نویسنده: علی ساجد — کارشناس ارشد مطالعات عراق
1- یکی از ضروریت های ارائه یک برآورد صحیح و دقیق در موضوعات مختلف از جمله تحولات سیاسی و اجتماعی، بررسی و تحلیل دادهها و پدیدههایی است که در تهیه آن برآورد نقش زیربنایی را ایفا میکنند. تهیه و تحلیل این دادهها باید مبتنی بر واقعیات دنیای بیرونی و واقعیات میدانی و به دور از ایدهآل های ذهنی و تصورات منافعی، صورت گیرد. چرا که کارکرد و تاثیرات پدیدهها بطور مستقل از تصورات و پندارهای ذهنی در خارج بروز مییابند. این نکته در تحولات و عرصه بین المللی اهمیت بیشتری دارد و هر کشور متناسب با صحت و واقعیت برآورد خود در عرصه تحولات، قادر به تخمین رویدادهای آتی و به تبع آن قادر به اتخاد تصمیمات مقتضی متناسب با منافع خود و همچنین قادر به پیش بینی تحرکات رقبای منطقهای و فرامنطقهای خود، خواهد بود.
3- مواردی را که آمریکا در تعیین برآورد نسبت به آنها اهمیتی قائل نشد و تبدیل به عوامل ناکارآمدی واشنگتن در عراق شد میتوان به شرح ذیل عنوان کرد:
الف: غفلت از میزان تاثیر کمی و کیفی مرجعیت در جامعه عراق از لحاظ سیاسی و اجتماعی. به عنوان نمونه میتوان به تلاش آمریکا برای تحمیل قانون اساسی اشاره کرد که قبل از اسقاط صدام حسین توسط حقوقدانهای وابسته به خود تدوین و آماده کرده بود. شخص آیت الله سیستانی اصرار داشت که قانون اساسی باید توسط منتخبان مردم تهیه و سپس در یک همه پرسی، به تائید آنان برسد. این امر با تلاشهای زیادی محقق شد.
ج: عدم توجه به عمق نفوذ اجتماعی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقهای با گفتمان جدید و مستقل و در عین حال متعارض با آمریکا در عراق. پندار واشنگتن این بود که ایران صرفا در آرزوی حذف دیکتاتوری بنام صدام در همسایگی غربی خود است و تهران یک نظام دموکراتیک غربگرا را بر او ترجیح میدهد لذا آمریکا با مشکلی از سوی ایران مواجه نخواهد بود. اما اقدامات ایران در راستای دولت سازی و تقویت و پشتیبانی دولت برآمده از آرای مردم خطای راهبردی آمریکا در تهیه برآورد واقع بینانه بیش از پیش نمایان ساخت.
نتیجه: در نگاهی به هزینههای صرف شده از سوی آمریکا در اشغال عراق و اهدافی که برای واشنگتن محقق شد، میتوان گفت که آمریکا در شناسایی عراق و تهیه برآورد از این کشور جهت طرح ریزی یک عملیات نظامی و سپس در مرحله دولت سازی در عراق، پدیدهها و عوامل تاثیرگذار در عرصه عراق را آنگونه که خود باور داشت و یا انتظار آن را میداشت مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد و نه آنگونه که این پدیدهها در عالم خارج بصورت واقعی دارای عینیت هستند.
ممکن است عقاید نویسندگان مقالات با سیاست های اسپوتنیک مطابقت نداشته باشد.