاریخ 10 سپتامبر، لفاظی های كاخ سفید در مورد ایران، از جمله اظهارات درباره احتمال مذاكره با حسن روحانی رئیس جمهور ایران، در پی داشت. این فرصتی برای رئیس جمهور روحانی بود تا آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران را متقاعد کند که نیاز به تبادل نظر وجود دارد.
به طورعینی، حسن روحانی و دولت وی که مستقیماً مسئولیت وضعیت مالی، اقتصادی و اجتماعی کشور را بر عهده دارند، علاقه مند به گفتگو با ترامپ هستند. و این، علیرغم مقاومت قدرتمند مخالفان افراطی است، در درجه اول سپاه پاسداران، که نمی خواهد با غرب و آمریکا سازش کند. با این حال، روحانی ورق برنده داشت - نرم شدن موضع ترامپ در مورد مسئله ایران. در این شرایط، روحانی می توانست برای آیت الله خامنه ای پیروزی دیپلماسی ایران بر آمریکایی های حیله گر را ارائه دهد.
حمله هوایی 14 سپتامبر به تأسیسات نفتی عربستان سعودی امید به تنش زدایی در روابط ایران و آمریکا را نقش بر آب ساخت و طبعاً احتمال دیدار رئیس جمهور ایران و آمریکا از بین رفت. تنش به حد بحرانی رسید. طرفین هم دیگر را پشت سر هم تهدید می کردند.
رئیس جمهور ترامپ هم در تهدیدها دست کمی نداشت. با این حال، مشخص است که رئیس جمهور آمریکا به دنبال این نیست که کاربا ایران را به عملیات نظامی واقعی بکشاند. البته کاخ سفید علاوه بر افغانستان، عراق و سوریه به جنگ دیگری علاقه ای ندارد. علاوه بر این، عواقب اقدام نظامی علیه ایران غیرقابل پیش بینی است. درگیری نظامی با آن می تواند به زمین لرزه در سرتاسر خاورمیانه منجر شود.
حداقل دو دلیل وجود دارد که بنابر آنها حمله آمریکا به ایران بعید به نظر می رسد. اولا، مبارزات انتخاباتی سخت در ایالات متحده آغاز شده است. ترامپ رویای دوره دوم را می بیند. با این حال، هرگونه اقدام نظامی علیه ایران می تواند خلاف وعده انتخاباتی ترامپ برای جلوگیری از درگیری جدید در خاورمیانه باشد. یک اقدام نظامی دیگر در منطقه خاور میانه منجر به جدایی بیشتر عمده رأی دهندگان از ترامپ خواهد شد.
علاوه بر این، واشنگتن توجیه رسمی برای راه اندازی جنگ را ندارد. پس از حملات به تأسیسات نفتی عربستان سعودی در کاخ سفید، جلسه ای برگزار شد و در آن گفته شد که آمریکایی ها یا املاک و واحدهای آمریکایی در عربستان بر اثر این حملات آسیب ندیدند.
امروز یکی از اصلی ترین وظایف دیپلماسی آمریکا تشکیل ائتلاف ضد ایرانی در چارچوب سازمان ملل است. به همین دلیل، رئیس جمهور ترامپ طی سخنانی در جلسه 24 سپتامبر مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با بیان اینکه هیچ کشوری نباید از "عطش خون" تهران حمایت کند و به آن یارانه دهد، از همه کشورها خواست تا فشارها بر ایران و اقتصاد آن را افزایش دهند. وی گفت: "تا زمانی که رفتارهای تهدیدآمیز ایرا
دیوید شنکر دستیار وزیر خارجه آمریكا در امور خاورمیانه هدف های فشار را مشخص كرد: "ما فشار را افزایش می دهیم، اما ما در تلاش هستیم كه ایران را به سر میز مذاكره برسانیم و به توافق هسته ای و توافق های مربوط به برنامه موشكی آن دست یابیم.
همانطور که می دانید عربستان سعودی و ایالات متحده ، بر اساس نتایج تحقیقات اولیه در مورد این حمله، ایران را به آن حمله متهم کردند. 23 سپتامبر کشورهای اروپایی - انگلیس، آلمان و فرانسه به آنها پیوستند. رهبران این کشورها - بوریس جانسون ، آنگلا مرکل و امانوئل مکرون طی بیانیه مشترک ایران را به حمله به تأسیسات نفتی عربستان متهم کردند و از تهران خواستند که وارد مذاکرات جدید با قدرت های جهانی در مورد برنامه هسته ای و موشکی ایران و موضوعات امنیتی منطقه ای شود.
در واقع ، پس از حملات به عربستان سعودی، توافق هسته ای نزدیک به فروپاشی شده است.
اما ایران امکان این مذاکره را رد کرد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در توئیت خود نوشت که شرکای اروپایی به تعهدات خود ناشی از معامله هسته ای عمل نکرده اند.
این یک خبر داغ است، زیرا پیش از این طرف ایرانی سرسختانه از مذاکره درباره وارد کردن تغییرات در توافق هسته ای خودداری می کرد.
اکنون، در شرایط فعلی، ملاقات بین ترامپ و روحانی تقریبا بعید است. داده های اطلاعاتی هنوز فاش نشده است، نتایج تحقیقات حمله به عربستان سعودی، که توسط یک کمیسیون بین المللی انجام می شود و شامل کارشناسان عربستان، آمریکا، فرانسه و سازمان ملل است، مشخص نیست. وظیفه اصلی آن تعیین مکان های پرتاب و مسیر پرواز موشک ها و پهپاد هایی است که هدف های موجود در عربستان را تخریب کردند.
نتیجه گیری هایی که کمیسیون به آنها برسد بسیار مهم است. بر اساس آنها، عربستان سعودی بیانیه ای را صادر می کند که در آن رسماً مقصر را معرفی خواهد نمود. عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان گفت: تمام اقدامات تلافی جویانه پس از اعلام نتایج تحقیقات انجام خواهد شد.
شواهدی مبنی بر اینکه پهپادها توسط ایران پرتاب شده است، پایه و اساس آن خواهد بود که عربستان سعودی بتواند علیه ایران جنگ اعلام کند.
با این وجود بعید است که ریاض به تنهایی با ایرانیان بجنگد. عربستان می خواهد با دست آمریکا و اسرائیل جنگ کند.
در حال حاضر، دشوار است بگوییم رئیس جمهور ترامپ در صورت حصول نتایج واضح و انکارناپذیر مبنی بر اینکه ایرانی ها پشت این حملات بودند، چه موضع ای خواهد گرفت. رئیس جمهور آمریکا در وضعیت بسیار دشواری قرار خواهد گرفت، زیرا او مجبور خواهد بود به نوعی به چالش پاسخ بدهد. اما او نمی خواهد این کار را بکند. اگرچه این گزینه منتفی نیست که نه اطلاعاتی فاش شود و نه نتایج کمیسیون به طور کامل منتشر گردد. این خیلی آرام تر است، اینطور نیست؟
اکنون تهران و واشنگتن در حال انجام یک جنگ موضع ای سر سخت سیاسی و دیپلماتیک هستند تا بتوانند برتری ها و مزیت های هر چه بیشتری برای مذاكرات آینده را جمع کنند. (مذاکرات حتمی است، اما هنوز مشخص نیست که کی برگزار می شود). هر دو طرف دنبال پیروزی است. حتی اگر این پیروزی تبلیغاتی باشد. هر طوری شده، نتیجه هر مذاکرات سازش است.
با این حال، اکنون نه رئیس جمهور روحانی و نه رئیس جمهور ترامپ به دلیل شرایط موجود در کشورهایشان، نمی توانند به دلایل سیاسی این سازش را آشکارا انجام دهند. بنابراین آنها باید هرگونه گذشت را به عنوان یک پیروزی بی قید و شرط دیپلماسی شان جلوه دهند و این کار بسیار دشوار است.
به این خاطر امروز حول رویارویی ایران و آمریکا مه بسیار زیادی است، یا به عبارت امروزی آنقدر دروغ و گزافه پردازی جمع شده که پیشبینی سیر حوادث آتی برای کوتاه مدت – "ماموریت: غیرممکن" است.
اکنون نکته اصلی این است که طرفین نباید بیش از حد گرفتار بازی های بلند پروازانه نظامی و سیاسی خود باشند و کاری کنند تا از بروز فاجعه جلوگیری شود.
