به گزارش اسپوتنیک به نقل از خبرگزاری فارس در پی انتشار یادداشتی با عنوان «برگزاری دو نمایشگاه هوایی در فاصله کمتر از یک ماه/ لزوم تجمیع نمایشگاه‌های همسو و ممانعت از اتلاف سرمایه» اتحادیه صنایع هوایی و فضایی به آن واکنش نشان داد و برگزاری نمایشگاه صنایع هوایی در کیش را مورد انتقاد قرار داد.
در توضیحات این اتحادیه آمده است: نمایشگاه تحت عنوان توانمندیهای صنایع هوایی و فضایی ایران، اولین بار در آبان ماه سال 1389 در محل دائمی نمایشگاه هوایی تهران (روبروی پارک ارم) برگزار شد.
در آن زمان و در شرایطی که سال‌ها بود نمایشگاه قابل توجهی در حوزه صنعت هوایی و فضایی کشور ایران — به دلایل مختلف — برگزار نشده بود، این نمایشگاه با حضور بیش از 200 شرکت فعال داخلی و تعدادی شرکت خارجی در تهران، یک تحول به حساب می‌آمد. اما برای بررسی پیشینه این نمایشگاه، شاید بهتر باشد ابتدا پیشینه متولی آن، یعنی اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران مرور شود.
این اتحادیه ثمره همبستگی تعدادی از شرکت‌ها و موسسات بخش خصوصی فعال در حوزه صنعت هوافضای ایران بود که در سال 1386 شکل گرفت. اتحادیه که هم‌اکنون بیش از 220 عضو حقوقی فعال دارد، در سال 1389 توانست پس از چند سالی که نمایشگاه درخوری در حوزه صنعت هوافضای ایران برگزار نشده بود و همچنین افول نمایشگاه هوایی کیش، رویداد این نمایشگاه بزرگ را ساماندهی کند که البته مورد استقبال بخش دولتی و نظامی نیز قرار گرفت.
نمایشگاه توانمندیهای صنایع هوایی و فضایی ایران از آن به بعد هرساله در فصل پاییز برگزار شده است و هر سال بیش از دوره گذشته توانست فعالان این حوزه را به حضور جلب نماید.
به اذعان اغلب شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه، این رویداد با کمترین هزینه، بیشترین آورده را به لحاظ تجاری و گسترش همکاریها برای آنان داشته است. اگرچه ماهیت اتحادیه و نمایشگاه تجاری است، اما این باعث نشده تا جنبه های عمومی و فرهنگی نمایشگاه مغفول بماند.
این نمایشگاه در هر دوره برگزاری شاهد برپایی یک تحرک فرهنگی در حوزه علاقه‌مندان صنعت هوایی کشور ایران بوده است. برگزاری کارگاه های آموزشی، عرضه کتب و نشریات هوافضا، مسابقات، پرواز هواپیماهای مدل، نمایش فیلم و فعالیت‌هایی از این دست در حاشیه نمایشگاه تهران مواردی هستند که جمعیت‌هایی تا 40 و 50هزار نفر را به این نمایشگاه کشانده است.
*نمایشگاه هوایی کیش
اولین دوره نمایشگاه هوایی کیش در سال 1381 با حضور ده‌ها شرکت خارجی و داخلی در جزیره کیش برگزار شد. اولین دوره این نمایشگاه در سطح رئیس مجلس شورای اسلامی و با حضور هزاران نفر از مشتاقان هوافضا و هوانوردی افتتاح شد.
اولین دوره نمایشگاه کیش امیدها را برای برخورداری ایران از یک نمایشگاه هوایی درخور ایران زنده کرد. برندهای معتبر صنعت هوایی جهان مانند: ایرباس، یوروکوپتر، آنتونوف، سوخو و… در نمایشگاه حضور جدی داشتند و نهادهایی چون نیروی هوایی پاکستان به این رویداد فضایی مشابه ایرشوهای بزرگ داده بود. ارگان‌های لشکری و کشوری ایران نیز در اولین نمایشگاه کیش حضور نسبتاً مطلوبی داشتند.
اما این نمایشگاه که قرار بود رقیب جدی برای نمایشگاه هوایی دبی امارات در منطقه باشد در دوره های بعدی هر ساله روندی نزولی را طی کرد.
از سطح بازدید مسئولان که از رئیس قوه به سطح معاون وزیر پایین آمد و همچنین تعداد شرکت‌ها و موسسات که هر ساله کمتر شدند و البته تعداد بازددیکنندگان نیز هرسال افت محسوسی را نشان می‌داد.
عدم نیاز به ویزا برای حضور نمایندگان شرکت‌های خارجی و قوانین گمرکی نسبتاً آسان برای حضور نمایشگاهی، از دلایل اصلی بود که جزیره کیش را برای برگزاری چنین رویدادی دارای مزیت می‌کرد؛ اما افت هردوره نمایشگاه، بویژه در حوزه خارجی، در عمل نشانی از این مزیت باقی نگذاشته بود.
متاسفانه هر سال در یکی دو ماه مانده به نمایشگاه اخبار مختلفی مبنی بر حضور برندهای برتر هوایی و همچنین گروه‌های نمایش هوایی در این رویداد منتشر می‌شود اما در عمل اتفاق خاصی نمی‌افتد؛ همان‌طور که امسال نیز چنین اخباری منتشر شده است که البته امیدواریم در این دوره شاهد تحقق این تبلیغات باشیم.
*نمایشگاه کیش یا تهران؟
تاسیس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران در سال 1386، اتفاق مبارکی بود که توانست تعداد قابل‌توجهی از فعالان بخش خصوصی هوافضای ایران را به هم مرتبط ساخته و یک صدای جدید را در حوزه صنعت هوایی و فضایی کشور ایران به‌وجود آورد.
اتحادیه صنایع هوایی و فضایی زمانی تاسیس شد، که شرکت‌های فعال در این حوزه هیچ جایگاه و خواستگاهی در نظام دولتی یا صنفی کشور ایران نداشتند. لذا این اتحادیه به‌سرعت با شبکه‌ای از فعالان این حوزه در سراسر کشور در ارتباط قرار گرفت.
دلیل استقبال از نمایشگاه توانمندیهای صنایع هوایی و فضایی ایران (موسوم به نمایشگاه تهران) نیز همین ارتباط مستقیم و بی‌واسطه اتحادیه با شرکت‌های فعال است. بدیهی است نمایشگاه‌های خوب و بزرگ را افراد و مجامعی می‌توانند شکل دهند که ارتباط موثری با فعالان آن حوزه داشته باشند.
دلیل استقبال از نمایشگاه تهران (با وجود تمام مشکلات پیش رو در هر سال) نیز همین مسئله بوده است. نمایشگاه تهران توانست شرایطی را برای حضور نمایشگاهی بسیار کم‌هزینه شرکت‌ها به‌وجود آورد. از طرف دیگر بازدید در سطح معاونین رئیس جمهور، وزرا و همچنین فرماندهان ارشد نیروهای مسلح باعث شد تا ارتباط بسیار نزدیکی بین شبکه فعالان و مجموعه‌های دولتی و حاکمیتی به‌وجود آید.
در سال 1394، نمایشگاه تهران توانست در یک فرصت کوتاه پس از امضای برجام، یک صد برند «خارجی» فعال در حوزه صنعت هوافضا را به نمایشگاه آورد. در کنار این برندها، تقریباً تمام بازیگران اصلی صنعت هوافضایی ایران اعم از بخش‌های دولتی، نظامی یا خصوصی نیز در نمایشگاه حضور پیدا کردند. کار نمایشگاه های سالیانه اتحادیه نه از چند ماه قبل، که همان روز پایان نمایشگاه برای دوره بعد شروع می‌شود.
کار نمایشگاه سال 95 اتحادیه نه از خرداد ماه، که از همان روزهای نمایشگاه سال 94 با توزیع بروشورهای برگزاری نمایشگاه در شهرک فرودگاهی امام‌خمینی (ره) آغاز شد. اتحادیه روی برگزاری نمایشگاه برنامه ریزی دائمی دارد و حتی در همین راستا کلیه نمایشگاه های خارجی مشابه را رصد می‌کند. مشکل اتحادیه در این زمینه عدم دسترسی مستقیم به یک مکان برگزاری دائمی است.
دغدغه اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران در مورد نمایشگاه کیش، نه اصل آن، که نحوه برگزاری و ثمربخشی آن برای صنعت هوافضای کشور ایران بوده است. در همه جای دنیا، رسم است که متولیان نمایشگاه های بزرگ و ملی، اصناف یا اتحادیه‌های مرتبط هستند.
معتقدیم صنعت هوافضای ایران اسلامی ظرفیت برگزاری چند نمایشگاه سالیانه را با رویکردهای مختلف دارد: اما واقعاً اگر نمایشگاهی بزرگ و ملی در این حوزه قرار است برگزار شود، آیا متولی آن غیر از صنف مرتبط با فعالان آن می‌تواند باشد؟!
علاوه بر موارد فوق توجه به نکات ذیل نیز مهم است:
بخش خصوصی اعتقاد دارد هزینه حضور و غرفه داری در جزیره کیش سنگین است و با توجه به امکان بازدید فقط برای تعداد محدودی از مدیران و مسئولان دولتی در کیش، اثر بخشی نمایشگاه نسبت به تهران که کلیه کارشناسان، مسئولین و مدیران با کمترین هزینه ممکن می‌توانند بازدید را انجام دهند بسیار پایین‌تر است.
بخش دولتی محدودیت بودجه برای خود قائل نیست و انجام هزینه‌های میلیاردی در قیاس با سهم بودجه دولتی آن ها به چشم نمی‌آید. شنیده‌ها حاکی از آن است که در نمایشگاه هوایی کیش در سال جاری (همانند سال 93) دولتی‌ها بودجه‌های ویژه‌ای را مصوب کرده‌اند و این جدا از هزینه هایی غیر مستقیم از جمله حق ماموریت های ویژه و هزینه های اسکان و رفت و آمد و هزینه های متفرقه تیم های چند صد نفره دولتی است که باید از تهران به کیش برای بازدید از این نمایشگاه اعزام شوند.
دولتی‌ها برگزاری نمایشگاه در یک جزیره زیبا و به بهانه آن تقدیر و تشکر از تعدادی از مدیران و مسئولان مربوطه را ترجیح می‌دهند. در صورتیکه اتحادیه و شرکت‌های بخش خصوصی چون از بودجه عمومی استفاده نمی‌کنند و باید از محل درآمدهای خود و حق عضویت اعضا نمایشگاه را برگزار کند سوابق نشان داده است که برای برگزاری نمایشگاه‌های تهران کمتر از ده درصد نمایشگاه مشابه هزینه انجام می‌شود.
بخش دولتی فقط به دنبال نمایش توانمندی است و اهداف تجاری از جمله پیدا کردن مشتریان جدید و… در دستور کار آن ها قرار ندارد در حالی که برای بخش خصوصی هدف اصلی تجارت و توسعه کسب و کار است و این مهم برای آنها در تهران که بالای سه چهارم صنعت هوایی و فضایی ایران در آن تجمع دارند بیشتر در دسترس خواهد بود.
در همه دنیا برگزاری نمایشگاه های هوایی در پایتخت‌های آن کشورها یا نواحی و مناطق تجمع فعالیت های هوایی و فضایی صورت می‌گیرد.
