گزارش و تحلیل

آیا دست ایران خالی است؟

© AP Photo / Carolyn Kasterآیا دست ایران خالی است؟
آیا دست ایران خالی است؟ - اسپوتنیک ایران
اشتراک
تمدید قانون داماتو سوال بزرگی بوجود آورده، آیا دست ایران در مقابل ایالات متحده و کارهایش خالی است؟ آیا این عمل نقض برجام است؟ اگر خالی نیست پس ایران چه واکنشی می تواند نشان دهد؟ آیا این امر می تواند بهانه ای باشد تا ایران از برجام خارج می شود؟

پس از امضای برجام علیرغم اینکه ایران برای نشان دادن حسن نیت خود برخی تعهدات خود را قبل از موعد اجرا کرد، و در مواردی حتی از تعهدات خود در برجام فراتر رفت، اما در مقابل ایالات متحده تلاش داشت با مغلطه کاری از انجام تعهدات خود سرباز بزند.
در واقع از همان ابتدا هم مشخص بود دولت آمریکا (طبق سنت تاریخی دولت های دمکرات) فقط دروغ می گوید و تصمیم ندارد به هیچ یک از تعهدات خود در برجام عمل کند و به شگرد های مختلف در ظاهر برجام را اجرا می کند و رفتار مثبت نشان می دهد اما در باطن سنگ اندازی می کند.
در واقع دولت ایالات متحده به دنبال فراتر از برجام بود در حالی که ایران تصمیم نداشت پا فراتر بگذارد و به قول معروف تصمیم داشت همین قدم اول برجام را مظنه راستی آزمایی ایالات متحده قرار دهد.
آمریکا فقط خود را پایبند به نص مکتوب برجام دانست و نه توافقات ضمنی آن. توافقاتی که بر اساس آن باید همه تحریم ها از بالاسر ایران برداشته می شد.
اینجا باید به چند نکته اشاره کرد که شاید برخی به آن توجه داشتند و برخی توجه زیادی به آن نداشتند:
1 — متاسفانه تبلیغات زیادی در داخل کشور مبنی بر اینکه برجام کلید حل تمام مشکلات ایران خواهد بود انجام شد. تبلیغاتی که برخی تبلیغ کنندگان خود باور کردند. در واقع برخی متصور بودند با این پروپاگاندای تبلیغاتی فضای جامعه را می توانند برای پذیرش گفتگو و امضای توافق با ایالات متحده فراهم کنند اما اتفاقی که پیش آمد آن بود که هم توقعات جامعه بسیار بالا رفت و هم اینکه طرف مقابل یعنی ایالات متحده احساس کرد که گلوگاه حیاتی دولت ایران را در اختیار دارد و لذا می تواند از این ماجرا برای بیشترین امتیاز گیری از ایران استفاده کند.
2 — برخی آنقدر به حسن نیت ایالات متحده خوش بین بودند که متصور بودند برجام می تواند دروازه حل اختلافات با ایالات متحده باشد و پس از برجام دیگر حتی سفارت های دو کشور باز خواهد شد، البته شایعات رسانه ای زیادی هم در این زمینه منتشر شد. بسیاری آنقدر باور کرده بودند که پس از برجام همه اختلافات میان ایران و ایالات متحده حل و فصل خواهد شد و ظرف چند صباح کلیه تحریم ها رفع خواهد شد و روابط به سطح معمول باز خواهد گشت که خود را برای سفر بدون ویزا به ایالات متحده آماده کرده بودند.
3 — برخی حتی پا را فراتر گذاشتند و نه فقط به امید رفع کلی تحریم ها روز بعد امضای برجام سخن به زبان آوردند بلکه متصور بودند که صفحه جدید روابط ایالات متحده و ایران رقم خواهد خورد و ایالات متحده ایران را به عنوان متحد جایگزین دیگر کشورهای متحد خود در منطقه خواهد شناخت.
البته آرزو بر جوانان عیب نیست، علی الخصوص جوانان سیاسی یا پیران سیاسی که از تجربه های تاریخی عبرت نمی گیرند و هنوز واقعیت دیدگاه های سیاست مداران آمریکا و نقشه های آن برای ایران را باور ندارند، به هر حال واقعیت با رؤیا زمین تا آسمان فاصله دارد.
تصور اینکه ایالات متحده به این سادگی بخواهد زیر بار برود و یک شبه همه نقشه های طولانی مدت خود برای منطقه خاورمیانه را بهم بزند یک تصور خام بیش نیست.
من قبلا گفته ام و باز هم می گویم، ایالات متحده برای منطقه خاور میانه طرح و نقشه های طولانی زیادی دارد و هر حکومتی در این کشور باشد تلاش خواهد کرد این نقشه ها را پیاده کند. توجه داشته باشید که همین قانون داماتو توسط دمکرات ها تصویب شد و امروزه توسط جمهوری خواه ها تمدید می شود. یا اینکه شدید ترین تحریم ها بر علیه ایران در دوران دمکرات ها بسته شد.
تنها زمانی که ایالات متحده به بن بست برسد و احساس کند دیگر نقشه هایش را نمی تواند پیاده کند سر میز مذاکره می نشیند و تلاش می کند از راه مذاکره و گفتگو کار خود را پیش ببرد.
هنوز هم بسیاری متوجه نشده اند که مشکل ایالات متحده با ملت ایران است و نه با نظام حاکم بر آن، ایالات متحده همین رویکرد خصمانه را قبل از انقلاب با ملت ایران داشت و به همین سبب بود که بعد از انقلاب دشمنی ایرانی ها با سیاست های این کشور علنی شد.
ایرانی ها از همان اول انقلاب با سیاست های آمریکا مخالف بودند و نه با آمریکایی ها در حالی که آمریکایی ها با ایرانی ها دشمنی داشتند.
دلیل این خصومت سیاست های ایالات متحده در منطقه است که ایران به دلیل موقعیت استراتژیک اش در آن نقش کلیدی دارد و تا زمانی که ملت ایران مقتدر باشد این سیاست ها به نتیجه نمی رسد.
کما اینکه تحریم ها هم همه بدون استثنا ملت ایران را هدف قرار داده و بیشترین آسیب بیننده از این تحریم ها مردم ایران می باشند.
حتی زمانی که ایالات متحده از توسعه سیستم های دفاعی ایران انتقاد می کند توجه داشته باشید که ملت ایران هستند که هدف می باشند و اینان می خواهند ایرانیان بدون هیچ سپری در قبال دشمنان خود که کم هم نیستند قرار بگیرند، مخصوصا که آمریکایی ها مدرن ترین تجهیزات نظامی خود را در اختیار دشمنان ایران در منطقه قرار می دهند.
به هر حال برای اینکه از موضوع خارج نشویم همه ماجرا را شاید بتوان به نص برجام و روح برجام ربط داد.
در مورد تمدید قانون داماتو، خوب می توان گفت نفس این قانون هیچ ربطی به نص برجام و یا تحریم های هسته ای ندارد و تمدید آن هم هیچ بندی از برجام را مستقیما تحت تاثیر قرار نمی دهد و رسما ایالات متحده خلف وعده نکرده. همانگونه که طبق برجام ایالات متحده ملزم بود که اجازه دهد ارتباط سویفت با ایران برقرار گردد اما تعهدی مبنی بر اینکه اجازه دهد بانک های بین المللی با ایران کار کنند و تحریم های داخلی آمریکا بر آنها تاثیری نداشته باشد را نداشته.
اگر ایالات متحده این قانون داماتو و تحریم های آن را اجرایی کند و از سرمایه گذاری کشورهای دیگر در صنعت نفت و گاز ایران بخواهد جلوگیری به عمل آورد یا اینکه کاری انجام دهد که بتوان آن را بازگرداندن تحریم های هسته ای به گونه ای دیگر برداشت کرد، آن وقت برجام را نقض کرده.
کما اینکه امروزه ایالات متحده رسما اعلام می دارد که بانک های بین المللی حق دارند که طبق برجام با ایران تعامل داشته باشند اما طبق قوانین داخلی خود بانک هایی که با برخی موسسات در ایران تعامل داشته باشند می توانند هدف تحریم ها و جرایم ایالات متحده قرار گیرند و در نتیجه هیچ بانک بین المللی حاضر نیست با ایران تعامل کند.
در واقع همه این شرایط به سیاست رئیس جمهوری بعدی ایالات متحده بر می گردد مخصوصا که در قانون داماتو اختیار اجرای این تحریم ها به عهده رئیس جمهوری می باشد.
علیرغم اینکه قانون داماتو بیست سال است که تصویب شده اما فقط پس از انعقاد تحریم های بین المللی بر علیه ایران به اجرا در آمد و هیچ کشوری مخصوصا متحدین اوروپایی ایالات متحده حاضر نبودند اجازه دهند قانون داخلی ایالات متحده بر آنان تسری پیدا کند.
حال باید دید آیا دیگر کشورها مخصوصا کشورهایی که برجام را امضا کرده اند حاضر خواهند بود در دوران جدید به ایالات متحده اجازه دهند قانون داخلی خود را بر دیگران اعمال کند یا نه.
مخصوصا که رئیس جمهوری جدید ایالات متحده معاهدات بین المللی تجارت آزاد فیما بین ایالات متحده و دیگر کشورها را نیز قبول ندارد و همین مساله چالش بزرگی برای سیاست و روابط آمریکا با این کشورها خواهد بود.
اگر کشورهای دیگر قانون داماتو را قبول نداشته باشند و بدون در نظر گرفتن آن روابط اقتصادی خود با ایران را مستحکم کنند عملا میتوان گفت قانون داماتو تحریم شرکت ها و موسسات آمریکایی به حساب خواهد آمد نه تحریم ایران. چون دست آنها را از بازار چند صد میلیارد دلاری ایران کوتاه خواهد کرد، و فضا را برای رقبای آنها باز خواهد نمود، مخصوصا بازار تشنه سرمایه گذاری نفت و گاز ایران.
اینجا است که می توان گفت اوروپایی ها و رقبای تجاری ایالات متحده شاید بسیار خرسند باشند که آمریکایی ها چنین گافی را مرتکب شده اند.
اگر به سخنان انتخاباتی آقای ترامپ توجه داشته باشید در یکی از این سخنان وی از دولت آقای اوباما انتقاد کرده بود که چرا اجازه می دهد شرکت فرانسوی ایرباس چند صد فروند هواپیما به ایران بفروشد در حالی که شرکت بوئینگ بی کار است و باید این فرصت را برای بوئینگ فراهم کند و جلوی فروش ایرباس به ایران را بگیرد.
همین جمله اخیر نشان می دهد که آقای ترامب برعکس هم حزبی های خود برای رونق تجارت و کسب و کار ایالات متحده اهمیت قایل است و متوجه می باشد که برخی مسایل به ضرر ایالات متحده و سود دیگران است و می خواهد از هر فرصتی برای رونق صنعت و اقتصاد ایالات متحده استفاده کند.
پس می توان گفت روزنه ظریف بازی ایران همین جا است، دست ایران برای مقابله با چنین مصوبه هایی خیلی هم خالی نیست و ایران نیاز ندارد از برجام خارج شود.
همانگونه که کنگره ایالات متحده قانون داماتو را تمدید کرد مجلس ایران هم می تواند قوانینی تصویب کند که هیچ شرکت و یا موسسه ای که به هر نحوی به ایالات متحده مرتبط می باشد حق سرمایه گذاری و یا فروش کالا به ایران را نداشته باشد. البته ظاهرا چنین طرحی در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی می باشد.
همچنین قوانین تسهیل تجارت و داد و ستد دیگر کشورها با ایران و بازکردن شعبه های بانک های بین المللی در ایران جهت تعامل با ارز کشورهای دیگر را تصویب کند.
مجلس ایران همچنین می تواند قوانین منع خرید کل یا برخی محصولات استراتژیک آمریکایی مانند هواپیما را تصویب کند و کل فضای همکاری اقتصادی ایران را به سمت کشورهایی سوق دهد که حاضر باشند قوانین تحریمی ایالات متحده را زیر پا بگذارند و حتی تسهیلات و امتیازات و مشوق های مختلف از جمله گمرکی برای کالای آنها قایل گردد.
در واقع بهترین راهکاری که در اختیار ایران می باشد همان بازار وسوسه برانگیز صدها میلیارد دلاری آن است که باید بهترین استفاده بهینه را از این فرصت انجام دهد و به نمایندگان کنگره آمریکا بفهماند که اگر تحریمی را تصویب یا تمدید می کنند در واقع به ضرر خود آمریکایی ها خواهد بود و نه ایرانی ها.
مصطلحا باید با آمریکایی ها با زبان خودشان یعنی اقتصاد و پول صحبت کرد تا متوجه شود، و با توجه به دیدگاه های تجاری آقای ترامپ قطعا وی زودتر از دیگران متوجه خواهد شد که این مقررات به ضرر ایالات متحده است و از اجرای آن جلوگیری به عمل خواهد آورد.
ایران همچنین باید از این پس فقط به نص برجام پایبند باشد و نه روح برجام و هیچ قدمی فراتر از برجام حتی برای اثبات حسن نیت خود بر ندارد و اگر تا به حال کاری را جهت اثبات حسن نیت فراتر از برجام انجام داده دیگر انجام ندهد تا دیگران متوجه شوند که نمی توانند با ایران بد رفتاری کنند و توقع های بی جا از ایران داشته باشند.
در نهایت شاید بتوان گفت وقت آن رسیده که حربه برجام را از دست آمریکایی ها خارج کرد و تبلیغات غلو انگیز در مورد ارزش و اهمیت برجام را متوقف کرد و دیگر مسئولین باد و باران و تخم گذاشتن مرغ ها در ایران را به برجام ربط ندهند، تا آمریکایی ها دیگر احساس نکنند که برگه فشار برنده ای بر علیه ایران در اختیار دارند، به هر حال مردم ایران دیگر تا الآن متوجه شده اند که برجام برای آنها هیچ فرجامی نخواهد داشت و آبی برای آنها از آن گرم نخواهد شد.
دوست داشتم پایان این مقاله را با جمله ای از کارشناس عزیز هواشناسی در صدا و سیمای ایران ختم می کنم که گفت: "به دو چیز نمی توان اعتماد کرد کارشناسی هوا و آمریکا".

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала