گزارش و تحلیل

آیا عربستان طاقت اصلاحات را دارد؟

© AFP 2023 / Fayez Nureldineآیا عربستان طاقت اصلاحات را دارد؟
آیا عربستان طاقت اصلاحات را دارد؟ - اسپوتنیک ایران
اشتراک
اسپوتنیک به نقل از عرب شناس روس می نویسد: عربستان از اعتراض های دسته جمعی و بحران های اجتماعی – سیاسی در امان نیست.

دمیتری فرولوفسکی کارمند علمی مرکز کارنگی مسکو افزود: ولی بعید است که این حوادث به تغییرات داخلی جدی در عربستان منجر شود. مهمترین عامل ثبات عربستان سعودی، روابط آن با آمریکا، متحد آن است و حتی اگر اصلاحات عقیم بماند و نارضایتی اجتماعی به درگیری واقعی بین مردم و مقامات تبدیل شود، ریاض بدون حمایت خارجی نخواهد ماند.

رفتار خشونت آمیز عربستان، اینبار به سمت چه کشوری است؟ - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
رفتار خشونت آمیز عربستان، اینبار به سمت چه کشوری است؟
عربستان سعودی یکی از ثروتمندترین و با ثبات ترین کشورهای خاورمیانه است، اما در واقع مقیاس مشکلات اجتماعی و اقتصادی این پادشاهی بسیار بالا است. فقر گسترده، بیکاری بالا در بین جوانان، مقابله میان جوامع سنی و شیعه، سبب شک و تردید جدی در مورد پایداری و دوام رژیم سعودی شده است. محمد بن سلمان ولیعهد جوان وعده اصلاحات رادیکال می دهد، اما تلاش برای مدرنیزه شدن پادشاهی محافظه کار توام با خطرات قابل توجهی است. تغییراتی که به نظر یک عده از بیش حد باشد و دیگران آنرا ناکافی تلقی کنند، می تواند نارضایتی اجتماعی پنهانی طولانی مدت را بروز دهد.

جوانان سعودی

حامیان اصلی تغییرات، نسل جوان سعودی هستند، زیرا اکنون وضعیت بسیاری از آنها غیرقابل تحمل است. در دهه های گذشته، پادشاهی رونق واقعی در زاد و ولد را تجربه کرده است: جمعیت در دهه های اخیر از 5 میلیون نفر در 1960 تا حدود 30 میلیون نفر در حال حاضر افزایش یافته است و بیش از 60 درصد از این افراد زیر 30 سال است. میزان بیکاری در میان جوانان سعودی 32.6 درصد است و انتظار می رود این شاخص تهدید کننده تا سال 2030 در بهترین حالت باقی بماند و یا حتی کمی بالا برود.

دم عربستان گرم - اسپوتنیک ایران
دم عربستان گرم
در پادشاهی هیچ تحقیق جامعه شناختی قابل اعتماد وجود ندارد، اما شبکه های اجتماعی می توانند روحیات موجود در میان جوانان را زیاد روشن کنند. در سال 2013 در عربستان سعودی، کامپینی در توییتر با عنوان # الراتب_مایکفي_الحاجة ("من دستمزد کافی ندارم") راه اندازی شد که میلیون ها نفر را به خود جلب کرد و در داخل کشور بازتاب گسترده ای پیدا کرد. چشم اندازهای بهبودی وضع جوانان هنوز قابل مشاهده نیستند، زیرا نسل جوان سعودی ها، به رغم نارضایتی خود از حقوق و دستمزد خود، ترجیح می دهند در دانشگاه ها، فرهنگ هایی را مطالعه کنند که از واقعیت بازار معاصر کار دور اند.

در عربستان سعودی، تشنگی برای تغییرات به شدت احساس می شود. بسیاری از جوانان عربستانی در غرب تحصیل کردند، به زبان انگلیسی بهتر از زبان عربی صحبت می کنند و به طور آشکاری به ارزش های غرب ابراز علاقمندی می کنند. آنها خواهان تغییرات هستند، آنها می خواهند برای جهان بیرونی بازتر باشند، آنها آماده اند تا موازین سخت گیرانه اخلاق عمومی را بازنگری کنند و با فساد گسترده روبرو می شوند. حمایت جوانان از فعالیت های شاهزاده تقریبا به بخشی از فرهنگشان تبدیل شده است.

اما انتظارات بالا با خطرات جدی همراه است. ولیعهد پس از راه اندازی اصلاحات، راه خود به عقبنشینی را قطع کرد. موفقیت برنامه وی تحت عنوان "چشم انداز 2030" برخورد مردم به کل سلسله حاکم عربستان را تعیین خواهد کرد. تا به حال، برنامه های بزرگ و وعده های متعدد ولیعهد به خاطر بلند پروازی های بیش از اندازه خود مایه تردید مردم شده اند.

تفکیک مذهبی

رویارویی سنی ها و شیعیان در زندگی عربستان سعودی، مکان ویژه ای دارد. طبق مطالعات بسیاری، شیعیان سعودی حقوق و دستمزد کمتری دریافت می کنند، اغلب از کار اخراج می شوند و چشم انداز فرصت های شغلی آنها به شدت محدود است. شیعیان تنها 10 تا 15 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، اما اکثر آنها در استان شرقی زندگی می کنند، جایی که ذخایر اصلی نفت متمرکز شده است.

سه عامل عدم احساس امنیت عربستان سعودی - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
سه عامل عدم احساس امنیت عربستان سعودی
در زمان خود، دستگیری و اعدام روحانی شیعه، نمر باقر أمين النمر، منجر به اعتراضات گسترده ای شد که مقامات سعودی را ترساند. واعظ به شدت از سیاست ریاض در طی حمله به بحرین انتقاد کرد و از شیعیان عربستان سعودی خواسته است که از این کشور جدا شوند.

ولیعهد با عزم راسخ، مبارزه با محافظه کاران مذهبی را آغاز کرد و حتی تلاش نمود تا وهابیگری را اصلاح کند. این امر امید می دهد که موقعیت شیعیان نیز در طول زمان بهبود یابد. اما عجالتا در شرایط محاصره قطر، رویارویی منطقه ای با ایران و جنگ بی پایان در یمن، سیاستمداران عربستان ترجیح می دهند که دشمنان داخلی را جستجو کنند و مسئله شیعه را با سرکوب و تبلیغ تهاجمی حل کنند.

هر جمعه سعودی ها همچنان به موعظه ها درباره "خصومت ایرانیان" گوش فرا می دهند. تبلیغات علیه ایران و مبارزه با شیعان محلی بخشی از سیاست ریاض شده است. پس از انقلاب اسلامی سال 1979 در ایران، ریاض به طور جدی شروع به ترس از گسترش فرقه شیعه به سایر کشورها کرد و اقدامات فعالانه ای را برای بی اعتبار کردن فرقه شیعه آغاز کرد.

بنابراین، نیازی به صحبت در مورد ناآرامی های احتمالی شیعه در عربستان نیست. وحشیگری که ارتش ریاض در زمان خود برای متفرق کردن تظاهرات شیعیان در بحرین را بکار برد و سرکوب فعالان مذهبی در داخل پادشاهی نشان داد که مقامات به طور جدی نگران این مسئله هستند و اجازه نخواهند داد که روحیات اعتراضی گسترش پیدا کند. تبلیغات عربستان مثل سابق واعظان شیعه، که از مقامات انتقاد می کنند را به عنوان جاسوسان ایران و قطر معرفی خواهند کرد.

فقر و مهاجران

تصمیم خشمگینانه عربستان - اسپوتنیک ایران
تصمیم خشمگینانه عربستان
منبع دیگر تنش اجتماعی فقر است. تعداد افراد فقیر در عربستان سعودی با درآمد ماهیانه 480 دلار برای هر نفر، بین دو تا سه میلیون نفر است. اکثر آنها زنان، افراد معلول و ساکنان روستایی هستند. طبق آمار رسمی، حدود یک سوم جمعیت و نیمی از نیروی کار در عربستان سعودی مهاجران هستند. اکثر آنها چندین بار کمتر از حداقل حقوق می گیرند و بسیاری نیز باید در خیابان زندگی کنند.

با این وجود، این بدان معنا نیست که مهاجران بی خانمان سعودی به طور خودکار می توانند به عنوان انقلابیون ثبت شوند. سطح زندگی در پادشاهی هنوز بسیار بالاتر از آن کشورهایی است که کارگران خارجی از آنجا بیرون می آیند. برای بسیاری از آنها، وضعیت غیرقانونی در عربستان سعودی جذاب تر از بازگشت به میهن خود به نظر می رسد. بر این اساس، بیشتر مهاجران به مقامات عربستان سعودی وفادار تر از سعودی های بومی هستند و بعید است که آنها جرات کنند به خطر اعتراض سیاسی تن دهند.

چشم انداز حفظ بقا

دمیتری فرولوفسکی کارمند علمی مرکز کارنگی در پایان نوشت: بدون تردید، پادشاهی از تظاهرات گسترده و بحران های اجتماعی و اقتصادی مصون نیست. اما آنها به سختی به تغییرات جدی در داخل کشور منجر خواهند شد. مهمترین عامل در ثبات عربستان سعودی، روابط با آمریکا که متحد عربستان است. و حتی اگر اصلاحات ولیعهد ناکام بماند و نارضایتی اجتماعی به بروز درگیری میان مردم و مقامات منجر شود، ریاض بدون حمایت خارجی نخواهد ماند. و این بدان معنی است که رژیم فعلی عربستان سعودی در فرمت کم و بیش محافظه کارانه به موجودیت خود ادامه خواهد داد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала