گزارش و تحلیل

فن آوری ترابردپذیری شماره تلفن همراه MNP. تجربه جهانی و چشم انداز آن در ایران

© Flickr / Blondinrikard Fröbergفن آوری ترابردپذیری شماره تلفن همراه MNP. تجربه جهانی و چشم انداز آن در ایران
فن آوری ترابردپذیری شماره تلفن همراه MNP. تجربه جهانی و چشم انداز آن در ایران - اسپوتنیک ایران
اشتراک
در کشور ایران نیز همچون بسیاری از جوامع پیشرفته ی امروزی، شماره تلفن همراه به یکی از عناصر جدایی ناپذیر زندگی شهروندان تبدیل شده است. امروزه شماره تلفن همراه گذشته از شماره ی خصوصی دسترسی به افراد، در کسب و کار، ارتباط با محیط اجتماعی و همچنین در دنیای مخابرات و ارتباطات نیز برای شناسایی، تعیین هویت و حفظ امنیت کاربری به کار می رود.

در ایران تا کنون امکان تغییر اپراتور تلفن همراه بدون تغییر شماره غیر ممکن بود ولی با تکیه بر تجربه برخی از کشورهای جهان، دولت ایران نیز تصمیم به انجام اقداماتی برای آزاد سازی بازار شبکه های ارتباطی و امکان تغییر اپراتور تلفن همراه بدون تغییر شماره را انجام می دهد.

سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه "Mobile Number Portability" با نام اختصار MNP یک سرویس نسبتا جدید و کاملا پیشرفته است که امکان تغییر اپراتور فعلی کاربر به اپراتور دیگر را با حفظ شماره تلفن همراه امکان پذیر می سازد.

تصمیم راه اندازی سرویس MNP، نشانگر پختگی بازار ارتباطات تلفن همراه است. تغییر اپراتور با حفظ شماره حق مسلم کاربران تلفن های همراه می باشد و توان رقابت پذیری اپراتورها را نشان می دهد. تلاش برای راه اندازی این سرویس نیازمند برنامه ریزی و هماهنگی بالا و تلاش اپراتورها می باشد، چرا که هر یک از آنها باید تصمیمات لازم را برای نصب سامانه های انتقال شماره و سرویس دهی شماره های انتقال یافته اتخاد کنند. کمپانی هماهنگ کننده یا همان "رگلاتور" نیز یک بانک اطلاعاتی واحد برای ثبت شماره ها ایجاد می کند.

این سرویس را اپراتورهای تلفن همراه بسیاری از کشورها در جنوب شرق آسیا، اروپا، آمریکا، آفریقا، خاورمیانه و هند ارائه می دهند. در برخی از کشورها، ارائه ی این سرویس از وظایف اپراتورهای تلفن همراه به شمار می آید. ویژگی ارائه ی سرویس و خدمات MNP، در قانون گذاری و تعیین مقررات برای ایجاد بستر روابط میان قدرت های اصلی بازار ارتباطات، تعیین پروسه تغییر اپراتور و غیره می باشد. این مقررات از ماهیت فنی برخوردار نبود و نهایت نیاز فرایندهای تاثیر و رقابت پذیری میان اپراتورهای تلفن همراه را تعریف می کنند.

یکی از راه های ممکن بدین ترتیب است که کاربر برای تغییر اپراتور، به نزد اپراتور دلخواه خود می رود. اپراتور بلافاصله با "پایگاه مرکزی اطلاعات شماره های انتقال یافته" ارتباط برقرار می کند. پایگاه مرکزی، اطلاعات مربوط به تمامی شماره هایی را که اپراتور خود را تغییر داده اند، ثبت می کند. پس از انجام مراحل بررسی و شناسایی، کاربر همچنان از سرویس دهی اپراتور پیشین خود استفاده می کند و در همین زمان به صورت موازی، پروسه ی تغییر اپراتور آغاز می شود تا بدین ترتیب، زمان نهایی تغییر کاهش یابد و زمان در دسترس نبودن کاربر به حداقل برسد.

اغلب اپراتورها می توانند دو گزینه برای انجام این پروسه داشته باشند. گزینه اول به صورت دستی توسط اپراتور صورت می گیرد و گزینه دوم به صورت پروسه ی اتوماتیک با ایجاد ارتباط با هماهنگ کننده قابل انجام است. گزینه ی دیگری نیز وجود که در آن اپراتور از اطلاعات "پایگاه مرکزی اطلاعات شماره های انتقال یافته" یک نسخه برای خود ذخیره می کند تا در صورت در دسترس نبودن پایگاه اطلاعات نیز بتواند پروسه تغییر مورد نیاز کاربر را انجام دهد. تجربه ی ما نشان داده است که استفاده از این گزینه می تواند بهترین انتخاب باشد، چرا که بدین ترتیب پروسه های اجرایی نظیر انتقال خودکار پروتکل ها، پردازش داده ها، عملیات پردازش خطا در ارتباطات و غیره در کمترین زمان ممکن صورت خواهند گرفت.

تجربه استفاده از سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه MNP در جهان

انگلیس از نخستین کشورهایی بود که سرویس MNP را راه انداری کرد (سال 1999 میلادی). آغاز پروسه راه اندازی این سرویس در سال 1997 میلادی تحت نظارت و کنترل کمپانی هماهنگ کننده مستقل بریتانیایی "Ofcom" صورت گرفت. در طول 5 سال پس از راه اندازی این سرویس، نزدیک به 3 میلیون کاربر معادل 5،5 درصد از شماره های تلفن همراه آن زمان، اپراتور خود را تغییر دادند. این آمار در دیگر کشورهای اروپایی که سرویس MNP را در همین بازه زمانی راه اندازی کرده بودند متفاوت بوده است. برای مثال، در فنلاند بیش از 20 درصد و در دانمارک 17،8 درصد شماره ها از اپراتوری به اپراتور دیگر تغییر یافته اند.

از نمونه های مثال زدنی راه اندازی سرویسMNP می توان به کشور ترکیه اشاره کرد که اجرای سرویس منجر به آغاز جنگ رقابتی بر سر قیمت و هزینه های سرویس های ارتباطی و مخابراتی شد. تا سال 2008 میلادی، تقریبا تمامی مشتریان تلفن همراه در انحصار کمپانی "Turkcell" قرار داشتند. سپس اپراتورهای "Vodafone" و "Avea" پروژه پایگاه مرکزی اطلاعات و سرویس را راه اندازی کرند. نتیجه: آزاد سازی بازار ارتباطات اپراتوهای تلفن همراه و شکسته شدن انحصار "Turkcell". مدت زمان اجرای این سرویس نسبتا کوتاه بود و در طول تنها 2 سال، تغییر اپراتور در بیش از 60 درصد شماره های تلفن همراه این کشور به ثبت رسید. بدین ترتیب، اپراتورهای "Vodafone" و "Avea" که روزی درصد ناچیزی از کاربران را در اختیار داشتند توانستند به ترتیب 18،3 میلیون و 12،8 میلیون کاربر را جذب خود کنند. از آن سال به بعد، اپراتور "Turkcell" سالیانه حدود 1 میلیون نفر از کاربران خود را از دست داد و در نهایت در سال 2011 توانست تعداد کاربران خود را ثابت نگه دارد.

در کشور بلاروس اجرای طرح MNP به پیشنهاد و ابتکار عوامل خارج از کشور صورت پذیرفت. کمپانی ترکیه ای "Turkcell" با خرید اپراتور ملی تلفن همراه بلاروس "BeST" (با نام تجاری life:)) دستور راه اندازی سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه را صادر نمود. سرویس تغییر اپراتور در بلاروس در چارچوب پروسه های اداری طولانی و کاغذبازی گسترده و هزینه بر بود، به همین دلیل با استقبال بسیار ضعیفی رو به رو شد. بدین ترتیب دو و نیم ماه پس از راه اندازی این سرویس، فقط حدود 1000 کاربر آن را مورد استفاده قرار دادند. کشور بلاروس می تواند نشانگر این موضوع باشد که سرویس "MNP" می تواند برای کاربران شبکه ی تلفن همراه جذابیتی نداشته باشد و درباره ی اهمیت راه اندازی و اجرای این پروسه کمی مبالغه شده باشد.

پروسه ی اجرای سرویس MNP در گرجستان به گفته بسیاری، موفقیت تاریخی به شمار می آید. در سال 2011 میلادی مناقصه ای برای ایجاد پایگاه مرکزی اطلاعات کاربران در این کشور برگزار شد و در ماه فوریه سال 2011 میلادی، کاربران توانستند به صورت کاملا رایگان، اپراتور خود را تغییر دهند. از تجربه راه اندازی سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه در گرجستان به عنوان سریعترین اجرای پروژه یاد می شود به طوری که تمامی پروسه های تصمیم گیری، نصب و راه اندازی این سرویس فقط در طول 4 ماه صورت پذیرفت. یک سال پس از اجرای این طرح نزدیک به 107 هزار کاربر، اپراتور خود را تغییر دادند. در اواخر سال 2011 میلادی نیز طرح تغییر شماره های ثابت "PSTN"، "VOIP" و "CDMA" نیز اجرایی شدند.

اجرای سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه MNP برای برخی از اپراتورها با ریسک بسیاری همراه است. در این میان می توان به مواردی همچون انصراف کاربران از اپراتور، کاهش درآمد و ایجاد تغییر در بازار رقابت میان قدرت های مخابراتی اشاره نمود. پس از اجرای سرویس MNP در هنگ کنگ، بازار اپراتورها به شدت شکل رقابتی به خود گرفت و برای پیروزی در این میدان، اپراتورها مجبور به ارائه ی سرویس های با کیفیت تر و انعطاف پذیری در نحوه ی قیمت گذاری ها شدند. در حدود 1 سال چیزی حدود 30 درصد از کاربران این شهر اپراتور تلفن همراه خود را تغییر داده و بدین ترتیب، آزادی کاربران در مقایسه با قبل به میزان 5 بار افزایش یافته و کاهش قابل توجهی در قیمت ها ایجاد شد.
با این که تعداد بالایی از کشورها سرویس MNP راه اندازی کرده اند ولی همچنان در بسیاری از کشورهای جهان تغییر اپراتور تلفن همراه غیر ممکن باقی مانده است. در این میان می توان به اکثر کشورهای آمریکای لاتین، برخی کشورهای آفریقایی، شرق اروپا و همچنین بیشتر کشورهای شوروی سابق اشاره نمود.

سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه در ایران

در حال حاضر، بازار ایران با ویژگی هایی نظیر ادامه روند رشد صنعت ارتباطات (پیش بینی رشد 142 درصدی تا سال 2018 میلادی)، افزایش رقابت در چارچوب سرویس دهی فن آوری نسل سوم شبکه های مخابراتی "3G"، افزایش استفاده از گوشی های هوشمند و همچنین افزایش ارائه خدمات هوشمند رو به رو است. رفع تحریم های ایران با افزایش همکاری های بین الملل همراه خواهد بود که این مهم نیازمند به استفاده ی فعال تر از سرویس های مخابراتی، ایجاد تعرفه های ویژه و همچنین انعطاف پذیری اپراتورها در ارائه خدمات می باشد. سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديویی جمهوری اسلامی ایران "Communication Regulatory Authority —CRA" پروسه ی اپراتور مجازی شبکه تلفن همراه Mobile Virtual Network Operator MVNO را که می تواند انواع خدمات جدید و منحصربفرد ارائه نماید را آغاز نموده است. پیدایش اپراتورهای مجازی شبکه تلفن همراه، پیشرفت بازار مخابرات و ارتباطات را در پی داشته و برنامه های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای اجرای سرویس MNP نیز، بستر مناسبی را در بازار ایران به راه اندازی این سرویس فراهم ساخته است. اپراتورهای تلفن همراه ایران تا آخر ماه مارس سال 2016 میلادی زمان دارند تا از سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه پشتیبانی فنی کنند.

کمپانی "پتر-سرویس Peter-service" و تجربه راه اندازی سرویس MNP

پروژه راه اندازی ترابردپذیری شماره تلفن همراه MNP در روسیه در سطح تصمیمات دولتی قرار گرفته و به تمامی اعضای این بازار زمانی کمتر از 1 سال برای تحقق این پروژه داده شده است. قابل توجه است که حداقل زمانی که برای انجام این پروژه به اپراتورهای دیگر کشورهای بزرگ جهان داده شده بود 3 سال بوده است.

شرکت ما مجری نصب سیستم های "بیلینگ" یکی از بزرگترین اپراتورهای تلفن همراه روسیه است. سازوکار ایجاد شده برای هماهنگی و تعامل میان مشتری و تامین کننده ی این سرویس ، نتایج خوبی را در بر داشته است. نماینده های مشتری عضوی از هیات کاری MNP در وزارت ارتباطات بوده و به همین دلیل نیز دریافت تمامی اطلاعات دست اول درباره فعالیت فنی و جنبه های اجرایی از سوی تامین کننده ، کمک موثری به تامین منافع، هماهنگی به موقع اجرایی ، مطالعه و تفهیم صحیح این سرویس به مشتری نموده است.

به موازات راه اندازی این سرویس، تهیه مدارک و اسناد قانونی و همچنین ساخت "پایگاه مرکزی اطلاعات کاربران انتقال یافته" نیز صورت گرفت. پایگاه مرکزی اطلاعات کاربران انتقال یافته حاوی داده و اطلاعات مربوط به تمامی کاربرانی است که اپراتور خود را تغییر داده اند. بدین ترتیب تمامی اپراتورهای تلفن همراه، اپراتور های سامانه های پرداختی و همچنین سرویس های محتوایی (کانتنت) می توانند اطلاعات مورد نیاز را برای شناسایی کاربر واقعی شماره مورد نظر کسب نمایند.

حدود دو ماه پیش از راه اندازی این سرویس در روسیه، اپراتور "پایگاه مرکزی اطلاعات کاربران انتقال یافته" تغییر یافت که بدین ترتیب بار دیگر پروسه هماهنگی مجدد و سازگاری با شرایط تغییر یافته صورت پذیرفت. مشتری ما گزینه ی جالبی را برای حل موضوع شبیه سازی "پایگاه مرکزی اطلاعات کاربران انتقال یافته" پیشنهاد داد که در آن برای موضوع انطباق و مشکل قطعی سرویس و در دسترس نبودن کاربر در زمان تغییر اپراتور، راه حل هایی اتخاذ شد.

بدین ترتیب در روند این پروژه، راه حل جدیدی که دربرگیرنده ی موضوع "پایگاه مرکزی اطلاعات کاربران تغییر یافته" و پردازش داده های موجود که حدودا در 30 زیرسیستم تعریف شده بود، شکل گرفت. بزگترین ریسک و معضلی که می توانست در این پروژه پیش بیاید، مرتبط با راه اندازی، ادغام و یکپارچگی چند سیستم در مرحله نهایی اجرا و محدودیت انتقال کاربران از اپراتورها بود.

مشکلات اصلی مرحله ی راه اندازی اولیه در قالب تفاوت الگوریتم های رمزگذاری داده های شخصی کاربران در اپراتورهای مختلف و عدم هماهنگی فرمت انتقال درخواست ها به مرکز کاربران انتقال یافته خلاصه می شود. به عبارتی ساده تر، درخواست کاربران به مرکز کاربران انتقال یافته با مشکل ارسال مواجه شده و پروسه ی تغییر اپراتور صورت نمی گرفت. در چنین موقعیت هایی، مقاومت از سوی حتی یکی از اپراتورها و تلاش برای تعریف فرمت برای تمامی تعاملات ارتباطی به شدت فرایند ارائه ی سرویس را پیچیده می سازد و زمان راه اندازی آن را افزایش دهد.

بخش فنی پروژه با موفقیت به اتمام رسید. از مهمترین عواملی که توانست به حل مشکلات پیش آمده سرعت ببخشد می توان به استفاده از بهترین تجربه های جهانی و معماری سیستم های برنامه ریزی ساخت کمپانی ما، انسجام فعالیت تیم های تامین کننده و مشتری و همچنین علاقه و توان فنی بالای متخصصان و اعضای پروژه اشاره نمود. اکنون دیگر همه چیز به بازار ارتباطات و مخابرات بستگی دارد. کاربران کم کم با نحوه ی استفاده از سرویس MNP آشنا می شوند و نتیجه ای که ما سالها بعد آن را مشاهده خواهیم کرد، میزان موفقیت پروژه را نشان خواهد داد.

کمپانی "پتر-سرویس Peter-Service"

کمپانی "پتر-سرویس" یکی از بزگترین شرکت های فن آوری اطلاعات "IT" در روسیه و متخصص در ایجاد، توسعه، پیاده سازه و سرویس دهی سیستم های "OSS/BSS" برای اپراتورهای مخابراتی می باشد. این کمپانی از سال 1992 تا به امروز نرم افزارهای کاربردی مورد نیاز برای اپراتورهای پیشرو تلفن همراه در 13 کشور جهان را تامین کرده است و حدودا 1000 نفر کارمند دارد.

تجربه و فن آوری MNP در بازار ایران

از دیدگاه کاربران، به کمک سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه می توان اپراتور، تعرفه و دیگر سرویس های خدماتی تلفن همراه را آزادانه تغییر داد. بدین ترتیب کاربر در هنگام تغییر اپراتور دیگر نگران موانع پیش آمده برای تغییر شماره ی خود نبوده و می تواند همچنان با شماره قبلی تماس های خود را پاسخ دهد. تمامی این موارد از جنبه های مثبت این سرویس می باشد. ولی در هر صورت MNP می تواند برخی جنبی های منفی نیز داشته باشد. در این میان می توان به زمان برای تغییر اپراتور و پرداخت هزینه برای انتقال شماره اشاره نمود. در زمان تغییر اپراتور، ارتباط مشترک با اپراتور پیشین قطع شده و تا اتصال مجدد به اپراتور جدید، کاربر خارج از دسترس خواهد بود. همچنین ممکن است که ارائه ی تخفیف های درون شبکه ای برای جذب کاربر، دیگر جذابیتی برای کاربران اپراتورها نداشته باشد.

در بازار رقابت میان اپراتورهای تلفن همراه، سرویس ترابردپذیری شماره تلفن همراه به نوعی وجهه و چهره ی اپراتورها به شمار می آید. چراکه تنها پس از درخواست کاربر، تعامل میان کاربر و اپراتور آغاز می شود. کمپانی "پتر-سرویس" با استفاده از تجربه ی خود یک پیشنهاد کامل برای استفاده از سرویس توسط کاربران و اپراتور ارائه می نماید که همچنین می تواند پیامدهای منفی احتمالی در زمان انتقال کاربران را به حداقل برساند. از نکات مهم در این بحث، موضوع آزادی دسترسی اینترفیس، ساختار ماژول های مورد استفاده ی ما همچون سیستم های موجود (بیلینگ، اینترکانکت، پشتیبانی سیستم رومینگ) و همچنین ساختارهای نوین نظیر (پایگاه مرکزی شماره های انتقال یافته، اینترفیس برای تعامل میان اپراتورهای تلفن همراه) می باشد. دسترسی آزادانه به موضوعات فوق، به شدت سرعت راه اندازی سرویس و اجرای مرحله ی وارد سازی داده ها را افزایش می دهد. از نکات حائز اهمیتی که در اینجا باید بدان اشاره شود، این است که معماری ساختار برنامه های سیستم ما کاملا هماهنگ با استانداردهای "TM Forum TAM"، "eTOM" و "SID" می باشند.

بخش بعدی موفقیت اجرایی، در تمایل طرفین برای انجام پروسه های رفع اشکال و تنظیم بخش بندی فعالیت به صورت کاملا شفاف و در زمان واقعی می باشد. تنظیم و بخش بندی برنامه های اجرایی و خدماتی، امکان انجام هرچه بهتر مواردی همچون راه اندازی اولیه، پشتیبانی شبانه روزی از مجموعه MNP، برون سپاری اجرایی برخی از بخش های پشتیبانی اپراتور در اوایل دوره راه اندازی به صورت پشتیبانی همیشگی، را فراهم می سازد. امکانات ما برای فعالیت در تمامی شرایط با انعطاف و تغییرپذیری بالای پروسه های اجرایی بوده و همچنین کاهش زمان اجرای این پروسه ها نظیر نصب، راه اندازی، بررسی، دریافت پاسخ و غیره را تا حداقل زمان چند روز، تضمین می کند.

تصمیمات اجرایی و تجربه کمپانی ما بستر مورد نیاز برای اجرای موثر سرویس های مخابراتی با فن آوری بالا را فراهم ساخته و بدین ترتیب بازار مخابرات و ارتباطات را برای تعامل میان کاربر و اپراتور کاملا آسوده تر، آزادانه تر و به معنای واقعی کلمه، پخته تر می سازد.

در حال حاضر، کمپانی "پتر-سرویس" در حال مذاکره با شرکای ایرانی برای تحقق اجرای این سرویس در جمهوری اسلامی ایران می باشد و از تمامی اعضای بازار مخابرات و ارتباطات ایران برای حضور در جلسه گفتمان رسمی به منظور آغاز همکاری های حرفه ای، دعوت به عمل می آورد.

 

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала