ویکتور ماراخوفسکی
تحقیقات در مورد چگونگی حادثه سقوط هواپیمای نظامی روسیه در سوریه ادامه دارد. موضع مسکو در خصوص این حادثه توسط ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، اینگونه اعلام شد: « یک زنجیره غم انگیز از حوادث سبب سقوط این هواپیما شده است.»
اما بزرگترین اشتباه اینست که اینگونه حساب کنیم که این بدین معنا است که « چه کاری میتوان کرد،اتفاق میافتد،جای شکوه و شکایتی نیست ». طوریکه لازار کاگانویچ، سیاستمدار امپراتوری روسیه گفته بود «هر تصادف نام، نام خانواده گی و موقعیت دارد». بنابرین ادامه تحقیقات برای روسیه بخاطر این که اولاً — در این حادثه ۱۵ نظامی این کشور جان باخته اند. ثانیاً — باید معلوم شود که به کدام علت و بر چه اساسی رخ دادن این « زنجیره حوادث» امکان پذیر شده است و ثالثاً — باید جلو همچو حوادث برای همیشه گرفته شود، ضروری است.
اسرائیل در خصوص سقوط هواپیمای نظامی روسیه در سوریه بدین صورت موضع گیری کرده است که: «سوریها به طور تصادفی شلیک میکردند و بطور کلی آنها نمیدانند که چگونه از سیستم های دفاع هوایی استفاده کنند. آنها مقصر هستند.» اینگونه به نظر میرسد که این موضع نه تنها برای روسیه که برای اسرائیل نیز قابل قبول نیست.
نکته جالب در جنگ سوریه این است که چندین قدرت نظامی جهان مستقیماً در آن درگیر هستند و هر یک از آنها اهداف خاصی را که با هدف دیگری مطابقت ندارد،دنبال میکند. با این حال شمار تلفات این ابرقدرت ها بسیار محدود است. همه میدانند که این دست آورد حاصل سیستم دشوار ، سختگیرانه و توافقات متقابل میباشد که مسئولیت نظارت بر آن بر عهده روسیه است. بنابراین میتوان گفت که جنگ سوریه یک جنگ شدیدا دیپلماسی شده و قانونمند در عصر جدید است.
با این حال، روسیه نه تنها به دلیل اینکه دولت سوریه به کمک این کشور حکم انقضای خود را لغو کرده و قدم به قدم قلمرو خود را از تروریست ها پس گرفته، که بخاطر اینکه روسیه بر خلاف ایالات متحده منافع شرکت کنندگان در این جنگ را مطالعه، درک و در نظر میگیرد.
منافع اسرائیل نیز از این امر مستثنی نیست. به طور مثال، میتوان از میانجیگری روسیه در خروج نیروهای طرفدار ایران (نیروهایی که اسرائیل آنها را جنگجویان میخواند) از مناطق واقع در نزدیکی مرزهای اسرائیل؛ و امتناع از قرارداد تحویل سیستم های اس-۳۰۰ به سوریه (به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار) بخاطر اینکه استقرار سیستم های یاد شده در خاک سوریه تمام قلمرو اسرائیل را تحت پوشش خود قرار میداد، نام برد. فهرست اقدامات روسیه به نفع اسرائیل طولانی است. روسیه با انجام این اقدامات در عمل نشان داد که به روابط خود با اسرائیل احترام میگذارد و وضعیت این کشور را درک میکند.اما بر اساس اصول بین اللملی احترام و درک منافع باید متقابل باشد، زیرا این اصل بصورت یکطرفه کارا نیست. در نهایت عدم رعایت اصل احترام متقابل به زیان طرف نقض کننده تمام میشود.
نکته دیگری که اشاره به آن خارج از لطف نیست، این است که، نیروهای مسلح امریکا به عنوان رقیب جهانی روسیه، که در حال حاضر روابط چندان خوبی هم ندارند — قوانین جنگ سوریه را رعایت میکنند و همیشه اقدامات خود را با همتایان روسی خود هماهنگ مینمایند.
اما نیروهای مسلح ارتش اسرائیل دشمن روسیه نیستند و روابط خوب و سازندهای با روسیه دارند و تا به امروز به دلایل اسرار آمیزی به خود اجازهای را دادند که یک ابرقدرت هسته ای به خود نمیدهد. به عنوان مثال، اطلاع دادن به طرف روس در خصوص عملیات در خاک سوریه، ده دقیقه قبل از شروع و یا در مورد حمله به لاذقیه و مطلع کردن روسیه تنها یک دقیقه قبل از شروع حمله که نتیجه آن یک زنجیره غم انگیز و در انتها مرگ سربازان روسیه بود.
با توجه به اینکه همه چیز گذشته است، اثبات اینکه تمامی تقصیرات از جانب تیراندازی اشتباه سوریها بوده است،نامناسب و نابجاست. زیرا که هدف دیپلماسی نظامی از ابتدا این بود که امنیت نیروهای دولتی فعال در منطقه تصمین شود. و فرض بر این بود که این امنیت توسط تمام طرفین دیپلماسی مراعات شود.
در حال حاظر اسرائیل در واقع ملزم به انتخاب از میان دو گزینه ساده است: یا این مسئولیت را برعهده میگیرد و پاسخگو میباشد که حادثه ناگوار هواپیمای روسیه در ارتباط با عملیات اسرائیل اتفاق نیفتاده است. یا اینکه از مسئولیت شانه خالی میکند و روسیه مسئولیت حفاظت از نیروهای خود را خارج از قراردادهای فیمابین دو کشور تامین میکند. اینکه با چه متدهایی میتوان این کار را انجام داد تا حدودی مشخص است، بعنوان مثال ما در مورد این واقعیت که متحدان سوریه دارای دفاع هوایی پیشرفته نیستند، خیلی خواندهایم. خوب، این موردی است که روسیه مطمئنا می تواند در آن کمک کند.
یک نظر وجود دارد که تکرار این رویدادها برای اسرائیل دلپذیر نخواهد بود و به همین دلیل برای اسرائیل ضروری خواهد بود که در خصوص لزوم حفاظت از جان روسها و پرهیز از فعالیت هایی که آنها را تحت تهدید قرار میدهد، حتی فعالیت های شوخ طبعانهای که در شبکه های اجتماعی لایک زیادی جمع میکنند، به ارتش خود توضیح دهد.