گزارش و تحلیل

آیا دیپلماسی نفتی می تواند گره روابط ایران و عربستان را باز کند؟

© AP Photo / Hassan AmmarНефтеперерабатывающий завод в Саудовской Аравии
Нефтеперерабатывающий завод в Саудовской Аравии - اسپوتنیک ایران
اشتراک
وزیر نفت ایران در شرایطی به الجزایر سفر می کند که همه کشورهای تولید کننده نفت چشم خود را به نتیجه اجلاس غیر رسمی اوپک در الجزیره دوخته اند و همه راهکارها به حل وفصل اختلافات ایران و عربستان ختم می شود.

افزایش افسار گسیخته تولید تولید کنندگان نفت که منجر به سقوط بی سابقه قیمت نفت گشته همه کشورهای صادر کننده طلای سیاه را در شرایط بحرانی قرار داده.

برخی از این کشورها مانند عربستان سعودی متصور بودند که به دلیل برخورداری از ذخیره ارزی نفس طولانی تری در تحمل فشار های مالی مربوطه را خواهند داشت اما امروزه حتی عربستان سعودی هم به این نتیجه رسیده که سقوط قیمت نفت برای این کشور نیز قابل تحمل نیست.

طی دو دهه اخیر ایران و عراق به دلیل تحریم ها و لیبی به دلیل جنگ و نیجریه به دلیل نابودی و تصرف برخی چاه های نفت توسط تروریست ها طبق توافقات اوپک سهمیه قانونی تولیدی خود را به بازار عرضه نکردند و عربستان سعودی به همراه دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس از شرایط سوء استفاده کردند تا تولید نفت خود را افزایش دهند.

برخی کشورهایی که قبلا نفت را در سطح پایین استخراج می کردند مانند سوریه به دلیل جنگ تولیدات نابسامانی دارند.

علاوه بر همه این موارد تسلط گروه های تروریستی بر چاه های نفت در سوریه و عراق و لیبی و نیجریه و… منجر به آن شد که اینان بدون حساب و کتاب نفت از چاه ها استخراج کنند و با قیمت های بسیار پایین تر از بازار نفت را عرضه کنند.

برخی تحلیل گران حتی مدعی بودند که یکی از دلایل سرمایه گذاری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس بر جنگ در کشورهای تولید کننده نفت فلج کردن تولید دیگر کشورها و افزایش تولید خود برای کسب در آمد بیشتر بوده.

به هر حال  همه این موارد دست به دست هم داده تا قیمت نفت سقوط کند و عربستان سعودی طرح فریز ویا منجمد کرد تولید نفت را پیشنهاد دهد.

بر اساس این طرح همه کشورها تولید نفت خود را بر مبنای تولید در روز توافق تثبیت خواهند کرد تا قیمت نفت از این که هست پایین تر نرود و شاید افزایش یابد تا به میانگین شصت تا هشتاد دلار که حد اقل قیمت منطقی آن می باشد برسد.

با توجه به اینکه این طرح بیشتر به نفع کشورهایی است که تولید نفت خود را طی چند سال اخیر افزایش داده اند دیگر کشورهای تولید کننده نفت، که به دلایل لا ارادی سهمیه بازار خود را از دست داده اند، با آن مخالف می باشند.

طبق سهمیه اوپک عربستان سعودی می بایست چیزی حدود 8 ملیون بشکه نفت تولید کند، در حالی که امروزه حدود 10.6 ملیون بشکه نفت صادر می کند،  در برهه هایی تا 12 ملیون بشکه نفت نیز صادر کرده.

طبق همان سهمیه بندی ایران می بایست 4 ملیون بشکه نفت صادر کند که به دلیل تحریم ها تولید آن به حدود یک ملیون بشکه رسیده بود و پس از رفع تحریمها امروزه به 3.6 ملیون بشکه نفت رسیده.

همین ماجرا بر دیگر کشورهای عضو اوپک نیز صدق می کند.

در حالی که عربستان سعودی و همپیمانانش بر فریز نفتی اصرار دارند بقیه تولید کنندگان نفت چه عضو اوپک و چه خارج از اوپک بر بازگشت همه کشورها به سهمیه بندی خود طبق توافقات قبلی اصرار می ورزند.

این بدین معنا است که عربستان سعودی باید به سهمیه 8 ملیون بشکه ای اکتفا کند و بقیه کشورهای عرب حوزه خلیج فارس نیز تولید خود را به سقف قبلی بازگردانند تا فضا برای عرضه نفت کشورهای دیگر تولید کننده نفت مانند عراق و لیبی و… باز شود.

در حالی که عربستان سعودی مخالف بازگشت به سهمیه خود طبق اوپک می باشد ایران توانسته با سرعت تولید نفت خود را افزایش دهد و مشتری های خود را باز گرداند، امری که توسط عربستان سعودی قابل پیش بینی نبود.

زمانی که تولید نفت ایران به حدود 2 ملیون بشکه رسید عربستان بلا فاصله طرح فریز نفتی را مطرح کرد ومعلوم بود تلاش داشت با این ترفند افزایش تولید نفت ایران را متوقف کند.

حال که تولید نفت ایران به حدود 3.6 ملیون رسیده شاهد آن هستیم که نمایندگان عربستان سعودی با نمایندگان ایران در وین به مذاکره نشسته اند و عربستان پیشنهاد داده که ایران تولید نفت خود را همان 3.6 تثبیت کند و عربستان در مقابل چهارصد هزار بشکه کمتر تولید کند و تولید خود را بر 10.2 ملیون بشکه تثبیت کند.

گو اینکه این پیشنهاد می توانست تاثیر بسزایی بر قیمت نفت بگذارد و هشتصد هزار بشکه از عرضه نفت در بازار های جهانی را کم کند اما با توجه به اینکه سهمیه عربستان سعودی طبق توافق اوپک 8 ملیون بشکه است و نه 10.2 ملیون بشکه ایران آن را رد کرد و تاکید کرد که هر دو کشور باید به سهمیه قبلی خود بازگردند. یعنی عربستان سعودی باید 2.6 ملیون بشکه کمتر تولید کند و نه 400 هزار بشکه.

در این راستا همه صادر کنندگان نفت به جز کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با ایران همنظر می باشند و احتمالا در گردهمایی آتی صادرکنندگان نفت در الجزیره همین مساله چالش اصلی خواهد بود.

با توجه به اینکه همه توافقات تولید کنندگان نفت باید با اجماع صورت گیرد و اوپک هیچ اهرم فشاری بر اعضا ندارد، قطعا تنها راهکار باز شدن این گره حل وفصل اختلافات سیاسی فیما بین ایران و عربستان خواهد بود.

تصمیم سیاسی عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت جهت فشار بر ایران و روسیه حال به چالشی برای این کشور تبدیل شده.

نکته ظریف این است که عربستان سعودی برای اولین بار حاضر شده با ایران سر یک موضوع پای میز مذاکره بنشیند و تلاش کند با گفتگو مشکل خود را با ایران حل کند.

شاید ورود عربستان به این بازی نفتی سیاسی بود و به ضرر آن تمام شده اما شاید هم همین ماجرا منجر شود تا برای منافع خود عربستان هم که شده دیپلماسی نفتی راهگشای گره کور اختلافات فیما بین عربستان سعودی و ایران گردد و همین قدم اول در گفتگو قدم های دیگری را هم در پی داشته باشد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала