ترکیه وارد کننده فعال نفت از ایران است. تا ماه مه سال 2018، زمانی که ایالات متحده از برجام شد، ترکیه به طور متوسط 912000 تن نفت از ایران وارد کرد. این مقدار 47 درصد از کل واردات انرژی ترکیه است. پس از تحریمهای نفتی، ترکیه یکی از معدود کشورهایی بود که از ایالات متحده توانست معافیت های نفتی برای خرید نفت ایران دریافت. اما در روز دوم ماه مه، معافیت های نفتی برای خریداران نفت ایران دیگر تمدید نشد.
طبق گزارش مرکز تحقیقاتی Refinitiv، که توسط خبرگزاری رویترز منتشر شده، در اوایل ماه مه، در بنادر ترکیه هیچ نفتکشی با نفت ایران بارگیری نشد. بلافاصله پس از پایان دوره معافیت های نفتی اعطا شده توسط ایالات متحده به واردکنندگان نفت ایران، نفتکشی که 130000 تن «طلای سیاه» ایران را از دریای مدیترانه به ترکیه حمل می کرد، به سرعت تغییر مسیر داد و ردیاب خود را خاموش کرد.
به گفته تحلیلگران Refinitiv، با استناد به تصاویر ماهواره ای، نفتکش به احتمال زیاد در بندر بانیاس سوریه تخلیه شده است.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه از سمت خودش خواستار لغو تحریم های آمریکا علیه ایران شد که تأثیر منفی بر روابط بین دو کشور می گذارد. وی خاطر نشان کرد که آنکارا در چنین زمان کوتاهی قادر به تامین کنندگان دیگر نفت نیست.
The #US decision to end sanctions waivers on #Iran oil imports will not serve regional peace and stability, yet will harm Iranian people. #Turkey rejects unilateral sanctions and impositions on how to conduct relations with neighbors. @StateDept @SecPompeo
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) 22 апреля 2019 г.
آقای امید شکری کله سر، تحلیل گر ارشد امنیت انرژی در مورد آینده صادرات نفت ایران به ترکیه با خبرگزاری اسپوتنیک به گفت و گو نشست.
اسپوتنیک: به نظر شما آیا ترکیه می تواند واردات نفت ایران را به طور کامل متوقف کند؟
ترکیه برای اینکه اقتصاد رو به رشد خودش با مشکل تامین انرژی روبه رو نشود مجبور است در شرایطی که برخی از کشورها با تحریم مواجه شدند و یا نمی توانند گاز مورد نیاز ترکیه را در زمان و شرایط مقتضی با قیمت مناسب تامین کنند از منابع دیگر کمبود نفت و گاز خود را تامین کند و با توجه به اینکه ایران تحت تحریم ها نمی تواند نفت صادر بکند و معافیت عمده نفتی هم توسط آمریکا برای ترکیه و هفت کشور دیگر مثل چین، تایوان، هند، کره جنوبی، تایوان، یونان و ایتالیا تمدید نشد. کشور ترکیه مثل چین و هند در صدد این برآمدند که نفت مورد نیاز را از کشورهای دیگر تامین کنند و در برخی کشورهای دیگر مثل کره جنوبی و هند پالایشگاهایشان را برای اینکه بتوانند نفت دیگری را جایگزین نفت خام ایران بکنند در سیستم پالایشگاهها تغییراتی را به وجود آوردند تا برای فرآوری نفت های آلتراناتیو مشکلی نداشته باشند. این کشورها سعی کردند تا وابستگی نفتی خودشان را به ایران کاهش دهند تا زمانیکه مشکل ایران و آمریکا حل نشود در بازار خودشان با مشکلی مواجه نشوند.
اسپوتنیک: چه کشورهایی می توانند جایگزین نفت ایران بشوند؟
تنوع منابعی که ترکیه از آنها انرژی وارد می کند، جزء اصلی سیاست گذاری ملی انرژی در ترکیه است و در این راستا ترکیه هم از منابع مختلف گاز طبیعی و هم نفت وارد می کند. عمده وارادت نفت این کشور از ایران، روسیه و عراق است. در دوره اوباما پیش از اینکه تحریم ها بر صنعت نفت ایران اعمال شود. ایران پس از روسیه دومین تامین کننده نفت ترکیه بود. بعد از تحریم های دوره اوباما، ترکیه مجبور شد تا واردات نفت خودش را از ایران کاهش بدهد. نفت کرکوک عراق توانست تا حدی جایگزین نفت ایران در بازار نفت ترکیه شود و عراق توانست جایگاه دوم را در بین تامین کنندگان نفت ترکیه از آن خود کند. نفت خام ایران که به ترکیه صادر می شود خواص شیمیایی اش شبیه نفت خام کرکوک عراق و نفت خام اورال روسیه است و این دو کشور می توانند تا حد زیادی جبران کمبود نفت ایران را در بازار ترکیه داشته باشند و می توانند جایگزین نفت ایران در چنین کشورهایی شوند. به همین دلیل همانطوری هم که رویترز گزارش داده بخش انرژی ترکیه برای اینکه بابت عدم واردات نفت از ایران دچار مشکل نشود می تواند از روسیه و عراق به مقدار لازم نفت وارد کند. ترکیه در دوره معافیت شش ماهه بین 60-75 هزار بشکه در روز از ایران نفت وارد می کرد.
