قسمت اول
وقتی کشــوری در تحریم قرار دارد و روابط تجاری — بازرگانی در آن به سختی صورت می گیرد، فعالیت نمایندگی های خارجی در آن کشور غیرممکن می شود.
حدود 10 سال گذشته به علت تحریم ایران توسط کشورهای غربی، حضور اقتصادهای در حال توسعه بیش از پیش در ایران افزایش یافت و دولت وقت ایران از این حضور گسترده استقبال کرد. در نتیجه به دلیل عدم نظارت کافی، ورود اجناس قاچاق و تقلبی به کشور تا حد زیادی افزایش یافت و نمایندگی برندهای معروف دنیا در ایران ظاهر شدند.
بسیاری از فعالان اقتصادی کشور تجمل گرایی و بی اعتمادی به کالای تولید داخل را دلیل اصلی رواج کالاهای تقلبی در بازار می دانند.
طبق آمار، سازمان ملی استاندارد ایران طی چند سال اخیر توانسته مانع از ورود 192محموله کالای غیراستاندارد وارداتی به وزن تقریبی 438 هزار به داخل کشور شود.
بیشتر کالاها شامل: لوازم برقی، خانگی و ابزارآلات ،لنت ترمز،قطعات خودرو، اسباب بازی، چای،برنج،مواد غذایی وغیره، عمدتا از کشورهای چین و امارات متحده عربی وارد ایران شده بودند.
هم صحبت اسپوتنیک حاج امیرعلی د. کارخانه دار و تولید کننده منسوجات نظر خود در مورد فروش کالاهای تقلبی در ایران و مشکلاتی که تولید کنندگان داخلی با واردات اجناس تقلبی به ایران روبرو می شوند را با ما درمیان گذاشت.
پرسش: فروش کالاهای تقلبی در بازار ایران چه تأثیری بر محصولات تولید کنندگان داخلی می گذارد؟
پاسخ: راجع به کالاهای تقلبی می توانم بگویم یک مدتی خیلی زیاد بود. بیشتر هم نمونه های چینی تقلبی بود. تعدادی از افراد می رفتند به چین و از شرکت هایی که آشنایی نداشتند و فقط به خاطر قیمت ارزان تر خرید می کردند و به این ترتیب ممکن بود که بعد توی پارتی های بعدی جنسی که برایشان می فرستادند تقلبی باشد. بعضی ها می گفتند که مثلا بجای مواد و اینها توی محفظه ها آب بوده. یا مثلا خیلی ها پولشان را می فرستادند برای خرید ولی جنس خوب به آنها تحویل داده نمی شد و یا آن شرکت اصلا جمع می شده و می رفته است. چون شرایط دشوار بوده مثلا تحریم و غیره ذالک و نمی شد از طریق بانک و صرافی کار کرد، برای همین این موارد زیاد بود. ولی خب بعضی از همین شرکت هایی که الان با آنها کار می کنیم اگر بخواهند مدت دار کار کنند و تولیدکننده بخواهد شرکت خوب پیدا کند، آن شرکت ها مجبورند برای اینکه کارشان دوام داشته باشد، جنس را با کیفیت خوب بدهند. این قضیه بیشتر برای شرکت های آسیایی برای واردات این نوع کالاها اتفاق می افتاده است و بیشتر برای شرکت های کوچک واردکننده.
زیرا اروپایی ها برندهایی دارند و سعی می کنند آن کیفیتی را که دارند حفظ کنند و از قدیم هم نمایندگی توی ایران دارند ولی تاجرانی که می روند و تقاضای جنس خیلی ارزان می کنند و سراغ شرکت های خیلی کوچکتر می روند و بعضی وقت ها از توی اینترنت و سایت هایی مثل «علی بابا» و غیره پیدا می کنند، از این اتفاق ها برایشان می افتد، یعنی پول را پرداخت می کنند و اینطور اتفاق می افتد که یا اصلا جنس را نمی فرستند و یا یکی دوبار جنس خوب راهم می فرستند و بعد از اینکه اعتماد مشتری جلب شد و سفارش بزرگ داد پول را می گیرند و یک جنس بی کیفیت را می دهند. خریدار هم دیگر نمی تواند کاری بکند، زیرا خودش رفته خریده و دولت و بانک در جریان نبودند. ولی یک سیستم هایی هست که اگر خرید از طریق بانک انجام شده باشد بازرسی در مبدا شامل حال شرکت فروشنده می شود. یعنی شرکتی که جنس را می خرد مجبور می شود پول جنس را بگذارد در بانک ولی یک شرکت ناظر قبل از ارسال جنس باید آن جنس را از نظر مقدار و وزن و کیفیت چک کند و تأیید کند و بعد بانک پول را خواهد داد. این نوع روش ها برای جلوگیری از ورود اجناس تقلبی وجود دارد، ولی اگر بخواهی یک جنس ارزان از دلال هایی که در چین و هند جنس جور می کنند بگیری، آنها هر دفعه می روند سراغ یک شرکت و به این ترتیب در پارتی ارسالی جنس تقلبی می تواند زیاد باشد.
پرسش: در رابطه با منسوجات و چرم وضع بازار از نظر اجناس تقلبی چگونه است؟ مثلا روی آن زده برند اروپایی ولی در اصل شاید تولیدی چین باشد. این امر چه تأثیری بر میزان فروش اجناس تولیدکنندگان داخلی می گذارد؟
پاسخ: مشکل کارخانه هایی که بیشتر تولید نساجی و چرم می کنند و ما با آنها کار می کنیم این است که کالای قاچاق وارد می شود، یعنی طرف بدون آنکه گمرک بدهد جنس را وارد کشور می کند. خیلی وقت ها از چین و ترکیه منسوجاتی می آید که مال مدهای سال قبل است. یعنی یکی دو فصل از آنها گذشته و آن تولید کنندگان می خواهند انبارهای خود را خالی کنند و حاضرند حتی شده وزنی این اجناس را بفروشند تا انبار ها از این اجناس خالی شوند. یکسری از تاجرهای ایرانی این کار را می کنند و خب وقتی این جنس ها با قیمت های خیلی پایین و بعضی وقت هاهم کیفیت آنها بد نیست، البته همه جور کیفیتی توی آنها هست، وارد بازار می شود و بدون پرداخت گمرک و با قیمت خیلی کم که تاجر به فروشنده پرداخته و با زیر قیمت و قیمت های خیلی پایین وارد بازار ایران می شود، تولیدکننده داخلی دیگر نمی تواند با آنها رقابت کند. علت دیگر این است که مردم به علت بد بودن وضع مالی این نوع اجناس ارزان و بنجول با کیفیت پایین را می خرند.
تولیدی های دیگر مثل تولیدی های چین و بنگلادش و هند که در ایران هست در حد زیاد نیستند که قیمتشان کم باشد و خود تولید اینجاهم به خاطر یکسری مسائل که صادرات ندارند و حجم کارشان کم است، اجناس تولیدی آنها بخودی خود گران درمی آید، بنابراین یکی که جنس ارزان بیاورد و اگر گمرک ندهد که البته خب قیمتش ارزان تر خواهد بود، سودش هم بیشتر خواهد بود. همه به آن نوع کار تمایل پیدا می کنند و تعداد کمی به زدن جنس های رقابتی تمایل نشان می دهند مگر اینکه در اینجا تعرفه های گمرک را ببرند بالا که مثلا جنس خارجی به صرفه نباشد.
البته بعضی از لباس ها با برندهای خوب خارجی هم وارد ایران می شود که با قیمت های خیلی بالا بفروش می روند. مثلا قیمت ها به دلار معین می شود. مثلا چرم. ایران به عنوان مثال، چرمش را تا مراحل اولیه کار که یک کمی کثیف تر هست و محیط زیست را آلوده می کند انجام می دهد و مراحل آخرش — کارهایی که مثلا سود زیادی دارد — تکمیل و از این قبیل کارها به ایتالیا و یا ترکیه می فرستد بعد آن شرکت ها این چرم را به لباس و غیره تبدیل می کنند و بعد از آن با قیمت های خیلی بالا دوباره می فروشند که ایرانی ها هم می توانند در بین خریداران همان اجناس که از چرم اولیه ایرانی درست شده باشند.
پرسش: پس به این صورت کالاهایی که مواد اولیه اش ایرانی است در خود ایران به یک جنس نهایی تبدیل نمی شود، مثلا کت و کیف و کفش…؟
پاسخ: در رابطه با چرم البته در ایران هم کارخانه هایی هستند که تا مرحله آخر چرم را می سازند و تکمیلش هم می کنند و بعد از آن لباس درست می کنند. ولی خیلی ها این چرم ها را توی مرحله «سالامبور» که یکی از مراحل صادراتی ایران است (یعنی آهک زنی و کنسرو شده با اسید و نمک) را انجام می دهند و بعد آن را به شرکت های ترکیه و ایتالیا می فروشند و آنها مراحل بعدی که تکنیکی و نیاز به دانش فنی دارد را انجام می دهند و همان چرمی که توی ایران مثلا فوتی 10000 تومان است، آنها آن را می رسانند به فوتی 50000 تومان و با برند خارجی دوباره وارد بازارهای سراسر دنیا و از جمله ایران می شود.
سالامبورهای ایرانی پس از رفتن به ایتالیا و تکمیل و تبدیل به لباس چرمی دوباره به ایران برمی گردد و 20 برابر قیمت کت و شلوار چرم ایران به فروش می رود و فقط پولدارها می توانند این اجناس را بخرند.
پرسش: آیا تولید کنندگان داخلی برای مقابله با این فرایند هیچگونه برنامه عمل مشخصی دارند؟
پاسخ: دولت که می گوید «حمایت از تولید داخلی» منظور آن است که به آنها سرمایه داده شود و دانش فنی آن ها را بالا ببرند و بعد اگر خب روابط سیاسی با دنیا خوب باشد و بتوانند صادرات کنند و بر فرض مثال اگر در یک کشوری که این منسوجات و اجناس چرمی مصرف دارد ببیند که کیفیت ایران خوب است و قیمت آن نیز خوب است و شروع به خریدن کند، متعاقبا وضع تولیدکنندگان داخلی نیز خوب خواهد شد. اجناس آنها قابل رقابت خواهد شد. ولی اگر ما مدام تحریم باشیم و رابطه نداشته باشیم، همان دانش فنی وجود نخواهد داشت و کارشناسان خارجی به اینجا نیایند و ماشین آلات مدرن وارد نشوند، بعدا هم کسی نباشد که این جنس ها را بخرد بازار محدود خواهد شد و شرکت ها کوچکتر خواهند شد و یا مجبور خواهند شد کیفیت را بدتر کنند تا قیمت پایین بیاید. ولی اگر بخواهند یک بازار خوب استاندارد داشته باشند آنها هم باید پارامترهای صادراتی را داشته باشند. کیفیت اجناس صادراتی برای کشورهای اروپایی و آمریکا با استانداردهای صادراتی خاص خود باید خوب باشد.
پرسش: آیا اتفاق افتاده است که کالاهای تولید داخلی ایران با برندهای دیگر بفروش برود؟
پاسخ: خیلی زیاد. زیرا چون همه اعتقاد دارند که جنس خارجی بهتر است تولید کنندگان داخلی بصورت خیلی مشخص مارک های خارجی را روی لباس هایی که تولید داخلی است می زنند و یک چیز خیلی مخفی هم نیست. مثلا شلوارهای جینز در ایران کارخانه ای دارد که در یک سالن آن فقط مارک های شرکت های خارجی وجود دارد و بر طبق سفارشی که دریافت می کند آن مارک ها را نیز می زند پشت شلوارها.
پرسش: آیا مارک ها از خود تولید کننده اصلی دریافت می شود یا این مارک ها هم در ایران تولید می شوند؟
پاسخ: نه این مارک ها یا توی بازار تهران و یا در چین زده می شوند. مثلا یک راسته مارک فروشی در بازار تهران هست.
پرسش: در رابطه با لوازم یدکی ماشین چطور؟ آیا شما شخصا تا کنون لوازم یدکی تقلبی خودرو برایتان مشکلی ایجاد کرده است؟
پاسخ: بله، بله. لوازم یدکی برندهای خیلی متفاوتی دارد و چینی هاهم خیلی آن ها را کپی می کنند. و این بستگی به آن دارد که سوار چه ماشینی هستید و مثلا «سیتروئن» نمایندگی لوازم یدکی اصلی دارد و نوع چینی آن هم هست. احتمال اینکه این لوازم یدکی جا به جا با قیمت های متفاوت با همان برند « سیتروئن» به فروش برود هست. ولی یکی هولوگرامی دارد که اصل خود «سیتروئن» هست با قیمت 300 هزار تومان فروش می رود ولی چینی آن 80 هزار تومان است. نوع مالزی آن 150 هزار تومان در ایران قابل دسترس است. از اینرو شخص هنگام انتخاب واقعا نمی داند که آن لوازم یدکی 150 هزار تومانی واقعا همان 150 هزارتومانی است یا نه.
پرسش: حقوق مصرف کننده در این جور موارد ضایع نمی شود؟
پاسخ: در رابطه با لوازم یدکی بستگی به محل تعمیر خودرو دارد. اگر در تعمیرگاه های مجاز و نمایندگی اصلی باشد، آنها تضمین کار می دهند و در تعمیرات دیگر مکانیک از شما می خواهد که خودتان لوازم یدکی را خریداری کنید که مسئولیتی به گردن نگیرد. زیرا تقلبی و مدل های متفرقه زیاد است.
اگر می خواهید ریسک نکنید باید بروید نمایندگی اصلی و یا تعمیرگاه مجاز که قیمت آن به جای 300 هزار تومان می شود حدود یک میلیون تومان!
مواد خوراکی تقلبی مسأله دیگری است که جهانیان با آن روبرو هستند. تقلب عمدی در استفاده از مواد ارزان تر برای سود اقتصادی یک جنایت بخوبی مستند در آمریکا و اروپاست که چند دهه ادامه دارد.
اما در سال های اخیر به دلیل ترس از «بیوتروریسم» مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. از جمله مواد خوراکی تقلبی که در بانک اطلاعات موادغذایی تقلبی وارد شده اند عبارتند از: شیر،روغن زیتون، عسل زعفران، ماهی، قهوه، آب پرتقال، آب سیب، فلفل سیاه و چای.
غذاهای تقلبی برای اروپا و کشورهایی که برندهای محصولات خوراکی در آنجا بیشتر است مانند ایتالیا یک خطر جدی است. در سال 2005 گمرک اتحادیه اروپا بیش از 75 میلیون کالای تقلبی از جمله مواد غذایی، دارو و دیگر کالاها که از طریق اینترنت خرید و فروش شده بودند را مصادره کرد.
هر شهروند اتحادیه اروپا سالانه به طور میانگین بر اثر خرید و فروش کالاهای تقلبی، حدود 116 یورو زیان می‌بیند. مجموعا 60میلیارد یورو، زیان سالانه اتحادیه اروپا است. زیانی که بنا بر پیش‌بینی کارشناسان سیر صعودی خواهد داشت.
مطابق با اطلاعات اف بی ای آمریکا جعل حساب های دارویی به میزان تقریبی 600 بیلیون دلار در معاملات جهانی را شاید بتوان « جنایت قرن 21» دانست. به گفته سازمان جهانی بهداشت بیش از 30 درصد داروها در کشورهای درحال رشد تقلبی «فیک» هستند.
هر خریداری در هر گوشه دنیا می تواند دارویی راخریداری کند که بسته بندی آن مشابه اصل است ولی خود دارو حاوی ترکیبات اصل نیست و در بدترین سناریو ممکن است با مشابه های سمی پر شده باشند.
به گفته کارشناسان داروهای تقلبی سالانه دست کم باعث مرگ 700 هزار نفر در سراسر جهان و بیشتر در کشورهای توسعه نیافته می شوند.
با خانم دکتر مریم آ. پزشک عمومی در خصوص دارو و وسایل تقلبی پزشکی به گفتگو نشستیم.
پرسش: در رشته پزشکی با اجناس تقلبی مواجه شده اید؟
پاسخ: داروی تقلبی شنیدم که گفتند وجود داشته است. ولی اکثر داروها در داروخانه های معتبر با استناندارد هست.
داروهای توی داروخانه ها تماما مهر بهداشت ایران و آرم دولتی غذا و دارو ایران را دارند. و این آرم روی تمام داروهای وارداتی از خارج وجود دارد. خیلی از شرکت های خارجی که در اینجا نمایندگی دارند و ویزیتورهای آنها پیش ما می آیند مجوز قانونی دارند و با اجازه دولت اجناس خود را وارد می کنند. داروها همه کد وزارت بهداشت را دارد و با کمک کد می توان آن را در اینترنت پیگیری کرد.
پرسش: خبرهایی نیز درباره لوازم و وسایل پزشکی که با برند و برچسب ساخت کشورهای اروپایی وارد می شود ولی در واقع تقلبی است پخش شده است. آیا از این نوع وسایل وارد ایران شده است؟
پاسخ: در باره وسایل ارتوپدی وجود داشته است. در مورد لنز که در چشم پزشکی استفاده می شود شرکت مشخصی دارد. مثلا در هر کشوری که تولید می شود همان کشور کد خودش را روی محصول می زند و این در مورد لنز است که چشم پزشکان می دانند تولید کدام شرکت است. در ایران نمایندگی دارند و یا با شرکت در نمایشگاه های لوازم پزشکی مشخص می شود که تولید کجاست.
نماینده با معرفی اجناس خوب و تقسیم بندی قیمت ها مشخص می کند که کدام جنس بهتر است. براحتی می توان تشخیص داد که جنس ارزان کیفیت پایین تری دارد. مثلا در مورد لنزهای متفاوت. لنز آمریکایی که مشخص است آمریکایی است که قیمت مشخص خودش را دارد که 600 هزار تومان است و لنز شرکت ایرانی که شناسنامه آن هم معلوم است ولی قیمتش بمراتب ارزان تر است و 150 هزار تومان می باشد. اختلاف قیمت را دارد و همه مشخص است که مال کجا هستند.
منظور از وسایل ارتوپدی وسایلی هست که توی اتاق عمل برای مریض کار گذاشته می شود. مثلا پروتز و این چیزهایی که برای شکستگی ها توی بدن بیمار کار گذاشته می شود. این موارد متأسفانه بود که از این نوع وسایل بی کیفیت کار گذاشته شده و توی پای مریض شکسته است.
پرسش: شما به عنوان پزشک چه راه حلی برای این مسأله پیشنهاد می کنید؟
پاسخ: خب یک بخش از این اتفاق ها که رخ داده و چند سال پیش هم زیاد بود و احتمالا در آینده هم اتفاق خواهد افتاد به خاطر تحریم ها بود. در زمان تحریم راحت نمی توان جنس ها با کیفیت خوب را وارد کرد. تحریم تأثیر زیادی در این فرایند دارد. زیرا وقتی دسترسی به جنس اصلی نباشد باید یک کاری انجام شود تا نیاز به دارو و وسایل پزشکی تأمین شود.
ادامه دارد…
