گزینه های پیش روی پوتین در پاسخ به هدف قرار دادن سوخو24 روسی توسط ترکیه- گفتگو با عبدالکریم فیروزکلایی

در روز سه شنبه، ارتش ترکیه رأس ساعت 9:23 صبح به وقت دمشق یک فروند جنگنده روسیه را بر فراز آسمان سوریه هنگام بازگشت از مأموریت ضد تروریسم هدف قرار داد. پر واضح است این اقدام ترکیه که یکی از اعضای ناتو است با چراغ سبز  ایالات متحده و برخی از اعضای ناتو در راستای ایجاد مانع در اقدامات ضد تروریستی روسیه انجام  شده است. مهم ترین دلیل این امر هم سرمایه گذاری میلیاردی غربی ها و اقمارشان در منطقه خاورمیانه (ترکیه، عربستان، قطر) در جهت شکل گیری گروه های تروریستی همچون داعش است. این ائتلاف امیدوار بود که حکومت قانونی و مشروع بشار اسد را ساقط نماید، اما با ورود نیروی هوایی روسیه در حمایت از اسد در مقابله با داعش و تروریست ها، منافع حامیان تروریسم از جمله ترکیه و غربی ها با چالشی اساسی مواجه شده و اکنون در تلاش هستند تا برای روسیه مشکلات و موانعی را ایجاد نمایند. در این خصوص خبرگزاری اسپوتنیک به گفتگو با عبدالکریم فیروزکلایی- استاد دانشگاه و کارشناس خاورمیانه پرداخت.

​

اما این اقدامات غرب و ترکیه از طرف روسیه بی پاسخ نخواهد ماند و در همین راستا می توان به صحبت های رئیس جمهور روسیه اشاره کرد که سقوط جنگنده روسیه عواقب سنگینی برای ترکیه در پی خواهد داشت و تأثیر بزرگی بر روابط روسیه و ترکیه خواهد داشت. در همین رابطه، مسکو در واکنش های اولیه خود، ناوشکن موشک‌انداز خود را روانه آب‌های نزدیک استان «لاذقیه» در سوریه کرد و وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که تمامی همکاری‌های نظامی با ترکیه را متوقف می‌نماید. همینطور یکی از بزرگ‌ترین آژانس‌های گردشگری روسیه، در پی اقدام ترکیه در سرنگون کردن سوخو-24 روسیه در آسمان سوریه، تورهای خود به ترکیه را تعلیق کرد و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز امروز از اتباع روس خواست از سفر به ترکیه خودداری نمایند. با این وجود ، به منظور تنبیه ترکیه و همپیمانان غربی ترکیه و ضربه به حامیان تروریست ها، گزینه های متعددی پیش روی پوتین است که در ادامه به مهم ترین آنها خواهیم پرداخت.

—  افشای  اقدامات حامیان تروریست ها در سال های گذشته برای افکار عمومی مردم کشورهای غربی و جهان از طریق رسانه های روس و مستقل، که بر همین اساس می توان به برخی از رسانه های غیر روسی نیز اشاره نمود. اکنون یکی از اقدامات روسیه می تواند چنین افشاگری از طریق رسانه های روس باشد و نقشه حامیان تروریسم را افشا نماید. طبق گزارش منتشر شده گلوبال ریسرچ، علاوه بر رژیم اسرائیل، شش کشور عربستان سعودی، ترکیه، قطر، انگلیس، فرانسه و آمریکا از تروریست ها حمایت می‌کنند. این پایگاه تحلیلی نوع حمایت این کشورها از گروه ترویستی را توضیح داده و نوشته، عربستان سعودی در سال 2006 به دستور واشنگتن، القاعده را به وجود آورد تا از نزدیک شدن عراق به ایران جلوگیری کند. در سال 2011، عربستان، گروه های افراطی را در «درعا» سوریه تسلیح کرد و تقریباً تمامی افراطی‌های سوریه را تسلیح کرد و اختلافاتی را به وجود آورد تا قدرت مستقل آنها را محدود نماید.

 ترکیه دومین کشور حامی تکفیری‌های داعش است، زیرا مسیر امنی برای افراطی‌های خارجی جهت عبور از مرز این کشور به سوی شمال سوریه به وجود آورد. ترکیه به همراه عربستان سعودی، گروه تروریستی «جبهه‌ النصره» را به وجود آورد تا در سال 2015 به شمال حمله کنند. این کشور میزبانی حاکمیت گروههای افراطی را برعهده دارد و فروش نفت ربوده شده سوریه توسط داعش را هماهنگ  کرده  و همچنین در اختیار تکفیری‌های داعش، خدمات پزشکی قرار می‌دهد. کشور سوم حامی تکفیری‌های داعش، قطراست. این کشور در بین سالهای 2011 تا 2013، میلیاردها دلار صرف اخوان المسلمین که با گروههای افراطی همچون «فاروق» در ارتباط هستند، کرد. بعد از سال 2013، قطر از ائتلاف جبهه‌ النصره و محور ترکیه-عربستان حمایت کرد. رژیم اسرائیل نیز از طریق تأمین سلاح و خدمات پزشکی برای تکفیری‌های سوریه از جمله جبهه‌النصره و داعش و هماهنگی امور در مرز جولان از این گروه تروریستی حمایت می‌کند. گلوبال ریسرچ در گزارش خود اینطور گفت که انگلیس و فرانسه از طریق تأمین سلاح برای افراط‌گرایان که همکاری نزدیکی با گروه های القاعده دارند از تکفیری‌های داعش حمایت کرده است، زیرا این گروه ها به طور سیستماتیک به تکفیری‌های داعش پیوسته‌اند و در اختیار آنها سلاح قرار دادند. آمریکا آخرین کشور از کشورهای مذکور است که تمامی اقداماتی که در بالا مطرح شد را مدیریت و هماهنگ می‌کند و از پایگاه های نظامی خود در ترکیه، اردن، قطر، عراق و عربستان برای تحقق اهداف خود بهره می‌برد. ایالات متحده، شورشیان سوری را که به سوی داعش پناه می‌برند، تسلیح می‌کند. آمریکا داعش را از مناطق کردنشین دور می‌کند اما به آنها اجازه حمله به سوریه را می‌دهد. مقامات عراقی می‌گویند که آمریکا مستقیماً از طریق کمک‌هایی که از طریق هواپیما انتقال می‌دهد، از تکفیری‌های داعش حمایت می‌کند.

این افشاگری فقط نمونه ای از انتشار نقش غرب در شکل گیری تروریسم است و روسیه بهتر است از طریق رسانه های خود نقش دولتمردان غربی را در گسترش تروریسم برای مردم غرب نمایان کند.

—  در گیر کردن حامیان منطقه ای تروریست به مسائل داخلی خود. اخباری را اخیراً شنیدم، در رابطه با اینکه داروسازان ژاپنی دارویی را ساخته اند که مانع انتشار ویروس می شود و در یک روز فرد مبتلا به سرما خوردگی مداوا می شود. در رفتار با تروریست ها بهترین روش این است که حامیان اصلی این گروه ها را که سبب گسترش تروریست می شوند را با مشکلات داخلی این کشورها مشغول کرد و از حمایت مالی و تسلیحاتی و انتقال نیروهای جدید به سوریه جلوگیری کرد. در ادامه به عنوان نمونه، به روش های محدود سازی دو حامی منطقه ای تروریسم، یعنی ترکیه و عربستان سعودی اشاره می نمایم:

—  حمایت از مخالفان اردوغان:مهم ترین اقدامی که روسیه به تلافی سقوط سوخو24 می تواند انجام دهد، تجهیز کردهای سوریه به تسلیحات مدرن است، این اقدام در مرحله اول منجر به برتری کردها نسبت به تروریسم ها می شود و در مرحله بعد ممکن است این تسلیحات به دست کردهای ترکیه هم برسد.

—  اقدام دیگری که می تواند تأثیر بسزایی داشته باشد، ارتباط با احزاب سیاسی مخالف اردوغان است. از جمله احزابی که پیشنهاد می شود روسیه رابطه خود را با آنها تقویت کند حزب اسلامگرای سعادت ترکیه که شاخه ای از حزب رفاه ترکیه است، و پیروان این حزب، سیاست های «نجم الدین اربکان» که از طریق تاسیس گروه دی 8 به دنبال اتحاد مسلمانان شیعه و سنی بوده را دنبال می کنند.  حزب دوم، حزب دموکراتیک خلق ها به رهبری «دمیرتاش» که از مخالفان اصلی اردوغان است. علاوه بر این احزاب «عبدالله گل» هم یکی از رقبای قدرتمند اردوغان در آینده به حساب می آید. این در حالی است که حمایت از علویان و جریان های سکولار هم می تواند مشکلاتی را برای اردوغان به وجود آورد. حمایت سیاسی از انصارالله یمن با کمک چین هم می تواند موثر باشد.

—  کشور دوم، عربستان سعودی است که مبالغ هنگفتی را به منظور آموزش تروریست ها و انتقال آنها به سوریه هزینه کرده است. در حال حاضر با کشتار غیر نظامیان در یمن به دنبال اشغال یمن و به قدرت رساندن دست نشانده های خود است. در گام اول روسیه و چین با داشتن حق وتو  در شورای امنیت و نفوذی که در سازمان ملل دارند می توانند دولت انقلابی انصارالله را به رسمیت شناخته و دولت «منصور هادی» را محکوم نمایند. در گام دوم به دنبال به رسمیت شناخته شدن دولت مشروع انصارالله در یمن، به درخواست آن دولت، روسیه می تواند به یمن تسلیحات بفروشد یا نیروهای روس وارد این کشور نماید و با افزایش نا امنی در مرزهای عربستان تحت فشار قرارگرفته تا به حمایت خود از تروریست ها در سوریه پایان دهد.

—  بمباران مواضع تروریستها در نزدیکی های بلندی های جولان و گسترش دامنه جنگ به بلندی جولان: لازم به ذکر است که در صبح روز سه شنبه، علاوه بر اقدام ترکیه، جنگنده‌های رژیم اسرائیل نیز به مواضع نیروهای مقاومت اسلامی لبنان در منطقه قلمون در خاک سوریه حمله کردند. این حملات ترکیه و رژیم اسرائیل در یک روز به سوریه نشانگر خشم حامیان تروریسم از نابودی این تروریست ها توسط روسیه است. اقدام نخست در این شرایط، فعال کردن جبهه بلندی های جولان اشغالی و فراخوان برای مسلمانان با کمک ایران در جهت آزاد سازی این منطقه است که در سال 1967 از طرف رژیم اسرائیل اشغال شده است. دومین گام هم تسلیح ارتش سوریه به سامانه پدافندی اس 300 و همینطور تجهیز حزب الله به موشک های ضد تانک و ضد هوایی مدرن است. حمایت روسیه از نیروهای مقاومت در راستای آزادی جولان نه تنها موجب حفظ امنیت در سوریه می شود بلکه افزایش محبوبیت پوتین را در میان مسلمانان جهان به همراه خواهد داشت، به دلیل اینکه سال هاست مسلمانان جهان به دنبال آزادی قدس از اشغال یهودیان صهیونیزم و بازگشت فلسطینیان به کشور خود هستند و هر گونه اقدام روسیه بر علیه رژیم غاصب اسرائیل، همگرایی روسیه با مسلمانان را تقویت می کند.

—  مهم ترین واکنش روسیه، ایجاد یک پیمان امنیت دسته جمعی در مقابل ناتو: تأسیس یک پیمان نظامی متشکل از ایران، روسیه، سوریه، ارمنستان، تاجیکستان، چین، بلاروس و دیگر کشورهای مستقل جهان ، منجر به ایجاد یک بلوک جدید در جهان امروز می شود که به تبع آن ،صلح و آرامش را برای منطقه خاورمیانه و جهان به ارمغان خواهد آورد. شکل گیری یک بلوک جدید در جهان ، به نوعی مانع گسترش سلطه غربی ها با سیاست های استعماری بر جهان امروز می شود. از نمونه های بارز آن نا آرامی های کشورهایی همچون اوکراین و سوریه به دلیل زیاده خواهی های غرب و تثبیت هژمونی ایالات متحده رخ داده است. اگر بلوک دیگری در جهان شکل گرفته بود، غربی ها جرأت مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر نداشتند و در حال حاضر مردم سوریه و اوکراین در صلح و آرامش به زندگی خود ادامه می دادند اما مداخله غربی ها در حمایت از تروریست در راستای برکناری اسد، سبب ویرانی سوریه و کشته و زخمی شدن هزاران نفر در سوریه و آوارگی میلیون ها نفر شده است. جالب است بدانید که غربی ها اهمیت اتحاد روسیه، چین و ایران و احتمال شکل گیری بلوک جدید را به خوبی درک می کنند و دعوت از روسیه و چین به ترانس پاسیفیک و تلاش درجهت ایجاد اختلاف میان روسیه و ایران هم در همین راستا ارزیابی می شود.

آنها به دنبال جذب ایران و روسیه به منظور هماهنگی سیاست های ایران و روسیه با سیاست های خود هستند و به دنبال این هستند که هر گونه دولت مستقل یا مخالف خود همچون سوریه را ساقط کنند یا حداقل برخی از کشورها را مانند چین، روسیه و ایران را در موضع انفعالی قرار دهند تا سلطه خود را بر جهان حفظ کنند.

بنابر این در مجموع می توان گفت گزینه های متعددی پیش روی پوتین است و این اقدام ترکیه با واکنش جدی روسیه در آینده مواجه خواهد شد که تبعاتی را برای ترکیه و همپیمانان منطقه ای و فرامنطقه ای این کشور به همراه خواهد داشت.