امروز زادروز سیّد محمّد خاتمی، پنجمین رئیس‌جمهور ایران است. خاتمی محقق، روحانی، سیاست‌مدار اصلاح طلب، زادهٔ بیست و یکم مهرماه سال ۱۳۲۲ در اردکان یزد است.
مروری بر دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی در زادروز وی شاید خالی از لطف نباشد.در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶، خاتمی به عنوان نماینده اصلاح طلبان داخلی شرکت کرد. رقیب اصلی وی علی اکبر ناطق نوری بود که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم طی بیانیه‌ای؛ رای دادن به وی را وظیفه شرعی و الهی برشمرده بود. اما بر خلاف پیش‌بینی‌ها، خاتمی با اختلاف بیش از ۱۳ میلیون رأی پیروز شد تا دوره جدیدی را در سیاست ایران آغاز کند. خاتمی در سال ۱۳۸۰ و انتخابات ۱۸ خرداد نیز پس از حدس و گمانه‌های مختلفی در مورد عدم شرکتش، شرکت کرد. خاتمی خود علت شرکتش را «میل مردم» می‌دانست.
خاتمی در سال 1376 دولت را در شرایطی تحویل گرفت که بر اثر بحران ناشی از محکوم شدن مقامات بلند پایه جمهوری اسلامی در دادگاههای آلمان به اتهام کشتن چند تن از رهبران حزب دموکرات کردستان ایران در رستوران می‌کونوس آلمان، روابط ایران و اتحادیه اروپا در اوج تیرگی قرار داشت و همه سفرای اروپایی ایران را ترک کرده بودند. همچنین ایران متهم به دست داشتن در حمله به پایگاه آمریکا در الخبر عربستان و کنیسه یهودیان در آرژانتین شده و در آستانه حمله موشکی آمریکا قرار داشت. گروه طالبان نیز اغلب نقاط افغانستان از جمله مناطق مرزی ایران را تصرف و صد‌ها نفر را در حملات پیاپی به روستاهای مرزی به گروگان گرفته بود. انتخاب او و موضع مسالمت جویانه وی نقش موثری در خارج کردن ایران از آن وضعیت بحرانی داشت. آغاز ارتباط میان اصلاح طلبان داخل و اپوزیسیون خارج ایران نیز در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی و با کنفرانس برلین آغاز شد که توقیف گسترده روزنامه‌های اصلاح طلب توسط دادستانی و بازداشت برخی از روزنامه‌نگاران سرشناس و نتیجتا ماجرای حمله به کوی دانشگاه را در پی داشت.
آزادی نسبی مطبوعات در سالهای اول ریاست جمهوری خاتمی در ایران شکل گرفت که باعث ایجاد فضای باز‌تر سیاسی و مطبوعاتی شد. در بخش کتاب نیز کتابهایی که در دوره وزارت مصطفی میرسلیم اجازه چاپ مجدد نداشتند، در این دوره بدون هیچ مشکل خاصی به چاپ رسیدند و وزیر ارشاد در یک اعلام عمومی گفت که کتابهایی که برای بار اول از ارشاد مجوز چاپ دریافت کردند، دیگر نیازی به مراجعه دوباره برای دریافت مجوز ندارند و این کار سبب شد تا کتابهایی چون رمان 10 جلدی کلیدر، که در دوره میرسلیم به مدت سه سال از چاپ آن ممانعت می‌شد، فرصت چاپ دوباره بیابند.
عملکرد دوران ریاست جمهوری خاتمی در زمینه اقتصاد نیز تا حد زیادی قابل قبول و قابل دفاع است. آغاز دولت خاتمی با کاهش قیمت نفت و کاهش درآمدهای ارزی حاصل به 9.9 میلیارد دلار همراه بود. استقراض از بانک مرکزی جهت رفع کسری بودجه به افزایش تورم به بیش از 20درصد در سال 1378 انجامید که به تدریج به حدود 13 درصد کاهش یافت. دولت در این زمان سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را به اجرا درآورد. تشکیل حساب ذخیره ارزی، اصلاح سامانه مالیاتی، تثبیت نرخ ارز و تصویب و اجرای قانون سرمایه‌گذاری خارجی از مهم‌ترین اقدامات دولت اصلاحات به حساب می‌آید. رشد 20% صادرات در دولت اصلاحات و ایجاد 600 هزار شغل در هر سال و واگذاری در مجموع بیش از 2648 میلیارد تومان از سهام شرکتهای دولتی از طریق برگزاری مزایده و عرضه در بورس تهران به بخش غیر دولتی در طول هشت سال دوره ریاست جمهوری وی انجام شد.
و در انتها شاید اشاره به این نکته که در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه گذاری خارجی در صنعت خودرو ایران امضا شد و همکاری شرکتهای داخلی با شرکتهای بزرگ خودروساز از کشورهای فرانسه، کره جنوبی و ژاپن باعث شد تا تصویر خیابانهای ایران تفاوتی فاحشی با دو دهه اول انقلاب پیدا کند، خالی از لطف نباشد.
