گزارش و تحلیل

چرا ایران از اردوغان حمایت کرد؟

© Sputnik / Sergey Guneev /  مراجعه به بانک تصاویر Recep Tayyip Erdoğan
Recep Tayyip Erdoğan - اسپوتنیک ایران
اشتراک
هنوز ابهامات زیادی در ماجرای کودتای ترکیه وجود دارد که همه را به ایراد تحلیل های مختلف از این کودتا و پسا کودتا واداشته. اما یکی از نکاتی که بسیار مورد توجه همه محافل تحلیلی می باشد. در حالی که اکثر کشورهای دوست و دشمن منتظر صبح روز بعد و یا حتی روزهای بعد ماندند تا اظهار نظر کنند چرا ایران همان لحظه اول مخالفت خود با کودتا را ابراز داشت؟

شاید اگر بنا به محاسبه ائتلاف های مختلف منطقه ای باشیم با توجه به موضع ترکیه نسبت به سوریه در مرحله اول و عراق در مرحله دوم، که هر دو شدیدا مخالف موضع ایران به حساب می آیند، خیلی ها پیش بینی می کردند که ایران از موضع مخالف اردوغان حمایت کند و یا حد اقل در مورد این ماجرا موضع گیری ای انجام ندهد و نقش تماشاگر را داشته باشد. اما با فاصله بسیار کوتاه، که شاید به ده پانزده دقیقه هم نمی رسید، پس از پخش بیانیه رسمی کودتاچیان در تلوزیون دولتی ترکیه و زمانی که خیلی ها فکر می کردند دیگر کودتای نظامی موفق شده و دولت سرنگون شده، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنشی بسیار نادر مخالفت ایران با کودتا بر علیه دولت منتخب مردمی ترکیه را اعلام کرد. همزمان آقای ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران موضعی مشابه اتخاذ کرد. بلا فاصله هم در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران کمیته بحران تشکیل شد که آقایان شمخانی (دبیر شورای عالی امنیت ملی) — ظریف (وزیر امور خارجه) و سلیمانی (فرمانده نیروی قدس) گردانندگان این کمیته بودند.

Сторонники президента Турции Реджепа Эрдогана на площади Таксим в Стамбуле - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
پاسخی به پنج ابهام کودتای ترکیه
آنهایی که با فرایند سیستم تصمیم گیری در ایران آشنا هستند می توانند به شما بگویند که چنین موضع گیری هایی از طرف دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه معمولا بدون توجه به نظر مقامات عالی نظام جمهوری اسلامی ایران، مخصوصا در رابطه با موضوع مهمی مانند کودتا در ترکیه، اتخاذ نمی گردد و تشکیل کمیته مذکور در شورای عالی امنیت ملی و آن هم در ساعات نیمه شب تا صبح به وقت تهران زمانی که بسیاری از متحدان به نام آقای اردوغان در حال نوشیدن جام سرنگونی وی بودند، نشان می دهد که ایرانی ها نه فقط تماشاگر ماجرا نبودند بلکه تلاش داشتند که هر کمکی از دستشان بر بیاید انجام دهند تا به دولت مشروع ترکیه حمایت کنند.
حتی برخی شایعات مبنی بر اینکه اخطار و خبر کودتا توسط دستگاه های امنیتی روسیه و یا ایران که در حال تجسس در شمال سوریه بودند و بصورت تصادفی مکالمات برخی افسران در پایگاه انجرلیک را ردیابی کردند و به شخص اردوغان اطلاع دادند که کودتایی در کار است، منتشر شد و برخی شایعات حتی مدعی بود که آقای اردوغان بلا فاصله پس اطمینان از خبر کودتا و اطمینان یافتن از اینکه جان وی وخانواده اش در خطر است سوار هواپیما شد و از چند کشور متحد ترکیه در ناتو تقاضای ورود یا عبور کرد، که همه جواب رد به سینه اش زدند ولی وقتی از ایران تقاضا کرد ایرانی ها با آغوش باز از پرواز هواپیمای وی به ایران استقبال کردند. و حتی برخی شایعات (تایید نشده) مبنی بر این است که هواپیمای وی در حین کودتا در فرودگاه اردبیل و یا مهرآباد 
Портрет президента Турции Тайипа Эрдогана на экране в Анкаре - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
آنکارا و تهران چقدر به هم نزدیک می شوند؟
(تهران) به زمین نشسته بود و تصمیم اولیه اردوغان مبنی بر انتقال خانواده اش به قطر بود اما ایرانی ها به آقای اردوغان اطمینان داده شد که هر اتفاقی پیش آید وی و خانواده اش در ایران در امان خواهند بود و نباید وقت طلایی مقابله با کودتا را از دست بدهد و ایرانی ها هر کمکی از دستشان بر آید انجام خواهند داد.و ایرانی ها بودند که پیشنهاد کردند با توجه به اینکه در همان حین تلوزیون دولتی ترکیه به دست کودتاچیان افتاده بود، پیغام هاش را از طریق رسانه های اجتماعی منتشر کند و فراخواندن مردم به خیابان ها را بدهد، و وی نیز همین کار را انجام داد. بر اساس همین شایعات آقای اردوغان پس از اینکه اطمینان حاصل کرد که خانواده اش در سلامت خواهند بود خود تصمیم گرفت برای مقابله با کودتا مجددا به استامبول برگردد و خانواده وی توسط ایرانی ها به یک "خانه امن" انتقال داده شدند و وی پس از اطمینان از شرایط امن خانواده اش به استامبول برگشت. 

خیلی نمی توان روی این شایعات حساب کرد اما بعضی وقت ها پس از گذشت مدتی مشخص می شود که برخی از این شایعات هم دور از واقعیت نیستند.
به هر حال سوالی که مطرح است دلیل حمایت قاطع ایران از دولت ترکیه و شخص آقای اردوغان چه بود؟
1 — با توجه به اینکه آقای اردوغان و حزب وی از حمایت قابل توجهی در ترکیه برخوردار می باشند و در مقابل کودتا آرام نخواهند نشست و همانگونه که دیدیم به مقابله با آن بر خواهند خواست و با توجه به اینکه گروه های مسلح زیادی همچون داعش و کردها و… در ترکیه مانند آتش زیر خاکستر هستند. کودتای نظامی ممکن بود به یک جنگ داخلی در ترکیه کشیده شود و گروه های مسلح مانند داعش با توجه به شکست هایی که در سوریه و عراق خورده اند از ماجرا سوء استفاده کنند وتلاش کنند بخشی از ترکیه را به قلمروی جایگزین خود تبدیل کنند و از سوی دیگر کردها نیز تلاش خواهند کرد به دنبال استقلال بروند. و بی ثباتی در ترکیه امنیت ایران را نیز به خطر خواهد انداخت و ایران به هیچ وجه حاضر نیست شاهد یک نا امنی دیگر در کنار مرزهای خود باشد.

بشار اسد دولت جدید سوریه را تشکیل داد - اسپوتنیک ایران
اسد: اردوغان از تلاش کودتا برای اجرای سیاست سرکوب گرانه خود در ترکیه استفاده کرده است
2 — روس ها و ایرانی ها با تاکتیک های سیاسی خود تلاش داشتند ترکیه را از معادله جنگ سوریه حذف کنند و طی هفته های اخیر تلاش های ایران و روسیه جواب داده بود و شاهد آن بودیم که اردوغان از روسیه عذر خواهی کرد و بلافاصله آقای پوتین دستور لغو تحریم های ترکیه را صادر کرد (که نشان می دهد هماهنگی هایی از قبل وجود داشته که به این سرعت تحریم ها لغو شد) و پس از تغییر نخست وزیر در ترکیه این کشور چند هیات به سوریه و عراق فرستاد تا گفتگو با این دو کشور را شروع کنند و نظر ایران را جلب نمایند، بدیهی است که ائتلاف روسیه — ایران — عراق — سوریه و حزب الله لبنان (که به جبهه ممانعت معروف شده) نمی خواست تلاش هایش نقش بر آب شود. مخصوصا که اینان اطلاعات موثق داشتند که عربستان سعودی و ایالات متحده و برخی کشورهای غربی به دلیل نارضایتی از این تغییر موضع ترکیه تلاش دارند تحرکاتی جهت تضعیف و یا حتی سرنگونی اردوغان و جایگزینی وی با فردی که با آنها همراه تر باشد داشته اند. و در صورت موفقیت این کودتا آنها می توانستند به مراد خود برسند.
3 — سیاست کلی ایران و حتی قانون اساسی آن مبنی بر حمایت از خواست ملت ها است و نه حاکمان. بر اساس دیدگاه سیاسی ایران خواست ملت ها معمولا پای صندوق های رای تعیین می گردد و به همین دلیل هم ایران از دولت قانونی سوریه و همچنین عراق حمایت می کند. بدیهی است که اگر مثلا دولت سوریه از حمایت مردم برخوردار نبود امکان نداشت پنج سال بتواند در مقابل این همه هجمه خارجی مقاومت کند، ایرانی ها می خواستند به اردوغان هم همین مساله را بفهمانند که چون وی نیز از حمایت مردمی برخوردار می باشد می تواند در مقابل هرگونه کودتایی، هر چه قدر هم مورد حمایت خارجی ها باشد، ایستادگی کند و همین هم شد.
پشت پرده کودتای نافرجام ترکیه - اسپوتنیک ایران
گزارش و تحلیل
تقابل اروپای پشه با اردوغان حبشه؟
اینجا بد نیست که یک پرانتز در مورد یمن باز کنم چون برخی مدعی هستند که اگر مبنای سیاست ایران این است پس چرا از عبدربه منصور هادی در یمن حمایت نمی کند، باید توجه داشت که از نظر ایران و در واقع عبد ربه منصور هادی رئیس جمهوری منتخب در یمن نیست بلکه رئیس جمهوری توافقی برای دوران گذر بوده که مردم یمن وی را انتخاب نکرده بودند و ایران از خواست ملت ها حمایت می کند و نه حاکمان.
4 — بدیهی است که با شرایط پیش آمده در ترکیه مواضع آتی این کشور با مواضع قبلی آن مخصوصا نسبت به مسایل منطقه متفاوت تر خواهد بود و ایرانی ها امیدوارند که این تغییر موضع ترکیه منجر به همکاری این کشور با آنها جهت حل مشکلات منطقه مخصوصا سوریه و عراق گردد که در این صورت ترکیه خواهد توانست همراه ایران و روسیه ماشه تیر خلاص بر پیکر تروریست ها در منطقه را شلیک کند. پس از اینکه ماجرای سوریه و عراق تمام شود فقط حل مشکل یک کشور یعنی عربستان سعودی باقی خواهد ماند که بدیهی است در صورت فشار یکدست همه کشورهای منطقه مخصوصا کشورهای قدر مانند ایران و ترکیه و با توجه به احساسات منفی ای که در حال حاضر نسبت به عربستان سعودی حتی در مصر که تنها کشور عربی قدرتمند متحد این کشور به حساب می آید وجود دارد می توان عربستان سعودی را وادار کرد که از مواضع تندرویانه خود عدول کند و پای میز مذاکره بنشیند.
آیا مشکل اردوغان با عذرخواهی از اسد حل خواهد شد؟ - اسپوتنیک ایران
رسانه: روسیه اردوغان را نجات داد
5 — دیپلماسی ایران در جذب دشمنان آنقدر قدر است که زمانی صدام حسین، که هشت سال خونین ترین جنگ را بر علیه ملت ایران هدایت کرد، جنگنده های خود را به ایران فرستاد تا از گزند آمریکایی ها در امان بمانند و زمان حمله عراق به کویت ایران پذیرای بیش از نیمی از خاندان حاکم در کویت بود، همان کویتی که سالها خرج جنگ بر علیه ایران را تامین می کرد. این سیاست ایران می تواند به دیگر کشورهای منطقه مخصوصا عربستان سعودی این اطمینان را بدهد که علیرغم همه اختلافاتی که فیما بین ایران و عربستان سعودی وجود دارد اما سر به زنگاه تنها کشوری که از ثبات و امنیت در این کشور حمایت خواهد کرد ایران خواهد بود و سعودی ها نخواهند توانست به همپیمانان غربی خود پشیزی اعتماد کنند. به هر حال شاید سعودی ها پایان زندگی شاه ایران وچگونه کشورهایی که روزی فرش قرمز زیر پایش پهن می کردند حاضر نشدند به وی حتی ویزای درمان بدهند را فراموش کرده باشند اما شرایط کودتای ترکیه حی وحاضر است و همه شاهد آن هستند که سر به زنگاه چگونه همین (مثلا) متحدین غربی ترکیه حاضر نشدند به هواپیمای آقای اردوغان حتی اجازه عبور دهند.

ممکن است عقاید نویسندگان مقالات با سیاست های اسپوتنیک مطابقت نداشته باشد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала