به گزارش اسپوتنیک، شب گذشته آقای دکتر ظریف که در این سالها به معمار توافق هستهای ایران معروف شدهاند در یک پیام اینستاگرامی استعفای ضمنی خود را مطرح کرد و موجی از شگفتی و واکنشهای گوناگون را در سراسر جهان به راه انداخت.
این استعفای غیرمنتظره که هنوز با اماواگر همراه است علاوه بر سیاست میتواند در دنیا اقتصاد نیز بسیار موثر باشد. از این روی با آقای دکتر نبی الله رشنو، کارشناس مسائل سیاسی و بین الملل و عضو انجمن ژئوپلیتیک ایران درباره این اقدام دکتر ظریف و چرایی و البته عواقب آن به گفتگو نشستیم.
به نظر شما منظور دکتر ظریف از متنی که در اینستاگرام منتشر کرده چیست؟
با عرض تبریک به مناسبت میلاد خجسته حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، روز مادر و روز زن، از بزرگواری مردم عزیز و دلاور ایران و مسئولین محترم در 67 ماه گذشته بسیار سپاسگزارم.
۰۰۰ از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستیها و کوتاهیها در دوران خدمت صمیمانه پوزش میخواهم. شاد و سربلند باشید.
آقای دکتر ظریف ذاتاً در امور شخصی و نگرشهای سیاسی و بینالمللی عموماً متخلق بهاصول اخلاقی و آداب پسندیده انسانی هستند. ایشان همانگونه که مقید بهرعایت اخلاق حسنه در ارتباط با مردم و مخاطبین هستند و در مناسبتها نیز واگویههای شرعی و سنتی و فرهنگی لازم را بروز میدهند، در دیپلماسی نیز سعی بر حفظ اخلاقیات دارند که نمونههای متعدد آن در گفتمانهای آقای جان کری و در مباحث هستهای و اعتماد به قولوقرارها بارها مطرح شده است. البته خود آقای ظریف هم به نگرشهای واقعبینانه در سیاست خارجی باور دارند؛ اما معمولاً شئونات اخلاقی و انسانی را هم همراه و همزاد دیپلماسی اعمال میکنند.
نکته اساسی در پیام اینستاگرامی ایشان و استفاده از فضای مجازی و دیپلماسی مجازی است که اکنون در فضای کلان حاکم بر نگرشهای سیاستمداران و دیپلماسی عمومی عملاً باب جدیدی با سرعت فراگیری ایجاد کرده است.
ضمن اینکه ایشان موضوع دخالتها و عدم هماهنگیها در امور دیپلماتیک و سیاست خارجی کشور را هم برای افکار عمومی مطرح کرده و بخشی از ناکارآمدی و ناتوانیها را در این حوزه میدانند. سیاست و روابط خارجی موقعای میتواند تأمینکننده منافع حداکثری باشد که حوزههای مدیریت داخلیوخارجی کشور در یک مسیر همافزا قرار گیرند؛ اما در کشور ما متاسفانه ضمن مداخلهگران متعدد در کویوبرزن حتی در درون دولت نیز باندها و جریانهای سیاسی مداخلهگر به انحاء مختلف سبب ناکارآمدی دیپلماسی و وزیر خارجه میشوند. این باندها در دولت آقای روحانی بهشدت تشنه دیده شدن هستند و بهشکل خزندهای در رقابت برای سیطره باند سیاسی خودشان بر امور کشور میباشند. بههمین دلیل است که آقای ظریف بهصراحت عنوان میکنند که عدهای بهشدت ناراحتند از اینکه بنده گزارش مسائل مربوطه را مستقیماً تقدیم رهبری میکنم.
بهتر نبود این اتفاق در سال آینده رخ میداد نه در التهابات آخر سال بازار؟ آیا مردم ایران باید نگران باشند؟
بههرحال یکی از خصلتهای زیرکانه چهرهها و کنشگران عرصههای سیاسی انجام اقدامات در فضاهای زمانی و مکانی منحصربهفرد است. لذا شاید آقای دکتر ظریف نیز با درک این موضوع و با هدف و برنامههای خاص خودش
اینگونه عمل کرده است؛ اما واقعیت این است که اصل اقدام بهلحاظ ظرفیتهای تخصصی و منحصربهفرد آقای ظریف و خلاء مدیریت غیرقابل جبران ایشان در دستگاه دیپلماسی کشور حتماً برای دلسوزان و صاحبنظران نگران کننده است.
زیرا ایشان تنها متخصص همه جانبهای هستند که در دوره چهل ساله حکومت جمهوری اسلامی بر وزارت خارجه مدیریت نموده و انصافاً هم با درک مجموعه شرایط حاکم بر سیاست خارجی ایران میتوان گفت که بطور نسبی موفق بودهاند.
مع الوصف اگر بنا باشد که کشور کماکان در میان دو وضعیت سیاست خارجی ناپایدار و سیاست خارجی غلط در تبوتاب و غلیان باشد، بودونبود آقای ظریف یا حضور هر فرد دیگری بر سکان سیاست خارجی کشورمان عملا موضوع خیلی مهم و قابل اهمیتی نیست.
دلیل این استعفا به نظر شما چیست؟ شکست برجام، خروج احتمالی ایران از برجام، مشکلات پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با پولشویی پالرمو، حضور ناگهان بشار اسد در ایران و عدم حضور ظریف در جلسه ملاقات یا مشکلات شخصی دکتر ظریف عامل محرک این اتفاق بوده است؟
ببینید منطقی این است که بگوئیم تمام موضوعات مورد نظر شما در این استعفای آقای ظریف نقش دارند. زیرا این امر ناشی از انباشت مجموعه فراوانی از مباحث و مسائل و موانع پیش روی دستگاه دیپلماسی کشور است. لذا اگر بنا است کشور در عرصههای بینالمللی از یک تنفس طبیعی و منطقی برخوردار گردد و منافع ملی و بینالمللی کشور و حاکمیت در سطوح متعدد بطور بهینه تأمین شوند، حتماً باید درک فضایی و مکانی متناسبی از اوضاع بینالمللی و مسائل جهانی داشته باشیم. در چنین شرایطی است که وزیر امورخارجه بطور مسئولانه و پاسخگو باید با اختیار لازم، بر دستگاه دیپلماسی کشور مدیریت کند.
حضور اسد در ایران را چه پیامی برای دیگر کشورها دارد؟
آقای اسد قطعاً در یک سفر فوری و ضروری برای مسائل مهم و اساسی که در سیر تحولات جاری و آینده سوریه و منطقه نقش دارند به ایران آمدند. لذا سیاستمداران و حاکمان سایر کشورها و مداخلهگران در سوریه این موضوع را بسیار بااهمیت تلقی میکنند. زیرا هم مطالبات جاری و افق حاکمیت بر سوریه در این دیدار قابل طرح و پیگیری بوده
و هم نظرات و سیاستهای جمهوری اسلامی ایران در موضوع سوریه با محوریت جریان مقاومت از سوی طرفین بیان و سیاستگذاری شدهاند.
جناب دکتر رشنو به نظر شما، باید منتظر تغییرات گسترده در نظام ایران باشیم؟
آنچه که مسلم است تغییروتحول برای حرکت روبهجلو کشور و ظرفیتسازی حکومت با هدف رقابت در عرصههای گوناگون ملی و بینالمللی باید از تدابیر اساسی نظام جمهوری اسلامی در ایران باشد. لذا در حوزههای
قانونی، حقوقی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی طراحی و اجرای تدابیر جامع باهدف رشد و پیشرفت عمومی در سطح کشور امروز امری ضروری میباشد.
آیا کار آقای ظریف تمام شده و استعفای او نهایی است؟
عموما در رفتار و کارکرد سیاستمداران باید با دیده تردید و احتیاط بنگریم. بهنظرم این اقدام آقای ظریف سبب تمرکز حاکمیت بر مطالبات قانونی، سیاسی و دیپلماتیک ایشان برای گشایش در انجام کانالهای ارتباطات بینالمللی در دستگاه سیاست خارجی کشور خواهد شد.
پس میشود تصور کرد که آقای ظریف میدانسته، احتمالا استعفای او پذیرفته نخواهد شد؟
اهمیت حضور آقای ظریف در وزارت خارجه بگونهای است که ایشان با حداکثر اقدامات تهدید آمیز می توانند در مسیر حرکت برای تحقق توسعه عقلانیت معیشتی در کشور از ابزارهای متعدد استفاده نمایند.
در صورت پذیرفتن استعفا به نظر شما جانشین آقای ظریف چه کسی میتواند باشد؟
تا مدتهای مدید از طریق تعیین سرپرست، بلاتکلیفی بر وزارتخارجه حاکم خواهد بود. چون کفش دیپلماسی و سیاستورزی آقای ظریف برای تمام کارگزاران وزارتخارجه و بهخصوص سیاستبازانی که در دفتر دولت کمین کردهاند، اکنون بسیار گشاد است.
ظریف، دومی ندارد.
— علیرضا رحیمی Alireza Rahimi (@a_rahimi_mp) 25 февраля 2019 г.
جانشین او یا با کرنش مدیریتی خسارت ساز خواهد شد و یا به نام #انقلابیگری دستاوردهای زیادی را بر باد خواهد داد. اگر استعفای #ظریف جدی و قطعی باشد ثابت میکند خنجر مخالفان داخلی اثرگذار بوده است.
فردا قبل از جلسه علنی #مجلس پشت پرده های #استعفا را بحث خواهیم کرد.