ریاض چندین سال است تلاش می کند کشور های سنی خاور میانه را برای مقابله با بلندپروازی های منطقه ای ایران متحد کند. ولی اختلافات میان متحدین بالقوه و یا عدم تمایل شان به قبول برتری سعودی ها مانع در این راه بود و حالا به اجرایی این ایده و تشکیل این پیمان با جدیت تمام دست زدند.
ترس از ایران در خلیج فارس چند دهه پیش پدید آمده است. پادشاهی های خلیج فارس در جریان جنگ ایران و عراق از رژیم صدام حسین حمایت کرده و به او پول می دادند. ایرانی ها در جواب گاه بگاه معدن های نفت امارات و کویت را بمباران کرده و "جنگ تانکر ها" را راه انداختند و فقط ظاهر شدن ناوگان آمریکا آنرا قطع کرد. پادشاهی ها فقط توانستنند شورای همکاری خلیج فارس را تشکیل بدهند که به پیمان نظامی — سیاسی تمام عیار تبدیل نشد.
پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال های 90 و در سال های 2000 وضع نسبتا آرام شد، ولی با ازاسرگیری برنامه هسته ای ایران و بر اثر "بهار عربی" وضعیت دوباره متشنج شد.
حالا رویارویی در خلیج فارس دوباره اوج گرفته است. عربستان سعودی از جنگ در دو جبهه به شدت می ترسد. ریاض بر آن است که ایرانی ها آهسته آهسته این پادشاهی را محاصره می کنند. موفقیت های حوثی ها در یمن ریاض را بویژه عصبانی می کند. روحیات استان شرقی شیعه نشین این پادشاهی نیز ریاض را نگران می کند، همچنین وضع مرز با عراق با ظاهر شدن جهادیون داعشی در آنجا آرام نیست و حاکمان کنونی عراق افراد هواخواه ایران هستند.
بعلاوه همین چندی پیش موضع دولت پیشین آمریکا نسبت به خاور میانه مشخص نبود و دولت باراک اوباما می خواست از این منطقه برود و به امور آسیا بپردازد. به این خاطر سخنان ترامپ در باره لزوم تشکیل ناتوی عربی بسیار به موقع طنین انداز شد.
احتمالا کشور های موسس این پیمان عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر و اردن خواهند بود. ماهیت این ترکیب این است که می خواهند ارتش یک میلیونی مصر و تجهیز فنی ارتش عربستان کم جمعیت را ادغام کنند. عجالتا مصر با ریاض مناسبات چندان خوب را ندارد و لحن متکبر این پادشاهی را رد می کند و فقط مایل است با آن روابط برابر حقوق را داشته باشد.
قرار نیست که عربستان با اردن مساله داشته باشد. ارتش این پادشاهی پرسنل زیادی ندارد ولی خوب آموخته شده و به سلاح آمریکایی مجهز است. این کشور دارای کسری بودجه از نظر نفت و پول به عربستان وابسته است. اردن همچنین از کارگران کشور خود که در خارج کار می کنند حواله های پولی دریافت می کند.
جای تعجب است ولی عربستان با کشور های خلیج فارس مشکلات بیشتری دارد. پادشاهی های عربی برای بازداشتن ایران باید به شکل یک جبهه واحد عمل کنند ولی همه این کشور های عرب آماده نیستند با جمهوری اسلامی ایران جبهه گیری کنند. مثلا قطر و ایران دارنده مشترک بزرگترین میدان گاز "نورد فیلد" می باشند و 10 — 15 درصد از اهالی قطر ایرانی الاصل بوده و به رسم معمول گرفتار داد و ستد در ایران هستند. به این خاطر دوحه در برابر تهران خوشرقصی کرده و با ایران مناسبات خاصی دارد. امیر تمیم بزودی پس از روی کار آمدن میانجیگری خود بین عربستان و ایران را پیشنهاد کرد. ریاض این آزاد اندیشی را قبول نکرد و ولی برای مدت مدیدی این رفتار دوحه مسکوت گذاشته می شد. حالا به تربیت دوحه با جدیت تمام دست زدند. با قطع روابط سیاسی و بسته شدن حریم هوایی به قطر نشان دادند که باید مشخص کند که طرف کی را گرفته است و فقط یک گزینه را برای قطر باقی گداشتند.
به احتمال قوی قطر پس از پایان بحران از موضع شورای همکاری خلیج فارس بدون چون و چرا حمایت خواهد کرد. عمان و کویت نیز که نمی خواستند روابط با ایران را تیره کنند نیز از این موضع جانبداری خواهند کرد. بدین سان برقراری انصباط اولین آجری در شالوده پیمان ناتوی عربی خواهد شد.
