گزارش و تحلیل

پاسخی به پنج ابهام کودتای ترکیه

© AFP 2023 / Ozan KoseСторонники президента Турции Реджепа Эрдогана на площади Таксим в Стамбуле
Сторонники президента Турции Реджепа Эрдогана на площади Таксим в Стамбуле - اسپوتنیک ایران
اشتراک
شکست کودتای 16 ژوئیه ترکیه و نتایج این شکست که عموما در جهت حفظ منافع اردوغان بود، سبب گمانه زنی‌هایی در باب تصنعی بودن این کودتا شد و عده‌ای آن را توطئه‌ای از سوی اردوغان در راستای مشروعیت بخشیدن به سرکوب‌های داخلی دانستند.

دلیل نخست کسانی که این کودتا را توطئه اردوغان می‌دانند، بی برنامه بودن کودتاگران است. این ادعا از اساس اشتباه است و با وجود عدم برخورداری کودتاگران از پلن بی قدرتمند، به هیچ عنوان نمی‌توان آنها را بی برنامه خواند. برنامه اصلی کودتا از این قرار بود: در  اختیار گرفتن حریم هوایی استانبول و آنکارا، قطع و در اختیار گرفتن شاهرگ‌های ارتباط زمینی، حمله به ساختمان پارلمان، اداره امنیت و کاخ اردوغان، در اختیار گرفتن فرودگاه‌ها، در اختیار گرفتن رادیو و تلویزیون ملی ترکیه و نهایتا اعلام کودتا. تمام قسمت‌های نقشه فوق طی شد و جز تنها یک مورد یعنی حمله به کاخ اردوغان، تمام موارد به درستی انجام گرفت.

انحصار کودتا به دو شهر آنکارا و استانبول یکی دیگر از مواردی ست که در راستای توطئه بودن کودتا عنوان می‌شود. اصولا کودتا در مرکز قدرت یک کشور رخ می‌دهد نه در تمام شهرها و سرایت خشونت کودتا به تمام کشور عملا سبب جنگ داخلی خواهد شد، پس این انحصار کاملا طبیعی و طبق روال تمام کودتاها بوده است.

عدم دستگیری هیچ یک از مقامات سیاسی دلیل دیگر این افراد برای اثبات ادعای فوق است. باید توجه داشت کودتاگران باید چه کسانی را بازداشت می‌کردند؟ در میان تمام مقامات ترکیه تنها دو شخص توانایی خارج کردن اوضاع از کنترل ارتش را داشتند، اردوغان و هلوسی آکار. نفر اول مورد سوء قصد قرار گرفت که به گفته شاهدان با خوش شانسی زنده ماند و نفر دوم نیز بازداشت شد.

دلیل دیگر این افراد عدم حمایت فرماندهان رده بالای ارتش از کودتا است. در ترکیه پنج کودتا انجام شده، در کودتاهای دوم و سوم به دلیل فاصله کوتاه با کودتاهای پیشین، دولت وقت توان تغییر عناصر رده بالای ارتش را نداشته و همین عامل سبب همپیمانی عناصر رده بالای ارتش در مخالفت با دولت شد. کودتای چهارم نیز به دلیل شکل منحصر به فردش در این تحلیل جا نمی‌گیرد. و اما کودتای اول، در کودتای سال 1960 تماما فرماندهان رده متوسط ارتش و در واقع 38 افسر و تنها یک ژنرال نقش داشتند. بسیار شبیه به کودتای اخیر. پس حضور نظامیان رده متوسط در یک کودتا امری جدید در ترکیه نیست. ضمن اینکه در بسیاری از نقاط دنیا نیز فرماندهان رده متوسط دست به کودتاهایی تمام عیار زده‌اند مانند یونان، مصر و پرتغال.

و دلیل پنجم این افراد، عدم حمایت احزاب مخالف دولت از کودتا است. این ادعا از اساس اشتباه است زیرا تا زمانی که قدرت در دست کودتاگران بود هیچ یک از احزاب مخالف دولت ترکیه به واکنش نپرداختند. اعلامیه کودتاگران در ساعت 23:50 دقیقه از تلویزیون ملی ترکیه قرائت شد، ساعت 30 دقیقه بامداد اردوغان مردم را به خیابان‌ها فراخواند و این اتفاق در شرایطی رخ داد که تا زمان پخش سخنان اردوغان تمام شواهد خبر از پیروزی کودتا می‌داد لیکن این سخنرانی ورق کودتا را برگرداند. بعد از این اتفاق نیروهای ضد کودتا، نیروهای امنیتی و نیروهای پلیس در طرحی هدفمند به مقابله با کودتاگران پرداخت به نوعی که بلافاصله بعد از سخنرانی اردوغان، با جرات می‌شد شکست کودتا را حتمی دانست. اما نکته اساسی این است که اولین واکنش از سوی احزاب مخالف دولت 17 دقیقه بعد از سخنرانی اردوغان بوده و به واقع حزب جمهوریخواه خلق پس از اطمینان از پیروزی اردوغان بر کودتاگران اقدام به انتشار بیانیه بر ضد کودتا می‌کند.

با ملحوظ داشتن این پنج پاسخ در جواب پرسش‌هایی که در جهت غیرواقعی بودن کودتای ترکیه طرح شده‌اند، می‌توان نتیجه گرفت که این کودتا، با وجود تمام کاستی‌ها، یک کودتای واقعی بوده و مع الوصف باید عنوان کرد که در واقع اصولا اردوغان انگیزه‌ای برای طرح ریزی یک کودتای نافرجام نداشته و ندارد زیرا در حال حاضر نه عامل داخلی ای دولت او را در داخل تهدید می‌کند و نه عامل خارجی، نه انتخاباتی در پیش است و نه خطری خاک ترکیه را مورد تهدید قرار داده.

ممکن است عقاید نویسندگان مقالات با سیاست های اسپوتنیک مطابقت نداشته باشد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала