سیاست اسرائیل و ترامپ برای دور زدن برجام در تقابل با تلاش های بین المللی

۲۶ سپتامبر طبق روال و بر اساس ابتکار سازمان ملل ، روز بین المللی مبارزه با نابودی کامل تسلیحات هسته ای اعلام شده است.

اما همه کشورها نه تنها از این ابتکار صلح آمیز حمایت نکرده بلکه پایه و اساس توافق مربوط به خلع سلاح را می شکنند. ایران نیز مانند سایرین، دشواری مبارزه برای اتم صلح آمیز را تجربه کرده و در عین حال کشوری مانند اسرائیل در جمله کشورهاییست که از توافق منع گسترش سلاح هسته ای حمایت نمی کند.
براساس اطلاعات رسانه های ایرانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد پیامی را برای دبیر کل شورای امنیت سازمان ملل با درخواست محکوم کردن تهدیدات استفاده از تسلیحات هسته ای توسط اسرائیل فرستاده و مطالعه و بررسی دقیق برنامه هسته ای اسرائیل را خواهان شده است.
طبق این اطلاعیه، ایران بیانیه اخیر نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو را به عنوان «تهدید جدی امنیت بین المللی و صلح» معرفی کرده و از جامعه بین الملل خواسته است که موضع سخت گیرانه ای را در ارتباط با این گفته ها بگیرند و همچنین اسرائیل را برای رعایت استانداردهای بین المللی ترغیب نمایند. تهران از سازمان ملل خواست که اسرائیل را به امضای توافق مربوط به منع گسترش سلاح هسته ای مجبور نموده و برنامه هسته ای اسرائیل به طور دقیق توسط سازمان بین المللی انرژی هسته ای بررسی شود.
آنتون خلوپکوف، رئیس مرکز انرژی و امنیت و کارشناس مسائل هسته ای در گفتگو با اسپوتنیک شرح داد که چرا اسرائیل بیانیه مربوط به اینکه تسلیحات هسته ای دارد را رد نکرده و تایید هم نمی کند، چرا اسرائیل از امضای توافق مربوط به منع گسترش تسلیحات هسته ای امتناع می کند و آیا ایران می توان توجه آژانس بین المللی انرژی اتمی را به این موضوع جلب نماید.
به گفته ی این کارشناس، علی رغم درخواست جامعه بین الملل، اسرائیل به توافق منع گسترش تسلیحات هسته ای نمی پیوندد، بدین ترتیب وظیفه حقوقی برای عدم تولید تسلیحات هسته ای ندارد. علاوه بر این کارشناسان امنیتی و مشکلات هسته ای این طور می گویند که اسرائیل از آغاز سال های ۶۰ قرن بیست تسلیحات هسته ای دارد ، وقتی که تصور می شد، اسرائیل موفق شده است اولین مواد هسته ای نوع تسلیحاتی را بدست آورد و در واقع اوانیوم غنی شده سطح بالا بود.
خلوپکوف توضیح داد: «چه خوشمان بیاید چه نیاید، اسرائیل هیچ گاه به توافق مربوط به عدم گسترش تسلیحات هسته ای نمی پیوندد. در این بخش اسرائیل وظیفه حقوقی ندارد که تسلیحات هسته ای نسازد. به نظر من مسئله جهانی شدن توافق مربوط به عدم گسترش تسلیحات هسته ای، الحاق تمامی دول، کسی که هنوز این کار را نکرده است، مبرم و مهم باقی می ماند و توجه بیشتری را می طلبد. ضمنا بدیهی است که حمایت و تقویت توافق مربوط به عدم گسترش تسلیحات هسته ای به منافع آن کشورهایی که عضو هستند پاسخ می دهد نه آن دسته کشورهایی که مانند سابق خارج از توافق هستند و این شامل اسرائیل هم می شود.»
این کارشناس بیان داشت: «بسیار مهم است، آن کشورهایی که خارج از توافق مربوط به عدم گسترش تسلیحات هسته ای هستند، قرارداد را نقض و پاره نکنند. به نظر من به طور مثال شکستن برجام ایران در آینده ممکن است تاثیر منفی در آینده کل توافق داشته باشد. در این ارتباط هم سیاست دولت ترامپ و هم اسرائیل که در جهت نقض برجام است در آینده ی طولانی مدت تلاش های بین المللی مربوط به تقویت توافق منع گسترش سلاح هسته ای را از بین می برد. حتی آن کشورهایی که تصمیم گفتند به توافق نپیوندند، نباید اقدامی کنند که این توافق را نقض ویا ضعیف کند. موضع شخصی من در این ارتباط این است که سیاست رئیس جمهور تراکپ و دولتش و سیاست معاصر اسرائیل در ارتباط با برجام یک اشتباه بزرگ است. »
کارشناس خاطر نشان می کند که ایران و اسرائیل تا قبل از انقلاب اسلامی همکاری تنگاتنگی در زمینه امنیتی و از جمله موشکی و هسته ای داشتند.
«اگر صادق باشیم، باید به تاریخ نظری بیاندازیم. ایران و اسرائیل تا قبل از انقلاب اسلامی تماس های تنگاتنگی از جمله در زمینه امنیتی داشتند. همکاری دو کشور هم در زمینه موشکی و هم هسته ای مشهور است. به نظر من در این بخش مشکل اصلی برای اسرائیل کنونی تلاش های موشکی و یا هسته ای ایران نیست. به عقیده من این تلاش های ایران امروز با وظایف جمهوری اسلامی مربوط به توافق عدم گسترش تسلیحات هسته ای مطابقت دارد. مشکل به احتمال زیاد در ارتباط اسرائیل با دولتی است که پس از انقلاب اسلامی ایران به روی کار آمده است. در این ارتباط اگر اسرائیل می خواست اطلاعاتی در خصوص تاریخ و وضعیت کنونی امور در مجموعه های هسته ای ایران ارائه می کرد، اگر در اسرائیل ایران را به پنهان کردن برخی اطلاعات محکوم می کنند برای آن است که بتوانند به این اطلاعات اطمینان کنند ، آنرا مانند یک هدف بررسی می کنند و آنرا جدی گرفته اند، باید از این لحظه ی تاریخی آغاز کرد که اسرائیل تا به امروز افشا نکرده است و در واقع اسرائیل و ایران در ۷۰ سال همکاری از جمله در زمینه هسته ای آشکار نکرده اند.»
خلوپکوف معتقد است که بیانیه ایران در رابطه با بلندپروازی های هسته ای اسرائیل ، جنبه ی کمپین اطلاعاتی دارد، اما شانس ایران برای جلب توجه آژانس بین المللی انرژی هسته ای به سمت برنامه ی هسته ای نظامی اسرائیل با هدف تاثیر در بررسی موضع این کشور در توافق مربوط به عدم گسترش تسلیحات هسته ای « به صفر می رسد.»
این کارشناس خاتمه می دهد: «از آنجا که اسرائیل عضو این توافق نیست، وظیفه ندارد که کل فعالیت هسته ای خود را تحت ضمانت آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار دهد. درخواست ایران قابل درک است اما آژانس بین المللی انرژی هسته ای ابزارهای لازم برای اعمال فشار بر اسرائیل در بخش فعالیت هسته ای ندارد. به طور مثال بخش ایجاد شده در دیمونه که بدیهی ست در برنامه ی هسته ای نظامی استفاده می شود تحت ضمانت آژانس بین المللی انرژی هسته است. از نقطه نظر رسانه ها ، حرکت ، از دیدگاه کمپین های اطلاعاتی، گامی از طرف ایران درک می شود. از نقطه نظر نتایج احتمالی و یا امکانات آژانس بین المللی انرژی هسته ای تاثیر واقعی بر اینکه اسرائیل موضع خود را مجددا بررسی کند به نظر من بسیار بعید بوده و تلاش بیهوده است.»