این وسایل نقلیه میتوانند در نتیجه اثر سطحی بر فراز سطح آب، زمین و یخ با سرعت بالا پرواز کند. یوری واراکاسوف سر طراح شرکت اکرانوپلان سازی «اوریون» روسیه در مصاحبه با اسپوتنیک در باره این موضوع صحبت کرد
اکرانوپلان «اوریون» در نتیجه استفاده از اثر سطحی میتواند بر فراز سطح آب، زمین یا یخ پرواز کند. سرعت این پرواز تا 180 کیلومتر بر ساعت و قابلیت بارگیری یک تن است و میتواند 12 مسافر ببرد. این شناور اثر سطحی از بسیاری لحاظ از مشابه های خارجی برتری دارد. رادارگریزی (کاهش انتشار و انعکاس امواج راداری) یکی از ویژگیهای این اکرانوپلان است.
نهاد های تخصصی ایران حتی در 2011 به این وسیله نقلیه علاقه نشان دادند ولی به علت برخی مشکلات نتوانستند موفق شوند. حالا مشکلات برطرف شده و همکاری با سرعت کامل شروع شد و راه افتاده است. ایران مایل است مدل جدید «اوریون-20» را بخرد. «یوری واراکاسوف» به اسپوتنیک در باره چگونگی مشارکت مربوطه با طرف ایرانی چنین تعریف کرد:
«ما در سال 2011 قراردادی در باره تحویل چند فروند اکرانوپلان «اوریون-12» را با شرکت «دانش بنیان نانو شرق» ایران امضا کردیم. تا به حال به ایران سه فروند از کشتی این نوع تحویل شد. مطابق قراردار امضا شده باید چند فروند دیگر تحویل شود و این شرط هم هست که پس از تحویل اولین کشتیها این قرارداد میتواند برای ساخت ماشین های جدید تمدید شود.
شرکت ما به سفارش شرکت «دانش بنیان نانو شرق»، اکرانوپلان ها تحویل می دهد. این تکنیک دارای قابلیت عبور افزایش داده شده و امکان نشست بروی سطح آب است. نهاد های تخصصی متعدد ایرانی برای تهیه آن ابراز علاقمندی کردند. در باره «اوریون-20» باید توضیح بدهم که شرکت ما بنا به قرارداد با وزارت تجارت روسیه، قرارداد های داخلی روسی را انجام میدهیم و برای فروش مدل «اوریون – 20» که مورد پسند ایران شده ما باید از اداره کنترل صادراتی وزارت دفاع و سرویسهای فدرال همکاری های فنی و نظامی روسیه مجوز دریافت کنیم.
این دستگاهها در طبقه کشتیها ساخته میشوند و در 2002 به ابتکار روسیه مقررات و دستورالعمل برای طبقه بندی اکرانوپلان ها به تصویب رسید. این طبقه بندی به این خاطر وضع شد تا به این بحث ها پایان داده شود که این ماشین هواپیما یا کشتی است. سه گروه این فراورده ها معمول شد — ای ، بی و سی. دو نوع اول — کشتی، شناخته شد و گروه سوم هواپیما نامیده شد. ما نوع ای و بی را تولید میکنیم. اکرانوپلان های نوع بی میتوانند برای زمان کوتاه از حوزه عمل اثر سطحی خارج شده و در ارتفاع تا 150 متر پرواز کنند. همانا این خصوصیات، سفارش دهندگان را به این مدل جلب می کند. طرف ایرانی نیز به این خاطر این مدل را انتخاب کرد. هیات ایرانی کل جهان گشته و هواپیما های آبنشین و هاورکرافت های دارای سرعت بالا را تماشا کرده ولی باز هم اکرانوپلان روسی را انتخاب کرد.»
یوری واراکاسوف تکید کرد که بسیاری رسانهها با عجله خبر دادند که میان ایران و تولید کننده روسی در باره ساخت اکرانوپلان «اوریون – 20 » توافق حاصل شد. واراکاسوف توضیح داد که «عجالتا طرفین در حال مذاکره در باره پایان دادن به مرحله کنونی پروژه تحویل مدل «اوریون – 12 » هستند و جزئیات انعقاد قرارداد عنقریب در باره تحویل اکرانوپلان های جدید را بررسی می کنند. او چنین گفت:
«قراردادی که در حال حاضر معتبر است مختص تحویل «اوریون – 12» می باشد. این اکرانوپلان قابلیبت حمل 10 نفر مسافر و خدمه دارد. در باره تحویل مدل آزمایشی «اوریون – 20» باید گفت که همین چندی پیش مذارکرات مربوطه میان دو کشور شروع شد. ما این مدل را برای طرف ایرانی رونمایی کردیم. ایران از نشانداد ها و مشخصات این دستگاه راضی شد. ولی برای عقد قرارداد کامل باید یک بسته اسناد تهیه شود. باید نمونه آزمایشی ساخته شود و این دستگاه باید در سرویس های فدرال همکاریهای نظامی – فنی و سرویس کنترل صادرات ثبت شود. فقط پس از این مساله عقد قرارداد تحویل این ماشینها حل خواهد شد».
تحریمات اقتصادی بینالمللی نیز تا اندازهای نقش خود را در تأخیر تحویل اولین وسایل نقلیه اثر متقابل سطح از روسیه ایفا کرد. ولی با بر داشته شدن این موانع تولید کننده اوریون ها نه تنها در ادامه همکاری ثمربخش با ایران مطابق الگوی مرسومی چشم انداز پیدا کرده بلکه امکان تولید مشترک این هواپیما ها با ایران را کسب کرده است. یوری واراکاسوف گفت:
«بله، ما مشکلات معیینی داشتیم ولی آنها با مساله تأمین پولی ارتباط نداشتند. این مشکلات از قرار دیگر بود و در ارتباط با شرایط خودویژه بهره برداری از ماشینهای ما در ایران بود. این کشور دارای هوای گرم و رطوبت بالا و سواحل آن عمدتا سنگی است و آماده سازی آنها برای عبور مصرف پول اضافی میخواهد و غیره. همه اینها در مشخصات فنی اثر گذاشته که ما میخواهیم به سفارش دهنده عرضه کنیم.
ما اولین ماشین خود را در 2013 به ایران تحویل دادیم و آنرا به آب و هوا و شرایط ایران آداپته کردیم. در این مرحله مشکلات معیین پولی ناشی از تحریم ایران بروز کرد. حالا پس از تکمیل ماشینها ما در ماشینهای بعدی آن نکات را در نظر خواهیم گرفت و ماشینهای جدید را با تکمیل های انجام شده تجویل خواهیم کرد. همچنین طرف ایرانی به بررسی امکان تولید مشترک اکرانوپلان ها ابراز علاقمندی کرد. این پیشنهاد، ما را مرعوب نمیکند بلکه به ما الهام میبخشد و این امر باب طبع طرف ایرانی هم شده است. ما این مساله را در چارچوب واحدی که قرار است ایجاد شود بررسی خواهیم کرد».