گزارش و تحلیل

برنامه ریزی های ایران برای آینده اتمی

© AP Photo / Vahid SalemiHead of Iran's Atomic Energy Organization, Ali Akbar Salehi
Head of Iran's Atomic Energy Organization, Ali Akbar Salehi - اسپوتنیک ایران
اشتراک
علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که تهران برنامه ای برای توسعه اتم صلح آمیز تدوین می کند و اجرای این برنامه طی 15 سال صورت خواهد گرفت. این برنامه در راستای تجاری کردن شاخه اتمی ایران است. اما چشم انداز و توسعه شاخه اتمی ایران چگونه خواهد بود؟ ولادیمیر ساژین شرق شناس و تحلیل گر سیاسی به تفسیر این خبر می پردازد.

وی می گوید: «توافقنامه ای که روز 14 جولای در وین بین گروه پنج به علاوه یک میانجیان بین المللی و ایران در چارچوب «برنامه همه جانبه مشترک» به امضا رسید، امکانات زیادی را برای توسعه زیرساخت های اتمی صلح آمیز به ایران می دهد. یاد آور می شوم که ماده 4 قرارداد عدم گسترش سلاح های اتمی تاکید می کند که «تمام کشورهای عضو این قرارداد حق انجام تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی اتمی با اهداف صلح آمیز و بدون تبعیض را دارند». علاوه بر این، در قرارداد مذکور همکاری کشورهای مختلف در توسعه استفاده از انرژی اتمی با اهداف صلح آمیز به ویژه در کشورهای عضو قرارداد که فاقد سلاح اتمی هستند را بدون مانع می داند».

به گفته ساژین، حل مشکل هسته ای ایران از طریق امضای توافقنامه همه جانبه، تردیدها و ابهامات و همچنین نگرانی ها را از بلندپروازی های تهران می زداید و جایگاه جمهوری اسلامی ایران را به عنوان کشوری که فاقد سلاح اتمی است و تلاشی برای دستیابی به آن ندارد، اثبات می کند. بی شک، این شرایط به شرکای خارجی فرصتی جدید برای ارتباط با ایران در حوزه تکنولوژی اتمی می دهد. البته، واضح است که همه چیز با کنترل کامل آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود.

بی شک، برنامه توسعه تکنولوژی اتمی صلح آمیز و «نو- هاو» که آقای صالحی بیان کرد، باید بر مبنای شرایط تعیین شده در قرارداد بوده و مغایرتی با توافق نامه وین نداشته باشد.

طرح مذکور در حوزه فعالیت های اتمی ایران کاملا به موقع است، زیرا چند هفته دیگر، توافقنامه گروه پنج به علاوه یک و ایران عملا به اجرا گذاشته می شود. کارهای زیادی برای زیرساخت های اتمی ایران طبق خواسته های «توافقنامه همه جانبه» وجود دارد و قاعدتا باید جوابگوی خواسته های شورای امنیت سازمان ملل و سازمان بین المللی انرژی اتمی نیز باشد. ضمن اینکه، طبق متن توافقنامه همه جانبه، طی مدت 15 سال، «اقدامات برای برطرف ساختن نگرانی های سازمان بین المللی انرژی اتمی» انجام خواهد شد، یعنی اینکه کارهای بسیار زیادی در پیش رو است.

ساژین می گوید که به احتمال زیاد، برنامه توسعه فعالیت های اتمی صلح آمیز شامل برنامه هایی در چارچوب «توافقات همه جانبه» و همچنین در راستای توسعه تکنولوژی هسته ای با اهداف صلح آمیز است.

بایستی تغییر ماهیت فعالیت کارخانه غنی سازی اورانیوم در فردو به مرکز مطالعاتی — پژوهشی انجام گیرد. این کارخانه باید یک مرکز کاملا علمی شود و ایزوتوپ های باثبات تولید کند.

رآکتور آب سنگین اراک باید به روزرسانی شود تا از مطالعات هسته ای با اهداف صلح آمیز و تولید رادیوایزوتوپ ها برای دارو، کشاورزی و صنعت و همچنین آزمایش عناصر سوخت برای نیروگاه اتمی حمایت کند.

کارهایی نیز برای خروج 9 تن اورانیوم غنی سازی شده اضافی از ایران به روسیه انجام خواهد گرفت که در مقابل روسیه اورانیوم طبیعی تحویل خواهد داد. بخش اضافی آب سنگین نیز به بازارهای جهانی صادر خواهد شد.

این تنها فهرست کوچکی از کارهایی است که در سال های آتی در چارچوب توافقنامه همه جانبه انجام خواهد گرفت. لازم به ذکر است که متخصصین روس و دانشمندان هسته ای در برنامه های ایران برای به روزرسانی شاخه اتمی حضور فعال خواهند داشت. این همکاری در واحد فردو و خروج اورانیوم غنی سازی شده و دیگر اقدامات نیز صدق می کند.

طبیعی است که برنامه های اتمی ایران در چارچوب توافقنامه همه جانبه پیش خواهند رفت. در مدت 15 سال تهران قصد دارد نزدیک به 12 واحد اتمی برای نیروگاه برق اتمی بسازد. دانشمندان اتمی روس در این حوزه پیشرو هستند. یادآور می شویم که 11 نوامبر سال 2014، روسیه و ایران پاکت اسنادی برای ساخت 8 واحد اتمی در ایران امضا کردند که 4 واحد در نیروگاه بوشهر و 4 واحد در نقطه ای دیگر است. همچنین قرارداد تاسیس دو واحد در نیروگاه بوشهر با امکان توسعه آن به 4 واحد نیز امضا شده است. طبق پروتکل، سوخت هسته ای برای نیروگاه برق اتمی در طول مدت عمر هشت واحد اتمی از طرف روسیه آماده می شود.

علاوه بر انرژی اتمی، ایران قصد دارد واحدهای درمانی با استفاده از تکنولوژی اتمی ایجاد کند.

صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران با اعلام برنامه توسعه فعالیت های اتمی صلح آمیز اظهار کرد: «ما قصد داریم شاخه تجارت اتمی را توسعه دهیم و امیدوار هستیم که موفقیت هایی در این حوزه کسب کنیم». در واقع، محقق ساختن تمام این برنامه های پیچیده بدون تکیه بر موفقیت تجاری غیرممکن است. به همین خاطر برای تحقق هر یک از بندهای برنامه، احتمالا، شرکت ها، ارگان ها و یا موسساتی ایجاد خواهد شد و یا به طور مشترک فعالیت خواهند کرد تا به سود برسند.

به این ترتیب، به اعتقاد ساژین، برای دستیابی به برنامه های بزرگ ابعاد با این پیچیدگی های فنی و تکنولوژیکی در حوزه اتمی ایران و طول مدتی که برای اجرای آن در نظر گرفته اند، تدوین یک برنامه الزامی است. همانطور که صالحی اظهار کرد، فقط با برنامه ریزی های پنج ساله می توان روند ثابتی را در مسیر توسعه جهانی در حوزه تکنولوژی به روز هسته ای ایجاد کرد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала