افزایش ازدواج دختران با مردان جوانتر حاکی از تغییر ساختار در جامعه ایران است

قرنها است که تشکیل خانواده در جهان رخ می دهد و هر خانواده نیز ساختار منحصر به فرد خود را دارد، اما گاهی اوقات به برخی ازدواجها عنوان نامتعارف داده می شود. سوال در اینجاست که چه عناصری باعث می گردد تا برخی ازدواجها متعارف و برخی دیگر نامتعارف تلقی گردد.

روانشناسان فاصله سنی یک تا سه سال را که خانم بزرگتر ازآقا باشد، اختلاف زیادی نمی دانند و آن را در اصل همسن گزینی بحساب می آورند. طبق آمارثبت احوال این ازدواجها بیشتر میان افرادی است که تحصیلات بالا دارند و این امر از تغییر ساختار در جامعه ایران خبر می دهد. به گفته کارشناسان این تغییر ساختار در نظام خانواده ایرانی آسیب نیست اما اگر این اختلاف سن بیشتر از 5سال باشد دیگر آسیب به حساب می آید.
در این خصوص خبرگزاری اسپوتنیک به گفتگو با راضیه مخبریان نژاد- روانشناس و استاد دانشگاه به گفتگو پرداخت.

راضیه مخبریان نژاد به اسپوتنیک گفت:

ما به ازدواجی می گوییم نامتعارف که خارج از فرهنگ عامه باشد. چیزی که اکنون در اغلب کشورها و البته فرهنگ کشور ما نیز رواج پیدا کرده این است که سن مرد از همسر خود چند سالی بزرگتر باشد. بزرگتر بودن سن مرد از همسر نیز از نظر علمی و از نظر فرهنگی دارای دلایل خاصی می باشد، چون همانطور که می دانیم خانم ها به دلیل سبک خاصی زندگی روزمره و مشکلات خاص خود از قبیل تغییرات هرمونی ناشی از زایمان و سیکلهای ماهانه، علایم پیری نسبت به آقایان زودتر به سراغ آنها می آید. یعنی به عبارتی فیزیک و توانایی بدنی یک خانم چهل ساله با یک آقای چهل ساله تفاوتهای قابل توجهی دارد، و شما در نظر بگیرید که با ازدواج یک خانم چهل ساله با مردی سی ساله چه مسائل و مشکلاتی پیش می آید، چون به صورت طبیعی زوج در مقایسه با زوجه هم از نظر قوای جسمی و هم از نظر قوای جنسی قوی تر است. همزمان به پا گذاشتن چنین زوجین در سنین میان سالی و پیری مسلما مشکلاتی را برای طرفین به همراه خواهد داشت.

راضیه مخبریان نژاد در ادامه گفت: مسئله تفاوت فیزیکی میان همسرانی با شرایط فوق یکی از علتهایی است که مورد توجه قرار می گیرد، اما می خواهم در ادامه به نکات دیگری نیز اشاره نمایم. در ازدواج با شرایطی که به آن اشاره شد محدوده سنی زوجین بسیار حائز اهمیت است، و به عنوان مثال باید ببینیم که آیا یک خانم چهل و پنج ساله با آقایی چهل ساله ازدواج خواهد کرد یا یک پسر 25 ساله با خانمی 30 ساله ازدواج می کند. افراد در سنین 20-25 سالگی معمولا لجوج و منفعت گرا هستند و حتی هنوز در سنین نوجوانی به سر می برند و طبیعتا وقتی در شرایط ازدواج با خانمی بزرگتر از خودشان قرار می گیرند به دلیل احساسات، علاقه و هیجانات پیش آمده تن به ازدواج می دهند اما گرفتار مشکلات بعدی می شوند. اما در ازدواجهایی که محدوده سنی بالاتری دارند مثل 40 تا 50 سالگی، اغلب به خاطر گذشتن از دوره شور وهیجانات جوانی زوجین کمتر دچار مشکل می شوند.
مخبریان نژاد در خصوص آسیب پذیری این قبیل ازدوجها افزود: باز هم تاکید می کنم پذیرفته بودن و کم ریسک بودن ازدواجهایی با اختلاف سنی نامتعارف بسیار به محدوده سنی زوجین مرتبط است و مثلا اگر مردی زیر 30 سال بود بهتر است با خانمی جوانتر از خودش ازدواج کند اما با گذشتن سن مرد از 30-35 سالگی در صورت انتخاب همسر بزرگتر نهایت اختلاف سنی که می توانیم بگوییم مشکلی ایجاد نمی کند 3 تا 5 سال است. وقتی اختلاف خانم بیشتر از 5 سال باشد، احتمالا زوجه در برابر ناپختگی مرد حوصله کمتری داشته باشد و یا کنترل امور را بدست گرفته و امر و نهی نماید یا اینکه برای جبران اختلاف ظاهری اقدام به آرایشهای نامناسب، لباس پوشیدن نامناسب و یا بروز رفتارهای نامعقول نماید.
این روانشناس در خصوص علت بروز چنین ازدواجها و وضعیت آماری در ایران به خبرگزاری اسپوتنیک گفت: معمولا مردانی با اعتماد به نفس پایین که نیازمند حمایت دیگران هستند، یا مردانی که به دلیل نوع تربیت خانوادگی به تنهایی از پس حل مشکلات زندگی بر نیامده یا شاهد شکستهای متناوبی در زندگی بودند و همچنین مردانی که مادران قدرت طلب داشته و عادت کرده اند که با تصمیم مادر زندگی کنند به این قبیل ازدواجها گرایش بیشتری دارند. طبق اعلام سازمان ثبت احوال ایران حدود 7 تا 10 درصد ازدواجها درشرایطی است که زن از مرد بزرگتر است
غیر از این عواملی که بر شمردیم، به دلیل تحصیل دختران در دانشگاه و سپس وارد بازار کار شدن باعث می شود که ناخواسته دخترها کمی از سن ازدواج فاصله بگیرند و زمانی متوجه می شوند که کمی از شرایط طبیعی دور افتاده اند و از سوی دیگر مردان جوانتری پیرامون آنها وجود دارد که زمینه این ازدواجها را فراهم می کند.
راضیه مخبریان نژاد در پاسخ به سوال خبرنگار اسپوتنیک در زمینه احتمال انتخاب عاقلانه و با آگاهی در مواردی که زوجه از همسر خود بزرگتر باشد توضیح داد: چنین مواردی نیز وجود دارد اما درصد کمی را به خود اختصاص می دهد، اگرچه در این مورد نیز همانطور که گفتم محدوده سنی همسران در موفقیت ازدواج نقش مهمی ایفا می کند. برخی افراد استناد به ازدواج پیامبر اسلام و حضرت خدیجه می نمایند، اما باید بپرسیم که چند درصد مردان از ویژگیهای اخلاقی مشابه حضرت رسول برخوردارد هستند.
در ازدواجهای عکس این حالت، یعنی زمانی که اختلاف سنی مرد از همسر خود بسیار زیاد است نیز اغلب یکی یا دو دلیل بیشتر ندارد و آنهم تمکین مالی و توان اقتصادی مرد و از سوی دیگر فقدان حضور پرنگ پدر در زندگی مجردی دختر می باشد. یعنی میل به زندگی آرام و مرفه از یک سو در در برخی موارد نیز جستجوی پدر گم شده باعث می شود تا دختران تن به ازدواج با مردان مسن تر از خود بدهند. البته نمونه اختلاف میان این دسته از زوجین در مقایسه با مورد قبلی کمتر است، اما در این موارد نیز خانم ها بعد از گذشت مدتی شروع به مقایسه همسر خود با همسر جوانتر دیگران می نمایند.
تنها توصیه من به زوجهایی که تصمیم دارند با شرایطی از این قبیل ازدواج نمایند این است که به مراکز مشاوره قبل از ازدواج اعتماد بیشتری نموده و به آنها مراجعه نمایند. چراکه در این صورت به کمک مشاوره های قبل از ازدواج بسیاری از مشکلات و ریسکهای ازدواج شناسایی شده و به زوجین کمک می کند تا زندگی مشترک را بهتر مدیریت نموده و میزان بروز اختلافات را کاهش دهند. در سیستم مشاوره پیش از ازدواج شباهتها و اختلافات فردی و خانوادگی زوجین به علاوه ریسکهای احتمالی ازدواج استخراج و شناسایی گردیده و در اختیار زوجین قرار می گیرد، اما در نهایت تصمیم گیرنده خود آنها می باشند.