هم اکنون 10 میلیون و 499 هزار نفر در پرتغال زندگی می کنند اما این رقم هر سال کمتر می شود. بعلاوه پدیده پیری ساکنان در کشور مشاهده می شود. بدین ترتیب شاخص مرگ و میر از زاد و ولد بیشتر است. در این اواخر پرتغال با مسأله مهاجرت روبرو شده است: هر سال 100 هزار نفر از جوانان، کشور را ترک می کنند. مطابق با آمار، اگر این وضعیت تغییر نکند، تا سال 2080 میلادی ساکنان پرتغال کمتر از 7 میلیون نفر خواهد شد.
این گرایش دموگرافیکی و کاهش شاخص زاد و ولد به وضعیتی خواهد انجامید که به عقیده الیزا اشتانکه جامعه شناس مرکز پژوهش های اجتماعی دانشگاه « کویمبرا» می توان آن را خطرناک نامید.
وی در مصاحبه با « سپوتنیک» گفت: « اگر به این مسأله، مهاجرت جوانان را نیز اضافه کنیم مشاهده می کنیم که این وضع نیاز به اقدامات سریع سیاسی دارد تا باعث کند شدن این روند شود».
حتما نباید یک متخصص بود تا به این نتیجه رسید که اگر اوضاع تغییر نکند، پس از چند قرن ساکنان پرتغال بطور کامل ناپدید خواهند شد.
اگر با درنظر داشت زاد و ولد، مرگ و میر و مهاجرت یک حساب سرانگشتی انجام شود، مشخص خواهد شد که طی 5 سال گذشته، هر سال جمعیت پرتغال به تعداد 150 هزار نفر کاهش یافته است. در سال 2013 میلادی 82 هزار کودک متولد شد ولی 106 هزار نفر درگذشتند که باعث کمبود جمعیت به میزان 24 هزار شد. طی همان سال 128 هزار نفر از جوانان با هدف جستجوی کار در اروپا و آمریکا کشور را ترک کردند. تعداد پرتغالی هایی که در خارج از کشور خود زندگی می کنند به سطح رکورد رسیده است که در طول تاریخ کشور مشاهده نشده بود. شاخص زاد و ولد در پرتغال در پایین ترین سطح است. فقط 8 کودک در بین 1000 نفر، در حالی که شاخص مرگ و میر 11نفر است. پرتغال در بین کشورهای اروپایی در ردیف چهارم از نظر افراد سالخورده قرار دارد.
به عقیده پروفسور اشتانکه شاخص بالای مهاجرت در بین پرتغالی ها با بحران مالی — اقتصادی که از سال 2011 میلادی شروع شد مرتبط است.
« در طول تاریخ موجودیت کشور ، سیکل های مشخص مهاجرت پرتغالی ها به سراسر جهان مشاهده شده است — در زمان مستعمرات پرتغال و « کشفیات بزرگ جغرافیایی». حضور پرتغالی ها در تمام قاره ها محسوس است، حتی در هند، چین و یا شرق بطور کلی که فرهنگ بومی و زبان با فرهنگ و زبان پرتغالی فرق زیادی دارد. بعلاوه دلایل اقتصادی و کمبود جای کار ، فقر و عقب ماندن کشور ، همانطور ک در قرن 19 و دهه 1960 مشاهده شد و احتمالا « عطش ماجراجویی» دلیل دیگر مهاجرت جوانان می تواند باشد که از یک نسل به نسل دیگر منتقل می شود».
شایان ذکر است که دولت پرتغال در جستجوی راه های رفع این مسأله است. یکی از پروژه های دولتی برای بازگرداندن جوانان پرتغالی در مهاجرت، برگزاری کنکور ایده هاست که برنده آن از حمایت مالی دولت در عوض تضمین بازگشت مبتکر ایده به پرتغال برخوردار خواهدشد.
دولت کنونی اقداماتی در جهت افزایش زاد و ولد و کاهش بیکاری به انجام می رساند. اما وضع تغییر محسوسی نکرده است. در سال گذشته دولت اعتراف کرده که پرتغال کشوری است که بسیاری از ساکنان آن مهاجرت می کنند.
به عقیده کارشناسان یگانه راه بازگرداندن جوانان پرتغالی به وطن و رفع گرایش منفی دموگرافیکی — مدرنیزه کردن اقتصاد ، توسعه و پیشرفت رشته های مرتبط با فناوری عالی است.
